Proces Klimaatzaak: 'Justitie moet ons land terug op de goeie weg zetten'

Op de nieuwe Justitia-site is vanmorgen het langverwachte proces van start gegaan dat de vzw Klimaatzaak heeft aangespannen tegen de federale overheid en de drie regionale regeringen. Ons land heeft zichzelf verschillende klimaatdoelen opgelegd, maar die zijn niet wettelijk bindend. De eisers op dit proces willen dat dat wel zo wordt en dat de rechter straffen kan uitspreken als de beloftes niet worden waargemaakt.

Het klimaatbeleid van de federale regering, het Waals, Vlaams en Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, is ontoereikend volgens bijna 60.000 landgenoten die zich aansloten bij de dagvaarding. “We zijn op weg om binnen vijftien tot twintig jaar te belanden in een situatie van totale barbarij”, pleitte meester Eric Gillet tijdens het openingspleidooi vanmorgen.

Dat de vorderingen van de vzw Klimaatzaak volgens de advocaten van de verschillende overheden van het land, onontvankelijk zouden zijn, kan er bij de advocaat niet in. “Dit is een uitzonderlijk proces. We treden op voor de volgende generatie. Hebben die toekomstige generaties geen belang bij menswaardige leefomstandigheden? Hebben zij geen belang bij het kunnen voortzetten van hun familie, en uiteindelijk van de hele menselijke soort?"

"Die houding is net het probleem, we leven alsof de volgende generaties niet van belang zijn", aldus meester Gillet. "Die houding was decennia geleden misschien aanvaardbaar, maar nu zeker niet meer.”

'België komt engagement niet na'

Volgens Gillet is het nog niet te laat om een correct klimaatbeleid te voeren, dat ook nog eens betaalbaar is. Maar volgens de eisers van vzw Klimaatzaak komt ons land zijn eigen engagementen niet na. “De wetenschappelijke consensus is zéér duidelijk. We weten wat er op ons afkomt, we merken nu al de gevolgen. Zowel in ons dagelijks leven als overal ter wereld. De klimaatverandering gaat steeds sneller. Onze gasuitstoot daalt niet en zal dat ook de komende tien jaar niet doen."

"België heeft zelf vastgelegd wat de juiste houding moet zijn en hoe de overheden zouden moeten optreden. Maar ons land komt dat engagement niet na. Dat is een fout in de juridische zin en een inbreuk op de mensen- en kinderrechten.”

Volgens advocaat Luc Depré moet het gerecht onze overheden begeleiden om een beter klimaatbeleid te voeren. “We zijn niet op de goeie weg. Als we op deze manier voortdoen, mist België twee van zijn objectieven. Justitie moet ons land terug op de goeie weg zetten, dat is wat we vragen.”

Uitspraak ten vroegste in april

Het hele proces duurt nog tien dagen. Morgen en overmorgen gaan de pleidooien van de vzw Klimaatzaak verder. Daarna krijgen de advocaten van de federale overheid en het Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk geweest het woord. Op 26 maart zou de zaak in beraad worden genomen. Een uitspraak wordt ten vroegste eind april verwacht.

Of de eisers gelijk krijgen, valt nog af te wachten. Maar de vzw kon zich de afgelopen tijd alvast optrekken aan enkele uitspraken van rechtbanken in andere Europese landen waar de overheden zich in gelijkaardige processen moesten verantwoorden. In Nederland leidde dat onder meer tot het intrekken van de vergunning van een nieuwe steenkoolcentrale. En ook in Frankrijk en Ierland kregen de eisers gelijk.