Brieuc de Meeûs (MIVB): 'We komen dit te boven'

Brieuc de Meeûs, CEO van de MIVB, verwacht dat het openbaar vervoer in Brussel pas in september 2022 terug naar normaal gaat. Groot vraagteken is het telewerk. Zeker als dat een blijver wordt kan dat de MIVB flink pijn doen. ”De reizigers die we kwijt zijn, komen terug,” zegt de Meeus. “Daar ben ik vast van overtuigd.”

Eerst de cijfers. De MIVB heeft zich relatief goed door de coronacrisis geworsteld. In het begin van de lockdown viel het aantal reizigers terug tot 10 procent van de aantallen in het jaar voordien. “Maar vandaag is dat 63 procent voor het ondergrondse net, en 69 voor tram en bus,” zegt Brieuc de Meeus. “Het is een lineaire toename, die vergelijkbaar is met wat andere Europese steden meemaken. We zijn zeker niet de slechtste van de klas.”

De Meeus benadrukt dat er vandaag evenveel trams, bussen en metrostellen rijden als in ander jaren. “Alleen zijn die wat minder gevuld.” De Meeus verwacht dat de MIVB pas in september 2022 opnieuw de normaliteit bereikt en het de reizigersaantallen zal hebben van een gewoon jaar.

De enorme groei die de MIVB het laatste decennium heeft gekend zal dus in deze jaren een serieuze knik kennen door corona. “Maar te veel zorgen maak ik me daar niet over,” zegt de Meeus. “Het is een conjunctureel gegeven. Veroorzaakt door een sanitaire crisis. On passe un mauvais moment. Maar we komen dit zeker terug te boven.”

De enorme terugval mist wel zijn effect niet op de financiën van de MIVB. De verliezen lopen op in de tientallen miljoenen. De Meeus: “Volgens de prognoses zulllen we op 31 december 108 miljoen euro minder inkomsten hebben (op een lopend budget van om en bij de 600 miljoen, nvdr). We hebben ook 30 miljoen extra uitgaven gedaan voor hygiëne en kuisploegen etcetera. Daartegenover staat een minderuitgave van 20 miljoen euro, door besparingen op energie en personeel. We zullen dit jaar dus zo’n 118 miljoen euro in het rood gaan.”

Dat zal deels opgevangen worden met reserves. Hoe dan ook komt de factuur uiteindelijk bij het Brussels Gewest terecht. “We zijn immers een overheidsbedrijf.”

Hoe wil u de verloren reizigers terugwinnen?
Brieuc de Meeûs: We moeten blijven excelleren in de dienstverlening zodat de mensen trouw blijven aan de MIVB. We moeten hen blijven uitleggen dat het openbaar vervoer veilig is. Anders zullen we onze maatschappelijke doelstelling niet halen om de overstap van auto naar het openbaar vervoer mee waar te maken.

Vandaag dreigt het omgekeerde. De openbare vervoergebruiker stapt terug in de auto. Of gaat met de fiets.
Brieuc de Meeûs: Of doet aan telewerk. Dat verklaart inderdaad de grote terugval van de voorbije periode.

Dat is pijnlijk, want de MIVB heeft de afgelopen jaren zo veel moeite gedaan om de automobilist voor de tram of metro te winnen. Bent u die niet definitief kwijt?
Brieuc de Meeûs: Daar maak ik me niet de minste zorgen over. Vandaag is het al file alom in Brussel. Zelfs al om 7u ’s ochtends. Als we terug naar normaal gaan, zullen de files ook stijgen, en zal die automobilist wel twee keer nadenken.

Vandaag zorgt het wel voor de paradoxale situatie dat de trams en bussen vlotter kunnen rijden, precies omdat er minder verkeer is.
Brieuc de Meeûs: De stiptheid is inderdaad toegenomen. We zien minder vertragingen, omdat er minder files zijn. Het is tegelijk ook comfortabeler. Omdat er minder reizigers per voertuig zijn.

Het is een vraag die al even meegaat, om de grote concentratie trams, metro's en bussen tijdens de spits meer over de rest van de dag te spreiden. Vormt deze crisis hier geen opportuniteit? Door het telewerk is er meer flexibiliteit en vlottende uren. Het aandeel pendelaars daalt ook.
Brieuc de Meeûs: Ik ben daar niet van overtuigd. Het spitsverkeer komt terug en ziet er nagenoeg hetzelfde uit als vroeger. We gaan natuurlijk wel naar vraag en aanbod kijken, dat doen we altijd, maar deze crisis aangrijpen om grote strategische wijzigingen door te voeren, lijkt me geen goed idee.

Wat is de belangrijkste les die u uit deze crisis hebt getrokken?
Brieuc de Meeûs: We hebben de openbare dienstverlening op elk moment kunnen garanderen. We zijn een bedrijf met 10.000 werknemers dat zich voldoende flexibel heeft opgesteld om de sanitaire crisis het hoofd te bieden. De hele organisatie heeft zich moeten aanpassen maar is blijven draaien.

Ik heb heel veel creativiteit gezien. De buschauffeurs, tram- en metrobestuurders zijn blijven werken, de technici, de hele ploeg die het aanbod moest reorganiseren. Dit is een crisis die we nooit hebben meegemaakt, maar we hebben dit wel allemaal kunnen doen. Dat is niet niets.

In mei was er wel een staking.
Brieuc de Meeûs: (Afgemeten) Dat was een opportuniteitscrisis, geïnstrumentaliseerd door mensen van buitenaf die een juridisch begrip wilden introduceren dat we hier in België niet kennen (‘het recht op terugtrekking’, werkweigering, nvdr).

Met mensen van buitenaf bedoelt u de PVDA?
Brieuc de Meeûs: Dat heb ik niet gezegd. Het kwam van buitenaf, en was niet gesteund door de syndicale vertegenwoordiging binnen de MIVB. Op geen enkel moment. We werken goed met de vakbonden samen. Binnenkort zijn er sociale verkiezingen, en daar is geen enkel probleem mee. Trouwens: het personeel dat zich heeft laten meeslepen in die staking beseft vandaag heel goed dat ze gemanipuleerd zijn geweest.

De MIVB heeft niet voor technische werkloosheid gekozen.
Brieuc de Meeûs: We hadden dat kunnen doen. Maar we hebben voor solidariteit gekozen. Deden we het wel, dan gingen de arbeiders in technische werkloosheid en mochten de bedienden blijven werken. Die ongelijkheid hebben we niet gewild.

Maskers zijn verplicht op het openbaar vervoer. Toch zie je dat daar soms creatief mee wordt omgesprongen. Wie goed kijkt ziet toch heel wat neuzen boven de maskers uitsteken. Treedt de MIVB wel voldoende op?
Brieuc de Meeûs: Er zijn geregeld controles, vaak met de politie. Ik zie vooral veel redelijkheid. Mensen beseffen wel hoe belangrijk dat mondmasker is. We zijn het mondmasker ook steeds meer gewoon aan het worden.

Daar komt nog de massale reiniging bij, met honderd extra mensen. De interieurs van tram, bus en metro worden verschillende keren per dag gepoetst. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt ook dat de besmettingen op het openbaar vervoer eerder beperkt zijn.

De regering wil het gratis openbaar vervoer gratis maken voor jongeren. Goed idee?
Brieuc de Meeûs: Daar antwoord ik niet op. Dat is een politieke beslissing. Het kost geld, maar dat weet iedereen.