Adviescomité treinreizigers roept NMBS op om tarieven niet te indexeren begin 2024

De raad van bestuur van spoorwegmaatschappij NMBS buigt zich binnenkort over een mogelijke tariefverhoging van 5 à 6 procent begin volgend jaar. Het Raadgevend Comité van de Treinreizigers adviseert alvast om de indexering uit te stellen, voornamelijk "omdat de dienstverlening verslechterd is". Dat heeft de voorzitter van het comité, professor Dirk Lauwers, gezegd.

De NMBS verhoogde tot nu toe de tarieven traditioneel elk jaar begin februari. Vorig jaar was er een stijging met gemiddeld 9 procent. Maar in het nieuwe openbaredienstencontract dat de maatschappij sloot met de federale overheid, is opgenomen dat de tarieven voortaan twee keer per jaar geïndexeerd kunnen worden.

"We zijn niet tegen dat principe (van twee aanpassingen per jaar, red.), maar we vinden begin 2024 niet het goede moment" om de tarieven te verhogen, aldus comitévoorzitter Dirk Lauwers, die professor is aan de Universiteit Antwerpen. De voornaamste reden is dat "bepaalde performantie-indicatoren bij de NMBS slecht aan het evolueren zijn", zoals de stiptheid en het aantal afgeschafte treinen. "De reizigers krijgen een slechtere dienstverlening dan vorig jaar."

Daarnaast stelt het Raadgevend Comité van de Treinreizigers vast dat de regionale vervoersmaatschappijen hun tarieven niet aanpassen (zoals De Lijn en TEC), of die pas voor de eerste keer in meerdere jaren indexeren (MIVB). "De kloof in tariefbeleid tussen de operatoren van openbaar vervoer wordt zo alleen maar groter." Ten slotte zijn de prijzen van benzine en diesel het afgelopen jaar sterk gedaald, klinkt het nog, waardoor een indexering van de treintarieven "de concurrentiekracht van de trein tegenover het wegverkeer dreigt te verminderen" en er dus minder treinreizigers zouden zijn.

In een advies roept het comité de NMBS op om de tarieven ten vroegste in het najaar te indexeren, ook al zou de sprong dan groter zijn dan 5 à 6 procent. "We begrijpen dat zo'n uitstel een inkomstenderving zou betekenen voor de NMBS, maar we stellen voor dat ze daarvoor een compensatie vraagt aan de federale overheid", aldus Lauwers.

Debat

De NMBS zegt dat de tarieven zoals elk jaar herbekeken worden. "De tariferingsprincipes zijn opgenomen in het nieuwe openbaredienstcontract dat sinds het begin van het jaar van kracht is", aldus NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman. "NMBS heeft een advies van het Raadgevend Comité van de Treinreizigers ontvangen en zal een tariefvoorstel voorleggen aan de raad van bestuur." Een beslissing wordt in de loop van november verwacht.

Het is het eerste advies van het Raadgevend Comité van de Treinreizigers sinds het in september een nieuwe samenstelling kreeg. In het comité zetelen vertegenwoordigers van onder meer vakbonden en werkgevers, reizigers- en milieuorganisaties, fietsers, jongeren en senioren. Vroeger werden de adviezen van het Raadgevend Comité van de Treinreizigers pas bekendgemaakt nadat een beslissing was genomen.

Het nieuwe comité wil dat anders aanpakken. "We hebben de ambitie om de inhoud van adviezen sneller naar buiten te brengen, en een maatschappelijk en politiek debat mogelijk te maken nog voor de beslissing is genomen", zegt Lauwers daarover. Het comité heeft daarom het advies ook overgemaakt aan minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) en de leden van de Kamercommissie Mobiliteit.

Koelkast

De reacties in politieke hoek zijn eerder lauw. Minister Gilkinet wil voorlopig niet reageren. Kamerlid Jef Van den Bergh (CD&V) vindt het "veel essentiëler dat de NMBS haar aanbod eerst terug fatsoenlijk op de rails krijgt". De CD&V'er pleitte er eerder al voor dat de NMBS de uitbreiding van het aanbod in de koelkast zou leggen tot de dienstverlening weer op peil is.

"Als minister Gilkinet geld vindt voor zo'n, indexsprong, mij niet gelaten", reageert Kamerlid Joris Vandenbroucke (Vooruit) van zijn kant. Hij ziet wel "een zekere logica" in het advies van het comité, maar "ik zou veel liever hebben dat het zich buigt over een fundamentele tariefhervorming". Want "het openbaar vervoer, en de trein in het bijzonder, is veel te duur voor de vrijetijdsreiziger", vindt Vandenbroucke. "Er moet een veel goedkoper, forfaitair tarief komen voor het gebruik van het openbaar vervoer in het hele land."