Maandag start monsterproces aanslagen: wie is federaal procureur Frédéric Van Leeuw?

Maandag start het proces over de aanslagen in Brussel. Als federaal procureur moest Frédéric Van Leeuw het onderzoek in goede banen leiden. Portret van een misdaadbestrijder met oog voor het menselijke aspect.

Het proces is voor Frédéric Van Leeuw (49) het sluitstuk van een onderzoek waarin hij zes jaar lang bijzonder veel energie en mankracht heeft gestoken. Dat alles om de daders van de terreuraanslagen van 22 maart 2016 op te sporen en de bewijsvoering rond te krijgen.

Tijdens het komende assisenproces zal het federaal parket optreden als openbaar aanklager en de veroordeling vragen van Salah Abdeslam en de overige beklaagden.

Of Van Leeuw zelf het woord zal nemen, staat nog niet vast, zegt magistraat Luc Hennart, die woordvoerder is van het assisenhof. “Het federaal parket is een en ondeelbaar. Er zullen sowieso drie magistraten van het parket aanwezig zijn, maar federaal procureur Van Leeuw kan te allen tijde zelf tussenbeide komen.”

Maandag is er alleen een inleidende zitting. De jury wordt in principe pas een maand later, op 10 oktober, samengesteld. Van Leeuw had liever niet gezien dat de vermoedelijke daders verschijnen voor een volksjury, een verouderde procedure volgens hem. In het verleden waarschuwde hij er meermaals voor dat een volksjury een dergelijk proces niet aankan, omdat het om een uiterst complexe zaak gaat, er heftige beelden zullen getoond worden en het ook lastig is voor de jury om een proces dat wellicht maanden zal duren vol te houden. Hij pleitte er dan ook voor dat dit soort zaken behandeld zou worden door een rechtbank met alleen professionele rechters. Maar de politiek gaf geen gehoor aan zijn pleidooi.

Niet rancuneus

Een domper voor de procureur, maar Van Leeuw is niet de persoon om rancuneus te zijn. “Dat is niet zijn stijl,” zegt Ine Van Wymersch, procureur des konings in Halle-Vilvoorde, die vroeger intensief met Van Leeuw heeft samengewerkt. “Hij zal zeker proberen dit proces, dat zo belangrijk is voor ons land, tot een goed einde te brengen. De hele wereld kijkt toe.”

De perfect tweetalige Van Leeuw groeide op in Ganshoren als zoon van twee onderwijzers. Als kind wilde hij paleontoloog worden, maar hij besloot uiteindelijk toch om rechten te studeren. Na enkele jaren als advocaat, trad hij toe tot het openbaar ministerie. Eerst was hij een tijdlang jeugdmagistraat. Hij voerde toen onder meer het onderzoek naar de dood van de zeventienjarige Joe Van Holsbeeck, die in Brussel-Centraal werd neergestoken.

In 2007 stapte hij over naar het federaal parket, dat zich bezighoudt met de strijd tegen het terrorisme en de georganiseerde misdaad. Amper enkele weken nadat hij in april 2014 de leiding had gekregen over dat parket, schoten terroristen vier mensen dood in het Joods Museum. Een kleine twee jaar later, op 22 maart 2016, werd Brussel het slachtoffer van de zwaarste aanslagen die ons land gekend heeft.

Die aanslagen hebben Van Leeuw erg getekend, zo vertelde hij onlangs in De Tijd. “Iedereen was meteen op zoek naar een verantwoordelijke. Het dwong me in de achteruitkijkspiegel te kijken. Wat had ik beter kunnen doen? Had ik dit niet kunnen verhinderen?”

Vlak na de aanslagen maakte Ine Van Wymersch enkele maanden deel uit van zijn team. “Hij ging zeer professioneel te werk, maar had ook altijd oog voor het menselijke aspect,” vertelt ze. “Alles moest juridisch-­technisch in orde zijn, maar zijn aandacht ging ook naar de slachtoffers en de nabestaanden. Daarvoor maakte hij ook mensen vrij. Vroeger gebeurde de zorg voor slachtoffers en familieleden tussen de soep en de patatten. Nu kreeg die zorg formeel een plek.”

Van Leeuw is ook een man van de dialoog. Zo vindt hij dat je in gesprek moet blijven met mensen die dreigen te radicaliseren. Hij huivert voor polarisering.

De focus van de federaal procureur lag de afgelopen jaren overigens niet alleen op het terrorisme. Hij was ook de motor achter de grote drugsoperatie Sky, de herlancering van het dossier van de Bende van Nijvel en het onderzoek naar witwaspraktijken in het profvoetbal.

In zijn communicatie met de pers laat hij nooit de spierballen rollen. Hij komt bijvoorbeeld niet naar buiten met het aantal terreuraanslagen dat door toedoen van zijn diensten kon worden voorkomen. Dat creëert volgens hem alleen maar een angstklimaat.

Vrijwilligerswerk

Even bescheiden blijft Van Leeuw, vader van drie adoptiekinderen, over zijn engagement buiten het werk. De procureur is betrokken bij de christelijke Sant’Egidiogemeenschap en doet al jaren vrijwilligerswerk. “Dat maatschappelijke engagement kleeft aan hem,” zegt Van Wymersch. “Hij spreek er soms wel over, maar zal er nooit een promostunt van maken.”

Ook vindt ze het bijzonder dat hij, ondanks zijn zware verantwoordelijkheid, heel beschikbaar blijft voor zijn collega’s. “Eigenlijk is hij toegankelijk voor iedereen,” zegt een andere magistraat. “Als hij ’s middags, vergezeld door zijn bodyguards, een sandwich zit te eten in zijn vaste broodjeszaak, zie je hem vaak een praatje maken met de uitbaatster.”