Salah Abdeslam krijgt levenslang en kan nooit meer vrijkomen

Salah Abdeslam is woensdag door het speciale hof van assisen in Parijs veroordeeld tot een levenslange celstraf, zonder de mogelijkheid om ooit nog vrij te komen. De intussen 32-jarige Abdeslam is de enige overlevende van het commando van terreurgroep Islamitische Staat (IS), dat op 13 november 2015 in Parijs en Saint-Denis 130 mensen doodde en honderden slachtoffers maakte.

Abdeslam zette op die bewuste dag in november verschillende daders af aan het Stade de France. Zelf zou hij zich normaal opblazen, maar zijn bommengordel bleek defect en werd gedumpt in een vuilnisbak. Op het proces verklaarde Abdeslam echter dat hij zich op het laatste moment bedacht had. De 32-jarige Abdeslam slaagde er na de aanslagen in Parijs verschillende maanden in uit handen te blijven van de politie, maar uiteindelijk werd hij op 18 maart 2016 opgepakt in Molenbeek.

Het speciale hof van assisen ziet Abdeslam als mededader van de aanslagen in Parijs, medeplichtig aan moord, poging tot moord en ontvoering, allemaal als onderdeel van een georganiseerde bende. De rechtbank hechtte ook geen geloof aan de verklaring dat Abdeslam uit "menselijkheid" besloot zijn bommengordel niet te laten afgaan. "De bommengordel was niet operationeel, waardoor zijn verklaringen in twijfel worden getrokken," aldus de voorzitter. Levenslang zonder de mogelijkheid vrij te komen is de zwaarste straf in de Franse strafwet. Tot woensdag is ze nog maar vier keer uitgesproken.

Mohamed Abrini, in ons land vooral bekend als "de man met het hoedje", krijgt ook levenslang, maar kan na 22 jaar wel aanspraak maken om vrij te komen. De 37-jarige Abrini, die in Brussel opgroeide, was betrokken bij de voorbereiding van de aanslagen in Parijs en ook die in Brussel. Hij vervoerde onder meer de terroristen naar Parijs in november 2015. Zelf was hij niet actief betrokken bij de aanslagen in Parijs, omdat hij al naar Brussel was teruggekeerd. Daar was hij ook betrokken bij de aanslagen van maart 2016, maar hij blies zichzelf niet op op de luchthaven van Zaventem. Na de aanslagen werd Abrini opgepakt en aangehouden.

30 jaar celstraf

Osama Krayem en Sofien Ayari moesten volgens plannen op die bewuste 13 november 2015 een aanslag uitvoeren op de luchthaven van Schipol, maar die ging om onbekende redenen niet door. Normaal zou Krayem zichzelf opblazen bij de aanslagen in ons land, maar hij bedacht zich. Uiteindelijk werd hij samen met Mohamed Abrini opgepakt in ons land. Ayari werd vier dagen voor de aanslagen in Brussel dan weer opgepakt, samen met Salah Abdeslam. Omdat hij drie dagen eerder betrokken was bij de schietpartij in de Driesstraat in Vorst, waar Abdeslam zich schuilhield, is hij in België al tot 20 jaar cel veroordeeld. Beide mannen krijgen een celstraf van 30 jaar, waarvan ze twee derde volledig moeten uitzitten.

Mohamed Bakkali, een 38-jarige Marokkaanse Belg die opgroeide rond Brussel, wordt beschouwd als het logistieke meesterbrein achter de aanslagen, omdat hij schuilplaatsen en auto's had geregeld voor de aanslagplegers. Hij werd veroordeeld tot 30 jaar celstraf, waarvan hij zeker twee derde volledig moet uitzitten. "Hij speelde op logistiek vlak een zeer cruciale rol," oordeelde het hof.

Hamza Attou, een vriend van Salah Abdeslam, krijgt vier jaar cel. Hij reed in de nacht na de aanslagen samen met Mohammed Amri naar Parijs om Abdeslam op te halen en terug naar ons land te brengen. Amri zelf werd veroordeeld tot een celstraf van vier jaar.

Lichtste straf

Ali Oulkadi bracht Salah Abdeslam na aankomst in ons land naar Schaarbeek, waar hij in een appartement onderdook. Voor hem werd de lichtste straf gevraagd, namelijk vijf jaar. Het hof legde hem uiteindelijk een celstraf van vijf jaar op, waarvan drie jaar voorwaardelijk.

Abdellah Chouaa krijgt dan weer vier gevangenisstraf opgelegd, waarvan drie jaar voorwaardelijk. Hij was een logistieke hulp voor de terreurcel, maar was ook chauffeur van Mohamed Abrini.

Attou, Oulkadi en Chouaa verschenen als vrije mannen voor de rechtbank en zullen ook niet naar de gevangenis terugkeren.

De Algerijn Adel Haddadi, die in Oostenrijk werd opgepakt voor hij een aanslag kon plegen, krijgt 18 jaar cel, waarvan hij minstens twee derde moet uitzitten. Zijn kompaan Muhammad Usman, die eveneens in Oostenrijk werd gearresteerd, krijgt dezelfde straf.

De 39-jarige Farid Kharkhach, die rond Brussel opgroeide, stond terecht omdat hij valse Belgische identiteitsdocumenten bezorgde aan terroristen. Hij was de enige die voor een aanklacht, namelijk terroristische samenzwering, werd vrijgesproken. In plaats daarvan werd hij veroordeeld voor criminele samenzwering en kreeg hij twee jaar celstraf opgelegd.

Voorbereidingen van de aanslagen

De Belg Yassine Atar was betrokken bij alle voorbereidingen van de aanslagen. Hij is de jongere broer van Oussama Atar, die volgens de aanklacht de aanslagen heeft georganiseerd en kamikazes heeft gerekruteerd. Hij is ook de neef van broers El Bakraoui, die zich opbliezen bij de aanslagen in ons land in 2016. Hij moet uiteindelijk acht jaar naar de cel, waarvan twee derde zeker moet worden uitgezeten. Ali El Haddad Asufi krijgt tien jaar cel, waarvan hij twee derde volledig moet uitzitten, omdat hij samen met Atar en Mohamed Bakkali voorbereidingen trof voor de aanslagen en terroristen onder meer aan wapens hebben geholpen.

Verder werden bij verstek nog zes andere daders veroordeeld voor straffen tussen de 30 jaar en levenslang. Het gaat om Ahmad Alkhald, Oussama Atar, Ahmed Dahmani, Fabien Clain, Jean-Michel Clain en Obeida Aref Dibo. Negen daders kwamen om het leven bij de aanslagen of bij politieacties achteraf.

'Zware straffen'

"De straffen zijn vrij zwaar," aldus Sophie, een overlevende van de Bataclan, in een reactie aan het Franse persagentschap AFP, toen ze de rechtszaal verliet met tranen in haar ogen. "Ze zullen niet onmiddellijk uit de gevangenis komen. We gaan dit rustig in ons opnemen, ik voel veel opluchting. Tien maanden proces helpt om erbovenop te komen. Het is nu voorbij en het zal zeker een leegte achterlaten."

De voorzitter van speciale assisenhof sloot het proces af met de melding dat de veroordeelden nu tien dagen tijd hebben om in beroep te gaan tegen de beslissing. Dat mogelijke proces zou dan plaatsvinden na het proces rond de aanslagen in Brussel, dat in oktober in ons land van start gaat.