Brusselse festivals voorstander van preventief drugs testen: 'Enkel repressie werkt niet'

Naar aanleiding van twee dodelijke incidenten op Tomorrowland pleitte toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven) maandag voor drugstests op festivals. Ook verschillende festivals in en rond Brussel zijn voorstander. "Drugs wordt er hoe dan ook gebruikt, dus het moet uit de taboesfeer."

De drugstest moet volgens Tytgat gebruikers inzicht geven in de sterkte en het gevaar van de middelen die ze gebruiken. "Dat zou zeker nuttig zijn. Al was het maar om de kosten te beperken voor de medische zorg die misbruik of een overdosis met zich meebrengt", zei hij in De Standaard. Tytgat stelt daarbij voor dat de gebruikers de testkosten zelf dragen.

Al is dat niet zomaar mogelijk. In België ontbreekt nog een duidelijk wettelijk kader voor preventieve drugstests op festivals. Voorlopig is er slechts één initiatief in het centrum van Brussel: Modus Fiësta van de vzw Modus Vivendi. Daar kan je op bepaalde dagen je drugs gratis en anoniem testen.

Het project wordt gefinancierd door de Franse Gemeenschapscommissie en het Waals Gewest, in het kader van wetenschappelijk onderzoek. De bedoeling is, naast zorgen voor veiliger druggebruik, meer zicht te krijgen op de drugsmarkt en het druggebruik. Modus Vivendi werkt daarvoor samen met Sciensano, die dan waarschuwt voor gevaarlijke drugs via het Belgian Early Warning System on Drugs.

Toestemming

Elk jaar staat de vzw op een vijftigtal evenementen in Brussel, maar zonder testing. "We krijgen enkel de toestemming om op onze vaste locatie te testen", legt directeur Catherine Van Huyck uit. "Voor elke andere locatie hebben we telkens toestemming nodig van het parket en de burgemeester. En dat is heel moeilijk."

Zo kreeg Modus Vivendi vorig jaar de toelating om op het Waalse festival Ezperanzah! drugs te testen. Dit jaar kregen ze nergens toelating.

Verschillende festivals in en rond Brussel zijn wel geïnteresseerd om preventief drugs testen mogelijk te maken. "We hebben opvallend weinig druggebruik, maar toch lijkt het ons belangrijk", zegt Dennis Corbesier van Couleur Café.

Dit jaar had Modus Vivendi al een standje op Couleur Café voor mensen die informatie wilden over drugs, maar je kon er nog geen drugs testen. "Volgend jaar is het de bedoeling dat dat wel kan. We hebben liever dat mensen hun XTC-pil testen, dan dat ze een bad trip hebben, of erger: eraan overlijden", zegt Corbesier. Of burgemeester Philippe Close (PS) daar toestemming voor zal geven, is nog onduidelijk. "We wensen hier nog niet verder op in te gaan", laat zijn woordvoerder weten.

Preventie en repressie

Ook Paradise City staat positief tegenover preventief drugs testen. "Maar we hebben de steun nodig van lokale overheden en het parket. En er is op dit moment onvoldoende draagkracht voor. Als het kan, voeren we het meteen in," zegt Gilles De Decker van Paradise City.

Paradise City had dit jaar al een drugsbeleid uitgestippeld met de VAD. Daarbij werd niet enkel ingezet op repressie, maar ook preventie en sensibilisering. "Enkel repressie werkt niet", zegt De Decker. "Dat is dweilen met de kraan open. Druggebruik is er sowieso, dus het moet uit de taboesfeer."

Maar daar is politieke wil voor nodig, benadrukt De Decker. "Er is geen duidelijk wettelijk kader, waardoor de burgemeester en het parket hun nek moeten uitsteken. Dat terwijl de brede bevolking niet helemaal aanvaardt dat illegale drugs getest kunnen worden op een festival. Ik begrijp dat, maar de realiteit is dat het levens kan redden."

De organisatoren van Horst Festival hebben op dit moment nog niet het gevoel dat preventief drugs testen nodig is, "gezien we al sterk focussen op sensibilisering en ondersteuning", zegt Jochem Daelman. "Ons beleid werkt goed. Het aantal drugsgerelateerde incidenten in onze EHBO neemt af en we hebben ook zo goed als geen drugsgerelateerde afvoeringen naar het ziekenhuis."

CORE wil voorlopig niet reageren.

Wat met nachtclubs?

Preventief drugs testen in een club is minder haalbaar, zegt Kevin Huerta van technoclub C12. "Dat lijkt me heel moeilijk om logistiek te organiseren in een club." Al is hij wel voorstander van een evenwicht tussen repressie en sensibilisatie. Zo krijgt het personeel een opleiding van vzw Modus Vivendi over hoe om te gaan met drugs.

"We fouilleren iedereen die binnenkomt, maar je kan drugs nooit volledig uit een club weren. Daarom hangen we bijvoorbeeld ook affiches uit met een waarschuwing wanneer een specifieke pil circuleert die gevaarlijk is. Daarnaast geven we gratis water en mag je niet binnen onder 21 jaar. Ook hebben we sinds het einde van de pandemie een safe desk en een care team. We hanteren dus wel dezelfde filosofie: niet doen alsof het er niet is. En drugs testen is zeker een thema dat een debat verdient."

Fuse was niet beschikbaar voor een reactie.

Onderhandelingen

Momenteel is vzw Modus Vivendi aan het onderhandelen met lokale besturen en het parket om drugstesting mogelijk te maken op grotere evenementen. Dat is belangrijk volgens directeur Catherina Van Huyck. "Op festivals zien we een veel jonger publiek dan in ons testcentrum. Die lopen ook meer risico. Het is niet omdat feestvierders hun pil kunnen testen dat ze er meer zullen nemen. Ze gaan het sowieso nemen. Wij willen gewoon vermijden dat ze eraan sterven."

Modus Fiesta is open op maandag en woensdag van 16 tot 20 uur en op vrijdag van 18 tot 22 uur, in de Van Arteveldestraat 130 in Brussel.