Scholen zetten influencers in: 'Willen niet overtuigen, wel juiste vaccin-info geven'

Vanaf volgende week kunnen middelbare scholen in Brussel een eigen vaccinatiemoment aanvragen op school of in een vaccinatiepost in de buurt. Deze week begon alvast de sensibilisering. Aan Nederlandstalige kant met een lessenpakket en informatiebrieven, in het Franstalig onderwijs met groepssessies van influencer Vinz. Vinz werkt voor RTBF en NRJ en probeert fake news uit de jongerenwereld te helpen.

“Wie kent er Emmanuel André? Nee? Hij speelt mee in La Casa de Papel.” Met een eerste mopje over de fysieke gelijkenissen tussen de twee, krijgt radio- en Instagram-persoonlijkheid Vinz de leerlingen al aan het lachen. In het Collège Roi Baudouin in Schaarbeek, een technische en beroepsschool voor de tweede en derde graad, zitten de klassen van familiehulp, verpleeghulp, keuken en boekhouding samen in de turnzaal. Ze krijgen er de kans om al hun vragen over het coronavaccin aan klinisch bioloog Emmanuel André (KU Leuven) te stellen. Vincent Kanté, alias Vinz, zorgt voor de show en vlotte bindteksten.

Vanaf maandag 13 september kunnen scholen een apart tijdsslot reserveren in een vaccinatiecentrum of -bus in hun buurt. Ze kunnen zelfs een vaccinatiemoment in hun eigen schoolgebouw aanvragen. Maar vooraleer het zover is, proberen ze eerst hun leerlingen en ouders te overtuigen van het nut van vaccinatie.

In het Nederlandstalig onderwijs is naar alle ouders een informatiebrief verstuurd. Enkele directies voeren nog afzonderlijke gesprekken met ouders die vragen hebben, zegt de GO! Scholengroep Brussel. De Cel Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschapscommissie heeft verder een lessenpakket gemaakt, dat scholen vrijblijvend kunnen gebruiken.

Aan Franstalige kant ging het dus nog wat verder, met de hulp van Vinz. Die gaf aparte informatiesessies in dertig middelbare scholen waar de leerlingen ‘minder dan elders’ de klassieke mediakanalen volgen. De selectie is gemaakt samen met het kabinet van Waals minister van Onderwijs Caroline Désir (PS).

“Wij zijn hier niet om te zeggen dat je wel of geen vaccin moet krijgen, maar je moet wel alle juiste informatie hebben”, zegt Vinz aan het begin van de sessie. De leerlingen mogen elke vraag stellen die ze willen. Al snel vragen ze of het vaccin je niet onvruchtbaar maakt. En waarom zijn er zoveel verschillende vaccins? “Kan ik dan zelf ook gewoon een vaccin op de markt brengen?”, vraagt een jongen achterin de zaal. “Waarom hebben artsen en onderzoekers niet evenveel tijd en geld gestoken in het vinden van oplossingen voor andere ziektes, zoals kanker of aids?”, zegt een andere leerling vooraan. Ze krijgt daarvoor applaus.

'Nog eens nadenken'

Emmanuel André beantwoordt elk van hen met veel geduld en nuance. “Ja, je hebt gelijk dat er soms te weinig geld wordt gestoken in onderzoek naar ziektes die vooral armere landen treffen, zoals tuberculose”, zegt hij. “Dat is jammer. Dat de rijke landen hier al snel veel geld in hebben gepompt, komt omdat het coronavirus alle politieke, economische en sociale systemen zodanig heeft ontwricht.”

André benadrukt dat er geen enkel bewijs is dat het coronavaccin tot onvruchtbaarheid leidt, niet bij vrouwen en niet bij mannen, en dat elke firma die een vaccin op de markt brengt aan heel zware controles is onderworpen. “Het risico op bijwerkingen is nooit gelijk aan nul, maar het is veel lager dan het risico op bijwerkingen na een coronabesmetting”, zegt hij.

