'Niemand mocht nog binnen in appartement waar de bommen werden gemaakt'

Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 worden getuigen gehoord over de verhuur van de safehouses in de Driesstraat in Vorst en in de Max Roosstraat in Schaarbeek. Ibrahim Farisi, die als een vrije man verschijnt werd dinsdag uit de zaal gezet.

18.08 uur: Farid Kharkhach, beschuldigde op proces Parijs, geeft verstek en komt niet getuigen

Farid Kharkhach, die eerder op het proces over de aanslagen van Parijs samen met negentien anderen terechtstond, is dinsdag niet komen opdagen als getuige op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 in Brussel. Hij gaf verstek omdat hij volgens zijn psycholoog lijdt aan zware PTSS (posttraumatische stresssyndroom, red.). Hierop las voorzitster Laurence Massart een deel van de verhoren voor, de rest volgt woensdag.

Kharkhach stond gepland om dinsdagvoormiddag te komen getuigen, maar gaf verstek en leverde hiervoor twee medische certificaten aan. Volgens zijn psychologen werken ze al maandenlang om zijn psychiatrisch lijden en de stress die hij ervaart te verminderen. "Getuigen op een dergelijk proces, zou contraproductief zijn", klinkt het. Kharkhach verontschuldigde zichzelf in een brief waarin hij schreef dat hij wel wilde komen, maar dat zijn gezondheidstoestand het hem niet toelaat.

De Belgische Marokkaan stond op het proces in Parijs terecht omdat hij valse Belgische identiteitsdocumenten bezorgde aan terroristen. Hij was de enige die voor de aanklacht terroristische samenzwering werd vrijgesproken. In plaats daarvan werd hij veroordeeld voor criminele samenzwering. Hij kreeg twee jaar celstraf opgelegd. Zijn straf is de lichtste die is uitgesproken.

16.15 uur: Korte aanvaring tussen parket en advocate Abdeslam over aankoopdatum zwavelzuur

Federaal procureur Paule Somers en Delphine Paci, de advocate van beschuldigde Salah Abdeslam, zijn dinsdagmiddag kort in de clinch gegaan, nadat een getuige zich de datum niet goed had herinnerd van een verdachte aankoop chemische producten. "Het was in elk geval voor 15 maart", concludeerde Somers, verwijzend naar het moment van de inval in het safehouse in Vorst. "De verdediging vindt dat blijkbaar erg storend."

Een magazijnier van een doe-het-zelfzaak in Schaarbeek kwam dinsdagmiddag getuigen op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016. De man van 29 jaar zat er wat onwennig bij terwijl hij de vragen van voorzitster Laurence Massart beantwoordde. De twintiger getuigde over het bezoek dat de politie aan de winkel had gebracht in mei 2016. Hij had de rechercheurs verteld dat hij zich een verdachte aankoop van chemische producten herinnerde. De producten werden zo weinig verkocht dat ze onder het stof zaten. "We raakten er niet van af."

Het was vooral het tijdstip van de aankoop dat vervolgens met alle aandacht ging lopen. De man herinnerde zich dat het maanden voor de aanslagen moet gebeurd zijn. De advocate van Salah Abdeslam, Delphine Paci, ging na de getuigenis rechtstaan en merkte op dat het kassaticket, voor de aankoop van tien liter zwavelzuur en aceton, dateerde van 5 maart. Ze citeerde ook uit een verhoor van de man in mei 2016, waarin die had verklaard dat de aankoop van 5 maart 2016 dateerde. "Op welk moment denkt u dat u zich het het best herinnerde?", vroeg Paci. Ze herhaalde die vraag daarna nog eens "om komaf te maken met elke dubbelzinnigheid". Geërgerd vroeg de man aan Paci of zij zich zelfs herinnerde welke kledij ze afgelopen week droeg?

