Heropening Amerikazalen in Jubelparkmuseum

Met de verklarende noot ‘lo que desapareció es el oro’ (‘wat verdween is het goud’) gaf conservator Sergio Purini tekst en uitleg bij de heringerichte Amerikazalen van het Jubelparkmuseum. De Mexicaanse staat Veracruz schonk een tonnen zwaar Olmeeks hoofd, meteen een van de blikvangers. Maar ook uit de depots dook veel moois op.

Even werd gedacht dat de sectie Amerika in het Jubelparkmuseum (afdeling van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis) verweesd zou achterblijven toen de precolumbiaanse verzameling van baron Paul en Dora Janssen naar het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen verhuisde (zie BDW van 6 januari 2011).

Om heel Colombia te illustreren (Dora Janssen begon daar haar verzameling) is er in het museum één klein sieraad in de vorm van een kikker te zien. Maar er is meer dan goud, om een continent te waarderen.

Door de nieuwe opstelling zien nu onbekende stukken uit de fenomenale depots (40.000 stuks) het daglicht. Er nog van afgezien dat edelsmeedkunst amper geëtaleerd wordt, draagt de nieuwe opstelling ertoe het Amerikaanse continent historisch evenwichtiger en correcter voor te stellen.

Aan de hand van pakweg 1400 objecten reis je van de Inuits in Alaska tot de zuidelijke koewachters van Argentinië. Goed voor indrukken van vijfduizend jaar cultuur. Overal tussen de verzamelingen werden dvd-schermen geplaatst. Hierdoor komt de verzameling echt tot leven. Luchtopnamen van landschappen en archeologische vindplaatsen en reportages van demonstraties van ambachtskunst plaatsen de stukken in hun natuurlijke habitat. Je krijgt bijvoorbeeld de totempalen van de Canadese Kwakiutl-indianen (in de rotonde staat er een grote) naast de houten hutten van hun bouwers te zien. In een aparte zaal voor 'Textiel, pluimen, hout' blijft de verenmantel van Montezuma de schat bij uitstek, al werden de omringende vitrines nu luchtiger en educatiever ingevuld met gebruiksvoorwerpen en kleding. Verder krijgen de Olmeken meer aandacht dan voordien, daar zij nog voor de Azteken en Maya's de basis van de precolumbiaanse cultuur legden.

"Recente studies hebben veel verduidelijkt over deze culturen," verklaart Purini. "Onze collecties zijn opnieuw geïnterpreteerd. Zo heeft een studie van diverse vazen van de Moche-cultuur (Noord-Mexico) ons doen inzien dat het niet om geïdealiseerde portretten ging, maar om afbeeldingen van levenden. En dat de Maya's niet zo vredelievend waren, hebben we nu ook duidelijker voorgesteld. Hun stadskoningen vochten oorlogen uit en offerden mensenbloed, en waren dus niet braver dan de Inca's."