Carillo (17) zit in het zesde jaar boekhouding. Hij steekt zeker vijf keer zijn hand op met een vraag. “Het was heel interessant. Als je een vraag stelde, wist hij meteen waarover het ging en dat heeft zeker mijn ogen geopend”, zegt hij na afloop van de sessie. “Ik behoud mijn eigen mening, maar ik ga er nog eens over nadenken.”

Over twee weken komt er een vaccinatiebus naar de school om de leerlingen die dat willen ter plaatse te vaccineren. Carillo weet nog niet of hij gaat aanschuiven. “Ik zie vandaag nog niet veel nut om me te laten vaccineren. Wie weet in de toekomst wel, waarom niet? Ik leef van dag tot dag.”

“Eerlijk gezegd stelde ik me in het begin veel vragen", zegt ook Dragos (21) uit de opleiding keuken. "Ik wist niet goed wat te geloven, maar ze hebben ons veel geleerd vandaag. Ik denk dat veel leerlingen nu gerustgesteld zijn.” Dragos is nog niet gevaccineerd. “Ik ga het wel doen, maar het is er nog niet van gekomen omdat mijn ouders dat niet willen. Mijn moeder, eigenlijk.”

Veilig op stage

Als er vanaf 1 oktober een Covid Safe Ticket in de Brusselse horeca komt, zal Dragos niet te lang wachten. “We hebben twee stages dit jaar en aangezien ik in de keuken werk, zal ik toch verplicht zijn om me te laten vaccineren”, zegt hij.

Bij de leerlingen uit de zorgopleidingen is er daardoor net scepsis. Philomène (19) zit in het zevende jaar verpleeghulp. Ze begint maandag al aan haar stage in het ziekenhuis. “Voor onze eerste stage maakt het ziekenhuis nu een uitzondering, maar voor de tweede stage moeten we ons absoluut laten vaccineren”, zegt ze. “Anders hebben we geen stage. Dat vind ik triestig. Als ik het vaccin zou willen, is dat niet om op vakantie te gaan of wat dan ook. Dan gaat het over mijn lichaam. Ik weet niet wat de effecten op de lange termijn zullen zijn. Er spoken toch nog veel vragen door mijn hoofd.”

Ze vindt wel dat Emmanuel André veel vragen goed heeft beantwoord. “Nu moet ik alleen nog voor mezelf de vraag beantwoorden of ik het wel wil”, zegt ze.

Schooldirecteur Hervé Boelaert heeft van leerkrachten uit de zorgopleidingen opgevangen dat er net in die klassen heel weinig leerlingen ingeënt zijn. “We zijn bezorgd omdat zij op stage moeten gaan, dus is de informatiesessie zeker voor hen belangrijk. Dat geldt ook voor de horeca-opleidingen”, zegt hij. “Voor de hele school heb ik er geen zicht op, maar we weten dat we werken met leerlingen uit lagere sociale inkomensgroepen en dat de vaccinatiegraad daar laag ligt.”

Correcte informatie

Gastheer Vinz weet na een week van dit soort sessies nog niet hoeveel impact hij er al mee heeft. “Ik ben geen absolute ster, sommigen kennen me wel en anderen niet. Ik ben in ieder geval geen influencer die hen komt zeggen wat ze moeten doen”, vertelt hij. “Wij zijn hier om de wetenschap voorop te zetten. Net zoals bij de klimaatopwarming moet je bij het coronavirus het onderzoek voorop zetten. Vandaag is de wetenschap nog voor ze bij de mensen aankomt al geïnterpreteerd of gevulgariseerd door de media of influencers die het niet helemaal begrijpen.”

En dan baten zo’n vragenuurtjes met experten, zegt klinisch bioloog Emmanuel André. “We zien dat directe communicatie met mensen die geen toegang hebben tot de normale media, enorm helpt. Een aantal jongeren zijn nu overtuigd en zullen nu terug naar huis en naar hun familie gaan met een duidelijke boodschap en informatie die zij anders nooit krijgen.”