Zeven vragen over uitbreiding coronapaspoort in Brussel

Voortaan kan elk gewest zelf beslissen om een coronapas te verplichten in een aantal extra sectoren. Brussel, dat de laagste vaccinatiegraad van het land heeft, bereidt de uitbreiding van dat Covid Safe Ticket (CST) al voor, laat de regering donderdag weten. Maar hoe zal dat precies in zijn werk gaan? BRUZZ bundelt de vaakst gestelde vragen.

1. In welke sectoren zal je een Covid Safe Ticket moeten laten zien?

Vanaf oktober kan het Covid Safe Ticket voor iedereen vanaf 16 gevraagd worden bij evenementen vanaf 500 bezoekers binnen en 750 buiten (momenteel zijn die grenzen 200 en 400), en in een aantal nieuwe sectoren: met name de horeca, dancings en discotheken, sport- en fitnessclubs, handelsbeurzen en congressen en de instellingen van de culturele en vrijetijdssector. De deelstaten mogen voortaan ook zelf de drempels voor het aantal aanwezigen strenger maken.

Basisidee voor de Brusselse regering is dat de coronapas het dagelijkse leven niet mag belemmeren. Daarom zal hij bijvoorbeeld niet in het openbaar vervoer worden ingevoerd, en ook niet in voedingswinkels, zei minister van Volksgezondheid Alain Maron (Ecolo) in de parlementaire commissie Gezondheid op donderdag.

Een piste om over na te denken, is het gebruik in de woonzorgcentra en ziekenhuizen, vindt Inge Neven, hoofd van de Brusselse Gezondheidsinspectie, in Het Nieuwsblad. “We moeten vermijden dat een woonzorgcentrum opnieuw de deuren sluit omdat er te veel besmettingen zijn. Als we een zeer kwetsbare bevolkingsgroep kunnen beschermen door het Covid Safe Ticket toe te passen, moeten we dat overwegen.”

2. Vanaf wanneer wordt de coronapas ingevoerd?

Het nieuwe samenwerkingsakkoord tussen de federale regering, de gewesten en de gemeenschappen is geldig vanaf 1 tot en met 31 oktober. Minister-president Vervoort is alvast voorstander om er vanaf dan ook effectief mee aan de slag te gaan.

Minister van Volksgezondheid Alain Maron (Ecolo) ging echter op de rem staan. “We zullen de coronapas enkel en alleen invoeren indien de epidemiologische situatie sterk verergert, en als we daarmee het sluiten van verschillende sectoren en activiteiten kunnen vermijden. Het is nog geen zekerheid”, aldus zijn woordvoerder Simon Vandamme aan BRUZZ.

“Een beslissing is ook nog niet voor meteen, maar voor eind september," aldus nog de woordvoerder. "En uiteraard kijken we dan ook naar de vaccinatiegraad en de druk op de ziekenhuizen."

Vervoort mikt op een invoering op 1 oktober, maar minister Maron weet niet of dat ook zal lukken. In de commissie zei hij dat er voor die datum nog een heel traject moet afgelegd worden, met adviezen van de Raad van State en de Gegevensbeschermingsautoriteit, voordat de regering het ontwerp van ordonnantie in tweede lezing kan goedkeuren en voorleggen aan het parlement.

“We weten wel dat we een nieuwe maatregel niet drie dagen op voorhand kunnen aankondigen,” suste Maron in de commissie Gezondheid ongerustheid over een korte voorbereidingsperiode. De minister zei dat het thema ook al op tafel ligt in overleg met de horeca.

“Eenmaal het wettelijke kader bestaat, hebben uitbaters wel een beetje tijd nodig, maar geen maanden,” zegt Geert Molenberghs. “In Frankrijk is dat allemaal bijzonder vlot verlopen, daar zijn ze het intussen al gewoon.”

3. Zal de coronapas in het hele gewest moeten worden getoond, of enkel in gemeenten met de slechtste cijfers?

Er zijn grote verschillen in vaccinatiegraad tussen de Brusselse gemeenten. De vraag rijst dan ook of het Covid Safe Ticket enkel in de slechtst scorende gemeenten moet worden ingevoerd.

“Een onderscheid maken is te complex,” zei Inge Neven daarover aan Het Nieuwsblad. “Er kan gemeentelijk beslist worden, maar het idee blijft toch eerder om de regels gewestelijk toe te passen. Zeker bij de start, daarna kan er natuurlijk geëvalueerd worden.”

De Vilvoordse burgemeester Hans Bonte (Vooruit) liet alvast weten dat Vilvoorde volgt wanneer Brussel het CST invoert. Hij denkt dan bijvoorbeeld aan een verplichting in de horeca en in fitnesszalen. “Het is een extra tool om de vaccinatiegraad in Vilvoorde op te krikken, want ook hier wordt te weinig gevaccineerd,” klinkt het. Ook andere gemeenten in de Vlaamse Rand rond Brussel, die nog geen vaccinatiegraad van 70 procent hebben bereikt, vragen de Vlaamse overheid hun de mogelijkheid te geven de coronapas in te voeren. Kraainem, Zaventem en Wemmel willen zo ook een aanzuigeffect vanuit Brussel vermijden, meldde Ring TV donderdag.