De interventie van Paci lokte een korte commentaar uit van federaal procureur Paule Somers. "De aankoop was op 5 maart. En of er eerder aankopen waren weet de man niet meer. Het was in elk geval voor 15 maart. De verdediging vindt dat blijkbaar erg storend. In die mate dat ze een getuige probeert te destabiliseren die zegt wat er in het dossier zit en ook in onze akte", zei Somers. De procureur ging zo in tegen de lijn die de verdediging van Abdeslam aanhoudt: omdat Abdeslam in de cel zat op het moment van de aanslagen, na de politieraid in Vorst op 15 maart, kan die niet verantwoordelijk worden gesteld voor de aanslagen in Brussel en Zaventem.

Paci nam daarop zelf opnieuw het woord. Ze zei dat het nodig was om tussen te komen omdat de getuige andere verklaringen aflegde dan in zijn verhoor. Ze verweet het parket ook intellectuele oneerlijkheid door te suggereren dat er voor 5 maart nog aankopen waren.

12.58 uur: Eigenaar gebouw Max Roosstraat: niemand mocht nog binnen in appartement

Niemand mocht nog binnen in het appartement in de Max Roosstraat in Schaarbeek, waar de bommen voor de aanslagen werden gemaakt, zodra Ibrahim El Bakraoui er introk. Dat zei de eigenaar van het appartementsgebouw. Een keer mocht de eigenaar naar binnen, maar kreeg toen enkel toegang tot de keuken en de badkamer.

De man kocht het appartementsgebouw in december 2015, ondertekende de akte op 20 januari en begon renovatiewerken. Ondertussen verhuurde hij de elf flats van het appartement via Immoweb. Ibrahim El Bakraoui reageerde, onder de valse naam Miguel Dos Santos, op het zoekertje.

"Zijn profiel leek me volledig correct", aldus de eigenaar. 'Dos Santos' stelde zich kandidaat voor een appartement met één kamer. Opvallend was wel dat de nieuwe huurder niet wilde verhuizen voor alle werkzaamheden voorbij waren, "tot de laatste penseelstreek". "Zo moest er niemand meer binnen komen bij hem", aldus de eigenaar.

El Bakraoui verhuisde uiteindelijk eind februari. De eigenaar kwam één keer in het appartement van de terreurgroep, op 14 maart, toen er sprake was van een waterlek. De eigenaar belde 'Dos Santos' eerst maar kreeg geen antwoord en klopte aan.

"Er kwam geen antwoord. Op het moment dat ik de reservesleutel op het slot zette, hoorde ik toch geluid. Gelukkig ben ik toch niet binnen gegaan want ik weet niet wat er toen was gebeurd, misschien was ik er dan niet meer geweest", aldus de eigenaar. "Ik riep dat we moesten checken of er een waterlek was en de persoon binnen zei om even te wachten."

Kort nadien kreeg de eigenaar toegang tot het appartement en controleerde de keuken en de badkamer, waar niets te zien was. De deuren naar de andere ruimtes waren gesloten. Een vreemde geur merkte hij ook niet op.

12.50 uur: Buurvrouw Driesstraat kruiste "dunne jongen" Ayari een paar keer in de gang

"Ik ben een paar keer een dunne jongen gekruist", zo getuigde een vrouw die samen met haar man op het gelijkvloers woonde in Driesstraat 60 in Vorst. Voorzitster Laurence Massart vroeg de vrouw of ze een van de beschuldigden herkende als "de dunne jongen", waarop ze Sofien Ayari aanduidde.

De vrouw beschreef Ayari als een normale jongen en buur, die ze af en toe in de gang tegenkwam, soms met een caddy om boodschappen te doen, volgens haar.

Toen zij en haar man op een nacht plots een luide knal hoorden - waarschijnlijk gewichten om te sporten die waren gevallen, voegt ze eraan toe - sprak de vrouw Ayari hierop aan, die zich excuseerde voor het ongemak. Verder had het koppel nooit problemen met de buren. "Ik was overdag altijd werken, mijn vrouw was thuis", zo zegt de man.

