Jacques Carabain, 59 aquarellen van het oude Brussel

Op de aquarellen van Jacques Carabain baden Zavel en Zeehondstraat in een zomers sfeertje. Een wandeling langs de meesterwerkjes van Carabain stemt een mens mild. Een beter kader dan het Broodhuis is moeilijk te verzinnen. Een blik op verdwenen steegjes en buurten die de tand des tijds hebben doorstaan.

D e 59 aquarellen van Jacques Carabain, geschilderd tussen 1894 en 1897, werden bijna allemaal besteld door toenmalig burgemeester Karel Buls. Buls wou blijvende herinneringen aan buurten die door grote stedenbouwkundige ingrepen dreigden te verdwijnen of drastisch te veranderen. De aquarellen waren bestemd voor het jonge stadsmuseum dat er dankzij Buls gekomen was. Meer dan een eeuw later hangen ze er opnieuw, in dezelfde zaal. Het is van 1994, een eeuw na de eerste aankoop, geleden dat de aquarellen nog als geheel tentoon hingen. Toen gebeurde dat niet in het Museum van de Stad, maar in het stadhuis.

De museumequipe heeft voor een didactische opzet gekozen. De aquarellen worden geduid met historische documenten uit het Stadsarchief, historische en recente foto's en een plan. Dankzij de duiding krijgt de bezoeker - boven op het genot van aquarellen kijken - een zicht op de historische evolutie van vijf centrale wijken: het Handelsdok tussen Duivelshoek en Vlaamsesteenweg, de Grote Markt, de Hofberg, de Sint-Rochus- en Ter­arkenwijk, en de Zavel. Op het plannetje staan wijken en straten die nog altijd bestaan, in het groen, verdwenen stegen staan in het rood.

Jacques François Carabain, telg uit de Haagse burgerij, werd in 1834 in Amsterdam geboren en overleed in Schaarbeek in 1933. Hij maakte deel uit van een Hollandse kunstenaarskolonie die zich, om te ontsnappen aan de dwang van de modellen uit de Gouden eeuw, in de randgemeenten van Brussel vestigde. Toentertijd waren dat Sint-Joost, Schaarbeek en Elsene. Carabain reisde graag: naast zichten uit Nederland en België zijn er romantische afbeeldingen van sites in Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Frankrijk, Italië.

Carabain mag dan vaak ereprijzen gekregen hebben, financieel ging het hem niet altijd voor de wind. In een brief van Karel Buls kunnen we lezen: "Ik weet niet of u zich herinnert dat ik u ooit gesproken heb over een verdienstelijk kunstenaar, dhr. Carabin (!), die gespecialiseerd is in stadsgezichten en die in bittere armoede verkeerde als gevolg van een ellendige reis naar Australië en Californië."
Van Carabain zelf zijn geen afbeeldingen bekend, maar op verschillende schilderijen prijkt een man met bolhoed en zware snor die op Carabains zoon Victor Eugene lijkt. Als de zoon op de vader geleek, zo wordt gespeculeerd, dan schilderde hij mogelijk zichzelf.

--------------------------------------
Brussel in aquarel, tot en met 31 december 2011 in het Museum van de Stad Brussel (Grote Markt). Dinsdag tot en met zondag van 10 tot 17 uur; gesloten op maandag, 25 december en 1 januari. Kaartjes 3 euro, catalogus 29 euro, stadsplan voor een 'Carabain-wandeling' 2,50 euro en gratis brochure voor kinderen