Ook biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt) is ervan overtuigd dat het Covid Safe Ticket de vaccinatiegraad kan doen stijgen. “Kijk maar naar Frankrijk, waar de vaccinatiegraad na de invoering van een coronapaspoort met tien à twintig procent gestegen is. De noordelijke Parijse banlieue Saint-Denis is een goed voorbeeld: het is een van de moeilijkste regio’s van het land en toch is de vaccinatiegraad daar met 20 procent gestegen. Waarom zou Brussel zo fundamenteel verschillen van Parijs? Anders zou het spreekwoord niet bestaan.”

“Ook in Oostenrijk is de vaccinatiegraad door de invoering van een coronapas sterk gestegen. Griekenland heeft hem zeer recent ingevoerd, omdat ze merkten dat ze de vaccinatiegraad in het land anders niet meer omhoog krijgen.”

4. Moet personeel in de sectoren waar het Covid SafeTicket ingevoerd wordt zich verplicht laten vaccineren?

Dit is een vraag die een BRUZZ-lezer zich stelde, maar waar op dit moment nog geen duidelijkheid over is. Als vaccinaties ondanks veel politieke discussie pas binnenkort verplicht zijn in de zorgsector, lijkt het onwaarschijnlijk dat horeca- of fitnessmedewerkers op korte termijn verplicht zouden worden.

Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) sprak zich donderdag in Terzake ook uit tegen een algemene verplichte vaccinatie. Hij zei tegelijk wel dat je mensen die zich niet laten vaccineren een aantal vrijheden mag ontzeggen door de invoering van een coronapas in sommige sectoren, en dat Brussel dat zeer dringend moet doen.

Overigens kun je een Covid Safe Ticket bekomen met een volledige vaccinatie, maar ook met een herstelcertificaat of na een recente negatieve PCR-test.

5. Brussel voert het coronapaspoort 'niet in voor de epidemiologische situatie dat vereist'. Welke drempelwaarde hanteert het Gewest?

De leden van de Brusselse ministerraad zeggen voorlopig niet wat de drempelwaarde(n) voor de invoering van een Covid Safe Ticket zijn. In de commissie Gezondheid verwees minister Maron naar drie indicatoren die de Brusselse regering in de gaten houdt, zonder over precieze getallen te spreken: de vaccinatie- en besmettingsgraad en het aantal Covid19-gerelateerde hospitalisaties. “Het nieuwe samenwerkingsakkoord biedt mogelijkheden om het Covid Safe Ticket op andere plekken in te voeren, en de omstandigheden waarin we dat gaan doen worden nu besproken.”

“Deze maatregel moet vermijden dat de besmettingscijfers verergeren en er als gevolg daarvan nog sterker beperkende maatregelen genomen zouden moeten worden,” laat de regering donderdag in een persbericht weten. “Dat zou immers de vrijheden van de burgers in de weg staan en nefast zijn voor de economie. Een dergelijke uitzonderlijke maatregel kan maar worden opgelegd zolang de gezondheidssituatie het vereist.”

Er is duidelijk geen eensgezindheid in de Brusselse regering, zegt Molenberghs. “Maar de vaccinatiegraad is gewoon te laag om geen extra maatregelen in te voeren. Met een gemiddelde van 600 besmettingen per 100.000 inwoners de afgelopen twee weken en 28 procent van de bedden op intensieve zorg bezet door coronapatiënten moet Brussel volgens mij niet langer talmen."

"Dat hebben we ook in het buitenland gezien: de afdelingen intensieve zorg in ziekenhuizen in sommige Amerikaanse staten met een vergelijkbare of zelfs hogere vaccinatiegraad dan Brussel liggen volledig vol. Als je niet ingrijpt, kan dat ook in Brussel gebeuren, en moet je met dichtgeknepen billen de winter door.”

6. Hoe zit het met de controles? Zal de politie extra manschappen inzetten om die sectoren te controleren?

Daar bestaat nog onduidelijkheid over. De kabinetten van de Brusselse ministers beklemtonen dat de precieze werkwijze nog wordt besproken. In theorie is het controleren van een coronapas eenvoudig: een medewerk(st)er moet de QR-code scannen en een identiteitsdocument controleren. Dat kan nu ook al bij grote evenementen. In de praktijk is dat arbeidsintensief en zullen wellicht enkel de QR-codes worden gescand.

Of gecheckt zal worden of middenstanders effectief controles van het vaccinpaspoort uitvoeren? Volgens de burgemeester van Brussel-Stad, Philippe Close (PS), wel. Hij zei aan La Dernière Heure dat over de ruimere invoering van de coronapas eensgezindheid bestaat onder de Brusselse burgemeesters, en dat gemeenschapswachten en politie steekproefsgewijs zullen controleren. "We zouden hier liever niet aan beginnen, maar we hebben geen keuze. (...) Mijn obsessie is dat Brussel wordt opgehokt terwijl de andere gewesten normaal blijven functioneren."

7. Moet je na vertoon van een Covid Safe Ticket in pakweg een bar of bioscoop nog de andere coronamaatregelen volgen?

In principe moet je in de sectoren waar een Covid Safe Ticket vereist is om binnen te komen, zoals nu bij grote feestevenementen, vervolgens geen mondmasker meer dragen noch afstand houden.

"Maar dat zal afhangen van de concrete epidemiologische situatie op dat moment", zegt Zeynep Balci, woordvoerster van Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS).

Over een afschaffing of verandering van het sluitingsuur, eenmaal er enkel gevaccineerde mensen op café of restaurant gaan, moet volgens de woordvoerster nog worden gepraat.