‘Beter file op de snelweg dan in de stad’

Snelwegen vervangen door stadsboulevards zal het fileprobleem verplaatsen buiten de stad, maar ook mensen aanzetten om alternatieven te zoeken. Dat zeggen mobiliteitsexperts. Daarnaast zijn wel flankerende investeringen nodig, bijvoorbeeld in parkeerplaatsen bij treinstations net buiten Brussel.

Het Brussels Gewest streeft al langer naar de afbouw van de grote invalswegen en wil komende maanden concrete stappen zetten. De E40 vanuit Leuven en de A12 worden smaller en de snelheid wordt beperkt tot 50 kilometer per uur. De snelwegen moeten vervellen tot stadsboulevards.

“Die beslissing ligt in de lijn van de evolutie die we in heel veel steden zien”, observeert Kobe Boussauw, professor ruimtelijke planning en mobiliteit aan de VUB.

“Er is steeds meer aandacht voor de levenskwaliteit in de stad. Waar het er vroeger vooral op aankwam zoveel mogelijk pendelaars en bezoekers op alle manieren tot in het centrum te krijgen, verschuift de prioriteit naar de belangen van bewoners. Dan is het legitiem dat je minder auto’s wil aantrekken.”

“Na de voetgangerszone in de binnenstad is dit opnieuw een stapje in de afbouw van de autostad zoals die rond Expo 58 is gerealiseerd”, zegt Dirk Lauwers, mobiliteitsprofessor aan de Universiteit Gent.

Reyersviaduct

Op korte termijn zouden de files langer kunnen worden, maar we moeten niet vrezen voor een groot mobiliteitsinfarct, klinkt het. “De files zijn al heel zwaar in ons land. Mensen zijn maar tot op zekere hoogte bereid om aan te schuiven”, zegt Boussauw. “Als een bepaalde grens overschreden wordt, gaan sommigen hun gedrag aanpassen. Ze vertrekken op een ander moment, kiezen voor een alternatief of, op langere termijn, veranderen ze van job of verhuizen ze.”

Het gevolg is volgens Lauwers dat er uiteindelijk minder verkeer zal zijn. “Het volume auto’s hangt voor een groot stuk af van de beschikbare wegcapaciteit”, klinkt het. “Steeds meer steden bouwen hun snelwegen af en keer op keer blijkt dat een deel van het verkeer gewoon verdwijnt. In Parijs zagen we het recent nog met de sluiting van de expreswegen langs de Seine. In Brussel daalde de autodruk ook na de afbraak van het Reyersviaduct.”

Snelwegdieet

Ondanks die verwachte ‘verdamping’ van het verkeer zien vooral Vlaamse beleidsmakers en werkgeversorganisaties op tegen het aangekondigde snelwegdieet. Eerst werk maken van beter openbaar vervoer en pendelparkings, klinkt het dan.

“Het klopt dat we moeten blijven inzetten op flankerende maatregelen zoals meer park & rides”, zegt Boussauw. “Maar anderzijds is het ook waar dat de uitbouw van alternatieven alleen niet volstaat om mensen uit hun auto te krijgen. Je moet dus ook iets doen aan de wegcapaciteit.”

Het is het verhaal van de wortel en de stok. Zonder die laatste gaan mensen hun gedrag niet veranderen. “Er zijn mensen die de auto laten staan omdat er een nieuw fietspad ligt of omdat het openbaar vervoersaanbod beter wordt, maar de meesten zullen de stap zetten omwille van de file”, aldus Lauwers. “Bovendien zijn er op de vrijgekomen ruimte investeringen gepland in onder meer een busbaan en een fietspad.”

Luchtkwaliteit

Dat de beslissing politiek gevoelig ligt, komt natuurlijk omdat de impact ook en misschien vooral voelbaar zal zijn in Vlaanderen. “Een verschuiving is voor een stuk onvermijdelijk, maar als je bekommerd bent om de luchtkwaliteit is het beter om de file te hebben waar ze thuishoort en dat is op de snelweg en niet in de stad waar veel meer mensen wonen”, besluit Lauwers.

De belangrijkste uitdaging is de verschillende overheden laten samenwerken op vlak van mobiliteit “Brussel kan en moet nog meer doen, maar we kunnen niet verwachten dat alle park & rides in de stad komen”, aldus nog Boussauw.

“Ook extra parkeerplaatsen bij sommige treinstations net buiten Brussel kunnen deel uitmaken van de oplossing. Vandaag is er een discrepantie tussen het Brussels beleid, dat de auto wil ontmoedigen, en het beleid van de andere gewesten, die het autoverkeer over lange afstand blijven faciliteren, met onder meer de Oosterweelverbinding, de aanleg van spitsstroken en de verbreding van de Ring.”