Brusselse leerling dupe van zwembadtekort: 'Zwemmen wordt voor de elite'

Vanwege een gebrek aan zwembaden kiezen steeds meer Brusselse scholen om de zwemles af te schaffen. De nieuwe leerdoelstellingen in het Vlaamse onderwijs vereisen bovendien enkel nog dat scholieren het hoofd boven water kunnen houden. “Zwemmen wordt een elitaire vaardigheid, en dat is levensbedreigend”, zegt Peter Van Gerven van vzw Baan 4, die ijvert voor een beter zwembeleid.

Door de tijdelijke sluiting van het zwembad van Elsene verliest binnenkort alweer een deel van de Brusselse scholieren hun vaste zwemstek. Nu ook de heropening van het bad in Sint-Joost voor onbepaalde tijd is uitgesteld, en Neptunium in Schaarbeek langer dicht blijft, worden de opties voor een bereikbare zwemkom voor de Brusselse leerlingen steeds schaarser.

“Onze leerlingen konden maar liefst een jaar lang niet zwemmen”, zegt Ann Claes, directrice van het Boodschapinstituut Schaarbeek. “We hadden dit jaar gehoopt op de heropening van het zwembad van Sint-Joost, maar we werden voor voldongen feiten gesteld toen het in mei dan toch niet opende. Ook wij weten niet of het in september beschikbaar zal zijn."

"Als we daar niet terechtkunnen, zouden de leerlingen volgend jaar weer kunnen gaan zwemmen in de VUB, maar ik twijfel of het lessenrooster dat zal toelaten. Drie kwartier onderweg zijn is niet niks. Het zou dus goed kunnen dat onze leerlingen volgend jaar twee uur turnles krijgen, in plaats van een uur turnen en een uur zwemmen.”

Het zwembad van de VUB werd recentelijk uitgebreid om de grote vraag naar zwemplaatsen in Brussel op te vangen. “Enkele jaren geleden waren we volledig volzet”, vertelt Sofie Rousseeuw, sportcoördinator van de VUB. “We hebben een kleiner instructiebad bijgebouwd om aan de hogere vraag te kunnen voldoen. Toch blijft het een puzzel om alle scholen en zwemclubs in te plannen.” Zo’n twintig Brusselse scholen huren momenteel zwemcapaciteit in het VUB-zwembad aan 26 euro per uur, per zwembaan.

Privélessen

De combinatie van huurprijs en vervoer maakt van de zwemles de duurste les van de basisschool. “Iedere directeur die twee keer nadenkt, schaft de zwemles gewoonweg af: het is duur, het duurt lang, en goede leerkrachten zijn moeilijk te vinden”, vertelt Peter Van Gerven, onderzoeker aan de KULeuven en voorzitter van vzw Baan 4. De vzw stelde samen met de onderwijskoepels recentelijk de nieuwe leerdoelstellingen voor zwemmen op. Zwemtechnieken zoals crawl en schoolslag staan daarbij niet langer op de eerste plaats, veiligheid en overleven in het water krijgen voorrang.

“Bij de Vlaming is het traditie om zo vroeg mogelijk te leren zwemmen”, gaat Van Gerven verder. “Bij gebrek aan goede zwemlessen op school, zijn privézwemlessen dan ook een vanzelfsprekendheid geworden. Die kosten al gauw meer dan 20 euro per half uur. In Nederland is schoolzwemmen al even afgeschaft, en kost het een gezin ondertussen zo’n 1.500 euro om een kind via privéonderwijs door het leerproces te loodsen. Zo wordt zwemmen een vaardigheid voor de elite, en leren kinderen uit zwakkere sociale groepen niet meer zwemmen. Dat is levensbedreigend.”

Eigen zwembad

“Elke week staat er bij dit weer wel een bericht in de krant over een kind of een volwassene die zich niet kon redden in een zwemvijver”, vertelt Carine Verbauwen, zwemcoördinator bij Baan 4 en ex-zwemkampioene. “Ouders en scholen willen dat een kind in tien lessen leert zwemmen, maar dat is een utopie. Watergewenning duurt een tijdje. Je kan de leerling niet gewoon in het water werpen en meteen schoolslag leren - een behoorlijk achterhaalde manier van zwemmen, trouwens. Een kind of volwassene die in het water valt, moet zichzelf in de eerste plaats kunnen redden. Want ooit komt het toch ergens op vakantie of met vrienden in een situatie terecht waarin je het niet kan verbieden om mee het water in te gaan.”

“Als je zwemmen in het onderwijs wil houden, dan moeten de koepels mee aan tafel”, besluit Bart Soons, stichtend lid van Baan 4 en onderzoeker aan de VUB. “Het probleem is niet alleen in Brussel zichtbaar, de zwemcompetenties nemen overal af. Een school met meer dan duizend leerlingen zou eigenlijk een eigen zwembad moeten hebben. Maar in Brussel gaan zelfs de gewone lessen door in containers, laat staan dat er geld en plaats is voor een eigen zwembad.”