Klimaatzaak gaat in beroep: ‘We eisen 65 procent minder emissies tegen 2030’

Klimaatzaak gaat in beroep tegen de Belgische overheden. In juni kreeg vzw Klimaatzaak gelijk van de Brusselse rechtbank van eerste aanleg. Die oordeelde dat het nalatige Belgische klimaatbeleid mensenrechtenschendingen inhoudt, maar de rechtbank legde geen concrete emissiedoelstellingen op. “We willen een reductie van minstens 65 procent tegen 2030.”

Midden juni sprak de Franstalige Brusselse rechtbank van eerste aanleg zich uit over de zaak van vzw Klimaatzaak tegen de Belgische en regionale overheden. “Met hun klimaatbeleid ondermijnen de verwerende partijen de grondrechten van de eisers”, stelde de rechtbank onder meer in het vonnis. Of met andere woorden: het Belgische klimaatbeleid schendt de mensenrechten van de 58.000 Belgische burgers die zich bij vzw Klimaatzaak hadden aangesloten. Concreet gaat het in de eerste plaats om artikels 2 en 8 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, over respectievelijk het recht op leven en de eerbiediging van het gezinsleven.

“Dat was een historisch vonnis, maar de uitspraak heeft niet tot een aanpassing van de emmissiedoelstellingen geleid”, zegt ondervoorzitter van vzw Klimaatzaak Ignace Schops. “Het bleef oorverdovend stil. De enige reactie kwam er in de vorm van de eerste grote klimaatramp in ons land.” Daarmee verwijst Schops naar de overstromingen afgelopen zomer.

‘Trend valt niet te negeren’

“Waar het op neerkomt, is dat de Belgische overheden er niet in slagen om haar burgers te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Het gaat hier om de rechten van de 58.000 mede-eisers, maar eigenlijk gaat het om ieder mens”, verduidelijkt meester Roger Cox, een van de advocaten van Klimaatzaak. Hij wijst erop dat klimaatzaken niet alleen in Belgische rechtbanken worden uitgevochten, maar ook elders in West-Europa. “Het gaat om een trend, en daarom valt dit niet te negeren.”

In een Duitse rechtbank viel dit jaar een gelijkaardige uitspraak, alleen beval de rechter de Duitse overheid wél om haar klimaatdoelstellingen aan te scherpen. Dat gebeurde hier niet, en dat is de reden waarom vzw Klimaatzaak in beroep gaat. “We willen de rechter vragen om concrete emmissiedoelstellingen op te leggen”, zegt Schops. “Wat wij vragen is een reductie van minstens 65 procent tegen 2030, met 48 procent minder uitstoot in 2025 als tussenstap.”

'Meubels redden'

“De feitelijke basis, daar is iedereen het over eens. We moeten de opwarming van de aarde onder de anderhalve graad houden, anders wacht onze samenleving een existentieel gevaar”, zegt meester Cox. “Rechters grijpen in, want het duurt honderden jaren voor CO2 afbreekt en elk uitstelgedrag leidt alleen tot meer emissies. Eigenlijk zouden we in 2030 al klimaatneutraal moeten zijn. Als we de huidige weg blijven bewandelen, wacht ons een planetaire ecologische destructie. Er staat veel op het spel, en daarom trekken we naar het hof van beroep om maatregelen af te dwingen.”

“We mogen niet vernietigen wat ons in leven houdt”, aldus Schops nog. “Het is het waard om voor elke tiende van een graad te vechten.” Hoe die emmissiereductie van 65 procent gehaald moet worden en hoe de inspanningen tussen de verschillende deelstaten verdeeld moeten worden, daar spreekt Klimaatzaak zich niet over uit.

“Het doel is niet een schadevergoeding eisen, maar aan preventie doen. We willen de meubelen redden”, zegt meester Carole Billiet, een van de andere advocaten. “We willen niet kijken naar 2050 (tegen dan wil Europa klimaatneutraal zijn, nvdr.), want het kantelpunt zal eerder in 2040 vallen. Daarom wordt dit decennium cruciaal. Als het dit decennium niet lukt, zal er veel verloren gaan.”

Crowdfunding

Vandaag legt Klimaatzaak het verzoekschrift neer voor het hoger beroep tegen de Belgische en regionale overheden. De vzw had enkele maanden de tijd nodig om het vonnis uit juni te analyseren. Toen al overwoog Klimaatzaak om in beroep te gaan. Het teleurstellende resultaat van de klimaattop in Glasgow overtuigde de vzw er nog meer van dat het noodzakelijk is om meer te eisen voor de rechtbank. Daar heeft het klimaat wel degelijk zijn plaats, benadrukt meester Billiet.

“Het klimaat hoort thuis in de rechtbank, want het heeft een impact op de grondrechten van individuele burgers”, zegt de advocate. “De rechtbank is een bevoorrecht forum, want er is de rust van de rechtbank. Die ontsnapt aan de dwangmatigheid van de politiek, die bezig is met de kortetermijnaanpak terwijl de langetermijnaanpak net onontbeerlijk is voor het klimaatbeleid.”

Hoe urgent de materie ook mag zijn, Klimaatzaak beseft wel dat het nog even kan duren voor het Hof van Beroep een uitspraak zal doen. En een procedure in kortgeding kan hier niet. “Het Hof van Beroep van Brussel kampt met nog grotere achterstanden dan de andere hoven van beroep. Daarom fingers crossed.” Om de beroepsprocedure te financieren lanceert vzw Klimaatzaak een crowdfunding onder de noemer "het beroep van je leven."