Niet alleen fake news, ook arbeidscultuur verklaart verschil in vaccinatiebereidheid

In de Brusselse woonzorgcentra wil veertig procent van het personeel zich niet laten vaccineren. In Wallonië is dat een kwart en in Vlaanderen zo’n dertien procent. Waar komen die grote verschillen in vaccinatiebereidheid vandaan?

In de Brusselse woonzorgcentra wil veertig procent van het personeel zich niet laten vaccineren. Dat blijkt uit cijfers van Iriscare. In Wallonië gaat het volgens cijfers van de Franse Gemeenschap om ongeveer een kwart van de werknemers en uit de vaccinatieteller van het Agentschap Zorg en Gezondheid blijkt dat het in Vlaanderen gaat om zo'n dertien procent

Naar aanleiding van deze cijfers, opperden virologen en bestuurders in de zorg dat het vaccin verplicht zou moeten worden.

Eric Catsberg is een van de Brusselaars die weigerachtig staan. Als het vaccin verplicht zou worden, zou hij zijn baan opzeggen. Hij werkt al vijfendertig jaar in de zorg in Brussel, waarvan de laatste vijftien jaar als thuisverpleegkundige. "Als je je gaat informeren en geen antwoord krijgt op bepaalde vragen - zoals of je het nog kunt doorgeven als je gevaccineerd bent - dan moet je het niet gaan verplichten," zegt hij.

Catsberg benadrukt dat hij niet per se tegen vaccinaties is en ook niemand zal ompraten om geen vaccin te nemen. Maar als gezondheidswerker wil hij zoals andere burgers de keuze hebben om dat niet te doen.

Puntjes op de i

ABVV-vakbondsafgevaardigde Sofie De Deyn begrijpt het grote verschil qua vacccinatiebereidheid wel. Ze werkt in een Vlaams rusthuis en via de vakbond komt ze ook in contact met collega’s in andere gewesten. Ze merkt op dat de collega’s in Brussel en Wallonië er vaak veel belang aan hechten dat de dingen volgens de regels gebeuren.

"De Franstalige délégués lopen niet in de pas, dat zie je ook aan de vele betogingen. Ze willen de puntjes op de I zetten. Dat geldt ook voor de vaccins. Om een voorbeeld te noemen: de vaccins moeten eigenlijk geleverd worden aan de arbeidsgeneesheer, en niet aan de werkgever. Wij gaan daar niet over vallen in Vlaanderen. Maar de GDPR-wetgeving beschermt de privacy van de werknemer. De werkgever mag eigenlijk niet weten wie al dan niet een vaccin wil, daarom moet het via de arbeidsgeneesheer gaan." Dat soort dingen kunnen volgens haar de vaccinatiecampagne in Wallonië en Brussel vertragen.

Ook Johan Van Eeghem, federaal secretaris BBTK social profit verklaart het grote verschil in vaccinatiebereidheid vanuit een verschillende arbeidscultuur. "In Wallonië en Brussel wordt veel overlegd voordat men overtuigd is wat de beste keuze is. De Vlaming is sneller met beslissen."

Op sommige plekken in Vlaanderen schrijft de werkgever de werknemers automatisch in op de vaccinatielijst, vertelt een vakbondssecretaris uit Vlaanderen die liever anoniem blijft. Wie geen vaccin wil, moet zich vervolgens uitschrijven. Dat zou de Vlaamse cijfers ook flink kunnen opkrikken. Want daardoor moet de werknemer gaan uitleggen waarom hij of zij het vaccin niet wil.

Informatiecampagne

In Vlaanderen is men al vroeg begonnen met informatiecampagnes. Dat zorgde er mede voor dat de bereidheid om zich te laten vaccineren in Vlaanderen zo hoog is, verklaart de woordvoerder van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Dat werkgevers hun werknemers automatisch op de vaccinatielijst zouden zetten, ontkent hij.

Ook Iriscare lanceert een informatiecampagne. Zo wil de Brusselse welzijnsinstelling het zorgpersoneel eraan herinneren dat het vaccin tegen het coronavirus veilig en doeltreffend is. Het doel is vragen te beantwoorden en zo de vaccinatiebereidheid te verhogen.

Vaccin verplichten

Het vaccin verplichten is volgens Van Eeghem geen goed idee. "Een aantal werknemers zal misschien vertrekken als het vaccin verplicht wordt," signaleert ook hij. "We hebben niet bepaald een overschot aan verpleegkundigen, dus we zouden er een probleem bij creëren. Zo lang het zorgpersoneel zich niet laat inenten en de rest van de bevolking wel, dan is er geen probleem. Maar we roepen met de sociale partners wel op om te vaccineren."

Van Eeghem vermoedt dat de vaccinatiegraad van werknemers in de zorg in Brussel en Wallonië in de loop van het jaar wel omhoog zal gaan. "Als iedereen zich gaat laten vaccineren, komen ook zorgmedewerkers vanzelf over hun koudwatervrees heen."