Weinig zorgverleners, wel agenten: wie is nu aan de beurt voor de vaccins?

Verkeerde uitnodigingen, verouderde databanken of toch nog een aanpassing in de planning. Agenten die aanschuiven voor een vaccin terwijl zorgverleners niet komen opdagen. De vaccinatiestrategie in Brussel neemt opnieuw een andere wending. BRUZZ zet de hele planning – en de indruk dat er voorstekers zouden zijn – nog even op een rij.

E. is een twintiger. Ze werkt niet in de zorg. Toch kreeg ze een uitnodiging om gevaccineerd te worden. Maandag liet ze haar eerste prik zetten in het centrum aan de Heizel. Net als haar zijn er nog jonge Brusselaars die vroeger aan de beurt komen dan verwacht, zo blijkt uit getuigenissen op sociale media die onze redactie bereiken. Waarom komt iemand als E. aan de beurt voor alle zorgverleners zijn ingeënt? Vier antwoorden kunnen dat verklaren.

1. Slechts een kwart van de genodigden komt opdagen

De respons van de Brusselse zorgverleners op de uitnodiging voor een vaccin blijft nog altijd bijzonder laag. Vorige week bleken nog maar 3.000 van de 11.000 genodigden (grofweg 27,2 procent) te hebben gereageerd op hun uitnodiging. Een week later ligt dat aantal niets hoger: tot op vandaag heeft nog maar 25 procent de digitale uitnodiging beantwoord. In totaal zijn er 29.000 mensen uit de Brusselse eerstelijnszorg uitgenodigd per mail en sms. In de komende dagen moet dat cijfer naar omhoog, nu alle uitnodigingen nogmaals per brief zijn verstuurd.

"Gisteren zijn de eerste brieven per post aangekomen en morgen volgt een volgende grote lading. Vanaf nu wordt er systematisch een uitnodiging geprint en per post verzonden. Daar was vertraging op. Zoals eerder gezegd, we weten niet welke e-mailuitnodigingen correct zijn aangekomen", vertelt Inge Neven, hoofd van de Brusselse gezondheidsinspectie.

2. Ex-zorgverleners in de databanken

E. heeft eigenlijk een diploma logopedie op zak. Ze heeft een tijd als logopediste gewerkt. In deze fase van de vaccinatie zijn alle eerstelijnszorgverleners aan de beurt. Dat zijn huisartsen, maar ook tandartsen, kinesisten en bijvoorbeeld logopedisten die in zorginstellingen werken.

Alle uitnodigingen voor de vaccins vertrekken vanuit een federale databank. Het IT-platform Smals, een overheidsbedrijf, maakt een opdeling van welke personen een eerstelijnszorgverlener zijn. Dat weten ze op basis van de unieke codes van elke zorgverlener in de databank van het Riziv.

“Er zijn inderdaad enkele mensen in de database van Smals die nog een zorgdiploma hebben, maar niet meer in de zorg werken”, zegt Inge Neven van de Brusselse gezondheidsinspectie. “Als zij nog geregistreerd zijn bij het Riziv, kan het zijn dat zij worden uitgenodigd.” Zolang hun zorgnummer op actief staat bij het Riziv, rekent de federale databank hen mee als eerstelijnswerker.

3. Een verkeerde uitnodiging voor 1.550 Brusselaars

Nadat de federale databank de keuze heeft gemaakt van wie gevaccineerd mag worden als ‘zorgverlener’, verstuurt een ander systeem de effectieve uitnodiging. Dat systeem heet Doclr. Het is gemaakt door een privébedrijf in opdracht van de overheid. Het linkt de uitnodigingen van Smals aan de juiste contactgegevens van iedereen. Het postadres halen ze uit het Rijksregister. E-mailadressen en telefoonnummers komen uit gegevens van het Riziv of van de mutualiteiten. “Het zijn de gewesten die instaan voor de koppeling aan de juiste contactgegevens”, verduidelijkt woordvoerder Jan-Frans Lemmens van Smals.

Bij de start van de vaccinaties in de Heizel waren er enkele problemen met de digitale uitnodigingen via Doclr. Eerst lukte het niet, nadien zijn er per vergissing 1.550 verkeerde uitnodigingen verstuurd. Het ging zowel over Vlamingen die plots een uitnodiging voor een vaccin in Brussel kregen, als over zorgverleners die normaal pas later aan de beurt zouden komen.

“Toen stond er nog een verkeerde filter op de databank van Smals”, zegt Inge Neven over die fout. Die verkeerde instelling loopt nu nog een beetje verder uit, want de Brusselse overheid heeft vorige week een hele reeks herinneringen op papier verstuurd naar mensen die eerst niet hadden geantwoord. “Die uitnodigingen zijn gisteren via print bij de mensen thuis aangekomen, maar het kan zijn dat dezelfde fouten daar nog inzitten”, zegt Neven. Een zorgverlener die eigenlijk nog niet aan de beurt is, maar dus al foutief via mail was uitgenodigd, krijgt op die manier nog een tweede verkeerde uitnodiging met de post.

Doclr zou inmiddels naar behoren moeten werken, maar deze dinsdag was er opnieuw een storing van twee uur met de uitnodigingen voor de Heizel. "Dat is vervelend, maar kan gebeuren", zegt Jan-Frans Lemmens.

De openbare aanbesteding voor Doclr is maar op 20 januari ondertekend tijdens de interministeriële conferentie volksgezondheid. Zo'n twee weken later moesten de eerste uitnodigingen de deur uit. "Het was een hoogdringendheidsprocedure", zegt Lemmens over die late aanstelling en de eventuele bugs. "De echte test zal komen van zodra we met grote volumes moeten werken."

4. Sommige beroepen naar voren in de pikorde

En dan zijn er nog bepaalde zorgberoepen, zoals personeel van revalidatiecentra, die wat vroeger aan de beurt komen dan eerst gepland. Het gaat om mensen die in collectieve zorginstellingen werken waar de bewoners zelf niet prioritair gevaccineerd moeten worden, maar het personeel wel. Denk aan revalidatiecentra of dagcentra voor personen met een handicap.

Dat geldt ook voor politieagenten. Vorige week besliste de federale taskforce dat politieagenten uit de interventieploegen als prioritaire groep beschouwd mochten worden. Zij kwamen normaal gezien pas na de eerstelijnszorgverstrekkers aan de beurt, op het moment dat 65-plussers ook mogen aanschuiven. Maar doordat bepaalde mensen niet op hun uitnodiging ingaan, mogen de politieagenten sinds maandag al twee weken vroeger om hun vaccin komen. Dat was in Vlaanderen en Wallonië ook al het geval.

En u?

Als de planning niet verder in de war raakt, is de rest van de bevolking vanaf juni of juli aan de beurt. Na de eerstelijnswerkers en de politieagenten krijgen eerst alle 65-plussers en risicopatiënten hun eerste prik. Welke andere essentiële beroepen voorrang krijgen, is nog niet beslist.

Om zoveel mogelijk vaccins te blijven toedienen blijft het van dag tot dag bekijken wie er uitgenodigd wordt voor een vaccin. Indien de respons ook laag blijft op de uitnodigingen per brief kunnen de Brusselse 65-plussers en mensen met comorbiditeiten al snel worden uitgenodigd.