Feminicide: 'Politie neemt klachten van belaagde vrouw vaak niet ernstig'

De 23-jarige vrouw van Spaanse afkomst die vorige week in Brussel om het leven werd gebracht door vermoedelijk haar ex-partner, is het negentiende geval van feminicide dit jaar in België. Een nieuwe wet moet het probleem ten gronde aanpakken. Maar is dat wel voldoende? Brusselse vluchthuizen voor vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld zien nog veel verbeterpunten. “Een klacht neerleggen bij de politie is soms een catastrofe.”

Vrijdag heeft de federale ministerraad de kaderwet #StopFeminicide aangenomen die België een reeks instrumenten geeft om vrouwenmoord, of ‘dodelijk geweld op vrouwen uit vrouwenhaat’, te meten en de slachtoffers te beschermen. Die kwam er op initiatief van federaal staatssecretaris voor Gendergelijkheid, Gelijke Kansen en Diversiteit Sarah Schlitz (Ecolo).

De wet definieert voor het eerst officieel het begrip vrouwenmoord, maakt het verzamelen van statistische gegevens mogelijk, verbetert de rechten en de bescherming van de slachtoffers, en voorziet in de opleiding van politie en magistraten.

Marie-Noëlle Steygers, directrice van opvanghuis voor vrouwen Chèvrefeuille, vindt vooral dat laatste aspect belangrijk. In de praktijk stoten veel slachtoffers van huiselijk geweld nog te vaak op een apathische houding bij de ordediensten, zegt ze. “Soms gaan we een klacht indienen en is dat een catastrofe. We zien agenten die niet luisteren en het gewoon niet begrijpen. Ze vragen dan bijvoorbeeld: ‘Hoe vaak heeft hij u geslagen?’, maar daar gaat het niet om, één keer zou al te veel moeten zijn."

"Of de politie zegt dat ze hem heeft ‘geprovoceerd’ omdat ze bijvoorbeeld iets niet wilde doen dat haar man eiste. Een goede opleiding voor politiemensen en magistraten is daarom onontbeerlijk," aldus de directrice van het opvanghuis, dat momenteel 18 vrouwen huist die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld.

Maar niet alleen politie en justitie dienen een vorming rond geweld op vrouwen te krijgen, zegt Eleonore Moureau, sociaal assistent bij Open Deur dat opvang voorziet voor vrouwen in moeilijkheden, waaronder ook slachtoffers van huiselijk geweld. "Ook dokters, onderwijzers en in feite alle medewerkers in de eerstelijnszorg varen wel bij een dergelijke opleiding, bijvoorbeeld voor het leren herkennen van signalen. Zelfs ik ben tijdens mijn studies als sociaal assistent nooit in de materie getraind."

Feminicide in de wet

Ook sociaal werkster Christine* van opvanghuis Yemaya juicht de wet toe. Al was het maar omdat die een onderscheid maakt tussen partnermoord en moord. Maar of de kaderwet het aantal feminicides effectief zal doen verminderen? Daar twijfelt ze over. "Daarvoor moet meer worden ingezet op preventie.”

"Men moet de act kunnen benoemen zoals die is. Het is geen moord tussen twee personen, het is een moord omdat het een vrouw is," zegt ook sociaal assisstente Moureau nog.

Vanaf de kleuterklas

Actie tegen feminicide en vrouwengeweld blijkt in het algemeen broodnodig. Dit jaar zouden er volgens de blog ‘Stop Feminicide’, die cijfers bijhoudt op basis van artikels over het onderwerp, al 19 vrouwenmoorden hebben plaatsgevonden. De laatste zaak vond plaats op donderdag 27 oktober, toen een 23-jarige vrouw in Brussel werd doodgestoken. De verdachte is vermoedelijk haar ex-partner.

“Wat mij het meeste interesseert is dat er vanaf de kleuterklas respect voor de vrouw wordt onderwezen,” zegt Steygers. “Men moet leren dat een vrouw geen boksbal is en dat ze er niet gewoon is om te dienen. Kinderen moeten van een zo jong mogelijke leeftijd aanleren om te communiceren zonder geweld, dat lijkt me beter.”

Toch blijkt niet alles kommer en kwel. Volgens Christine heeft Brussel al een evolutie in de positieve richting doorgemaakt als het gaat over de aanpak van geweld op vrouwen. "Dat wordt in Vlaanderen totaal anders georganiseerd. In Brussel zijn ze daar echt goed mee bezig," klinkt het. "Er zijn heel veel vrouwen die nooit een klacht hebben ingediend, nu begeleiden we hen daarin. Wat een verschil met vroeger.”

*Christine is een fictieve naam. Het is voor de veiligheid van de slachtoffers van geweld van belang dat de locatie van het centrum en de medewerkers anoniem blijven.