Op 15 maart 2016 viel de politie binnen in het appartement in de Driesstraat, waarbij Mohamed Belkaid om het leven kwam en Salah Abdeslam en Sofien Ayari erin slaagden om te ontsnappen. Op die dag was het koppel thuis.

"Ik hoorde hoe iemand de deur probeerde open te doen", aldus de man. Het was de politie. Toen de agenten zijn vrouw en kind zagen, gingen ze achteruit. "Ze vroegen wie hier nog woonde in het gebouw." Hierop werd hen gevraagd om de deur te sluiten en niet naar buiten te gaan. "We hoorden schoten en bleven drie uur lang binnen", aldus de man.

Het koppel woonde van 2013 tot 2016 in het appartement, en vertrok naar eigen zeggen "de dag zelf" van het geweld.

Buiten Ayari zou het koppel niemand van de beschuldigden hebben gezien. Wel hoorden ze dat de mannen regelmatig bezoek kregen. "Het waren jongeren, we dachten dat ze feestjes hielden, vooral in het weekend. Maar we dachten hierover niet verder na", klonk het.

Een bijzitter vroeg in welke tijdsspanne ze Ayari waren tegengekomen voor 15 maart. "Ze hebben bijna vijf maanden bij ons gewoond, maar ik heb hem niet meer dan vier keer gekruist", aldus de vrouw. Laura Severin, advocate van Ayari, vroeg de vrouw of ze telkens als iemand binnen- of buitenkwam, wist dat het om Ayari ging. "Neen, ik hoorde mensen, maar kan niet bevestigen dat hij het altijd was."

Delphine Paci, advocate van Salah Abdeslam, vroeg hoeveel mensen er in het appartement zouden hebben gewoond, waarop de vrouw twee of drie personen antwoordde. Paci vroeg nog of het mogelijk was dat ze met meer waren, maar dat kon de buurvrouw niet bevestigen.

Dit beaamde volgens de advocate dat er slechts twee à drie personen aanwezig waren op dat adres. "Maar volgens het schema van de onderzoeksrechters verbleven er zes personen in de Driesstraat", hekelde Paci.

11.11 uur: Niet alle beschuldigden willen familie laten opdraven voor moraliteitsgetuigenissen

Niet alle beschuldigden willen hun familie laten opdraven voor de moraliteitsgetuigenissen in mei. Zo zagen Mohamed Abrini, Sofien Ayari en Bilal El Makhoukhi hier het nut niet van in. Medebeschuldigde Salah Abdeslam zei dan weer dat hij zijn familie graag zou zien komen, maar dat zij zelf niet willen.

"Zoals ik ook al heb gezegd in Parijs (op het proces over de aanslagen van 13 november 2015, red.), ik wil niet dat iemand voor mij komt, noch psychologen of psychiaters, noch mijn familie", aldus Abrini dinsdag voor het speciale assisenhof. Voorzitster Laurence Massart wees hem erop dat hun getuigenis wel interessant kan zijn voor de jury en een extra visie kan opleveren, los van de feiten. "Toch ga ik hen niet dwingen om te komen, dat staat vast", aldus Massart.

Ook Ayari sloot zich hierbij aan. "Alles wat er naast het proces gebeurt, dat is ons privéleven en is niet interessant. Ik heb altijd geweten waar mijn grenzen liggen, mijn moeder zo zien zou te veel zijn."

Volgens Ayari zouden zijn moeder en vader - die hij sinds acht jaar al niet meer heeft gezien - het ook moeilijk hebben om hun zoon in de beschuldigdenbox zien en over hem te babbelen. "En je zus en broer?", zo wierp Massart op, waarop Ayari zich afvroeg wat zij zouden kunnen zeggen.

