'Verplichte vaccinatie in de zorg dreigt mensenrechten te schenden'

Het wetsontwerp voor de verplichte vaccinatie van het zorgpersoneel tegen Covid-19 dreigt een schending te vormen van de mensenrechten van het niet-gevaccineerde zorgpersoneel. Daarvoor waarschuwt het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM) in een nieuw advies.

De regering diende het wetsontwerp op 8 maart in de Kamer in, het ligt klaar in de commissie Gezondheid voor behandeling. De tekst stelt een vaccinatieplicht voor het personeel in de zorgsector in het vooruitzicht, die op 1 juli 2022 moet ingaan. Bij koninklijk besluit (KB) zou de inwerkingtreding wel nog kunnen worden uitgesteld.

Het FIRM heeft op verschillende punten kritiek op het wetsontwerp zoals dat nu voorligt. Zo baseert de tekst zich uitsluitend op informatie die dateert van de periode tussen juli en oktober 2021, "wat niet volstaat voor een actuele, wetenschappelijk geïnformeerde belangenafweging", zegt directeur Martien Schotsmans.

In zijn advies zegt het FIRM niet per definitie tegen een wettelijk kader voor een verplichte vaccinatie van het zorgpersoneel te zijn, zolang dat maar geactiveerd wordt wanneer kan worden aangetoond dat het noodzakelijk is voor de bescherming van de gezondheid van kwetsbare personen.

'Ontslag als laatste middel'

"Maar aangezien de noodzaak op dit moment niet is aangetoond, gaat het wetsontwerp uit van een omgekeerde logica door van inwerkingtreding de regel en van uitstel de uitzondering te maken", zegt Schotsmans."Beter zou zijn om de eventuele inwerkingtreding zelf afhankelijk te maken van de aanneming van een KB, wanneer hier op een gegeven moment een noodzaak toe zou zijn."

Ook zou de vaccinatieplicht pas in werking mogen treden wanneer kan worden nagegaan of de collectieve gezondheidswinst opweegt tegen de impact op de individuele rechten van het zorgpersoneel. Die proportionaliteit zou regelmatig door het parlement geëvalueerd moeten worden, luidt het.

Wat het mogelijke ontslag van niet-gevaccineerde zorgmedewerkers betreft, brengt het FIRM in herinnering dat een ontslag enkel als "laatste middel" mag dienen en dat minder verregaande sancties de voorkeur moeten genieten. "Als de vaccinatieplicht nodig zou blijken, moet zo veel mogelijk ingezet worden op sensibilisering", zegt Schotsmans.

Precies omdat de noodzakelijkheid en proportionaliteit van een vaccinatieplicht op dit ogenblik onvoldoende zijn aangetoond, zo besluit het FIRM, dreigt het wetsontwerp in zijn huidige vorm de mensenrechten van de niet-gevaccineerde zorgmedewerkers te schenden.