El Makhoukhi wil ook niet dat zijn familie komt getuigen. "Ik heb geen zin om hen te laten komen. Ik wil hen niet confronteren, het is al moeilijk genoeg", klonk het. Massart erkende dat het lastig moet zijn voor de familieleden, waarop El Makhoukhi nog eens benadrukte dat vooral hij het niet wilt. "Als ze willen, dan komen ze. Ik ga hen niet verplichten", zo zei Massart nog.

Abdeslam zei op zijn beurt er wel voor open te staan, maar volgens hem zijn familie niet. "Ze willen niet meer door de mediatisering van het proces. Ze hebben even hard afgezien als ik." Abdeslam stelde hierop voor om hen een brief te laten schrijven, die de voorzitter dan zou kunnen voorlezen.

Wat wel vaststaat is dat psychologen en psychiaters rapporten over de beschuldigden zullen komen voorstellen. De moraliteitsgetuigenissen staan gepland van 16 tot 25 mei. De families zijn opgeroepen om te getuigen, maar zijn niet verplicht. Enkel de familie van Ayari niet, omdat het adres in Tunesië ontbrak.

10.24 uur: Ibrahim Farisi wordt de zaal uitgezet

Beschuldigde Ibrahim Farisi, die als een vrije man verschijnt, is dinsdag uit de zaal gezet. Hij wilde het woord nemen en gaf een heel verwarde indruk, waarna de voorzitter vroeg om hem te verwijderen.

Het was geleden van woensdag 19 april dat Farisi er nog was, toen er eveneens een incident was. Hij nam het woord en vertelde een verhaal over dat hij werd aangevallen door tien mannen en gesneden werd in zijn pols. Toen voorzitster Laurence Massart vroeg om zich neer te zetten, zei Farisi dat dit voor hem ook therapie is. "Het is geen therapie, maar een proces", antwoordde de voorzitster.

Farisi vroeg om toegang te krijgen tot de webradio, die enkel voor slachtoffers en hun advocaten beschikbaar is. "Ik heb schrik om nog te komen", aldus Farisi, die erg verward leek.

Toen Farisi later opnieuw het woord wilde nemen, vroeg de voorzitter aan de politie om hem de zaal uit te zetten. Dat gebeurde vrij hardhandig, omdat Farisi zich verzette. Zijn advocaat was dinsdagochtend nog niet aanwezig op het moment van het incident.

6 uur: Vandaag getuigenissen over verhuur safehouses in Driesstraat en Max Roosstraat

Maandag waren er al getuigenissen over de verhuur van het appartement in de Kazernenlaan in Etterbeek, het appartement dat Smail Farisi huurde en vanwaar kamikaze Khalid El Bakraoui en beschuldigde Osama Krayem met hun bom vertrokken naar de metro.

Krayem maakte uiteindelijk rechtsomkeer, El Bakraoui liet zijn bom ontploffen in Maalbeek. Allen lieten ze weten dat ze nooit iets verdachts hebben gemerkt in het appartement. Dinsdag volgen eerst getuigenissen over het appartement in de Driesstraat in Vorst. Daar vond op 15 maart 2016 een inval van de politie plaats, waarbij Mohamed Belkaid om het leven kwamen en beschuldigden Salah Abdeslam en Sofien Ayari konden vluchten.

Het appartement werd op 2 december 2015 gehuurd door ene Mehdi Vandenbus, een valse identiteit van Khalid El Bakraoui. Ook Mohamed Abrini, Osama Krayem en Najim Laachraoui zouden in het appartement hebben gelogeerd.

Vervolgens komen er getuigenissen over de verhuur van het appartement in de Max Roosstraat in Schaarbeek aan bod, het appartement waar de bommen werden gemaakt en vanwaar beschuldigde Mohamed Abrini en kamikazes Ibrahim El Bakraoui en Najim Laachraoui op 22 maart met hun bommen vertrokken naar Brussels Airport.

Dat appartement werd op 21 januari 2016 gehuurd door Miguel Dos Santos, een valse identiteit van Ibrahim El Bakraoui. Nadien komen de eerste getuigen over de voorbereiding van de feiten aan het woord.