Politiezone Noord: 40 procent aanrijdingen mee schuld van 'kwetsbare weggebruiker'

Om de verkeersveiligheid te verhogen start de politiezone Brussel-Noord met voortdurende snelheidscontroles op zes zogenoemde 'rode assen'. Ten tweede zullen de 'kwetsbare weggebruikers' gesensibiliseerd worden, die in 40 procent van de aanrijdingen met voetganger of fietser mee aan de basis van het ongeval zouden liggen. Actiegroep 1030/0 plaatst daar vraagtekens bij: "Waarom staat er niets in het plan over de verkeersagressie van automobilisten?"

Sinds 2018 investeert de Schaarbeekse politie meer en meer in de handhaving rond verkeersveiligheid. Een fietsbrigade werd opgericht, het aantal snelheidscontroles flink verhoogd. Dat werpt zijn vruchten af, meldt de zone nu. Gemiddeld worden elke dag 302 boetes uitgeschreven, waarvan de helft voor overdreven snelheid en een kwart voor foutparkeren. "Het aantal ongevallen daalde sinds 2017 met een kwart," laat de zone weten in een persbericht. "In de afgelopen drie jaar zijn er geen dodelijke slachtoffers meer te betreuren bij aanrijdingen van kwetsbare weggebruikers."

Die inspanningen worden nu uitgebreid. Enerzijds door een nieuwe editie van het project 'Rode Assen': straten waar te vaak hardrijders actief zijn die met gerichte snelheidscontroles worden gebombardeerd. Net als de vorige keer gaat het om zes drukke, gevaarlijke straten. Deze keer de Léon Mahillonlaan en de Masuistraat in Schaarbeek, de Cicero- en Oud-Strijderslaan in Evere, en de Wijnheuvelen- en Vooruitgangstraat in Sint-Joost-ten-Node. Door veelvuldige controles op die problematische verkeersassen streeft de politie een gedragsverandering na, omdat automobilisten hun subjectieve pakkans zien toenemen.

De eerste keer hebben die doorgedreven snelheidscontroles echt geholpen, reageert Pieter Fannes van actiegroep 1030/0, die ijvert voor meer verkeersveiligheid. "In straten als de Van Ooststraat en de Sint-Mariastraat hebben de voortdurende controles ervoor gezorgd dat de gemiddelde snelheid afnam, en dat was hard nodig. We weten niet goed wat er met dat project gebeurd is in 2020 en 2021, maar we zijn blij dat de politiezone dit nu gaat uitbreiden. In straten als de Masui- of de Vooruitgangstraat is dat ook duidelijk nodig."

Ten tweede analyseerde de politiezone de ongevallencijfers met gewonden op haar grondgebied. Daaruit bleek dat het aantal ongevallen met gewonden in 2020 sterk gestegen is (+29 procent) in de zone. In de rest van het gewest is dat maar met 13 procent toegenomen.

Daarnaast rapporteert in 40 procent van de ongevallen met gewonden met een actieve weggebruiker (voetgangers, fietsers) die weggebruiker dat zijn of haar gedrag mee aan de basis van het ongeval lag.

"Het kan dus nog om een hoger cijfer gaan, dit is op basis van zelfrapportage," verduidelijkt woordvoerster Audrey Dereymaeker van de zone. "Het gaat dan bijvoorbeeld over oversteken bij rood licht, plots van tussen twee auto's oversteken, of het gebruik van de gsm in het verkeer."

Steps in beslag nemen

Daarom wil de politiezone kwetsbare weggebruikers specifiek sensibiliseren, zegt Dereymaeker. "Deze maand worden de hotspots, de gevaarlijkste kruispunten, oversteekplaatsen, fietspaden of trottoirs, bepaald. Dat gebeurt op basis van onder meer een ongevallenanalyse, en klachten van omwonenden."

Daarna worden sensibiliseringsacties voor de actieve weggebruikers op touw gezet, rond bijvoorbeeld niet-handsfree telefoneren, oversteken bij rood of onvoldoende verlichting op de fiets. "Van steps en scooters, die wettelijk niet meer dan 25 kilometer per uur mogen rijden, zal de snelheid gecontroleerd worden. Als die harder kunnen rijden dan wat wettelijk toegestaan is, zullen ze in beslag genomen worden."

Automobilisten die door hun gedrag kwetsbare weggebruikers in gevaar brengen, door bijvoorbeeld op zebrapaden te parkeren, zullen beboet worden, zegt Dereymaeker. De politiezone wil ook al haar personeel opleiden wat (gevaren voor) kwetsbare weggebruikers betreft.

'Geen woord over verkeersagressie'

De focus op de 'zachte', 'actieve' of 'kwetsbare' weggebruiker – de naamgeving zelf is inzet van een debat – verbaast Fannes van 1030/0. "Uit die cijfers kun je dus concluderen dat er in 60 procent van de gevallen geen risicogedrag was en de automobilist verantwoordelijk was. Toch wordt dat niet expliciet gezegd. Ook over de verkeersagressie door automobilisten, toch een groot probleem in onze zone, wordt niet gepraat."

"Bovendien is de infrastructuur soms ook medeverantwoordelijk," zegt Fannes. "Veel kruispunten, zeker op T-splitsingen, hebben geen zebrapaden, en dan kun je dus niet anders dan van tussen twee auto's oversteken."

Een positief punt voor 1030/0 is de keuze voor de nieuwe korpschef, Olivier Slosse. "We hebben in het verleden al gesprekken met hem gehad en die zijn uiterst positief verlopen, hij lijkt zeer begaan met verkeersveiligheid en veiligheid voor vrouwen, toch grote issues in onze zone. We hopen snel met hem te kunnen samenzitten."

"Hij is zelf een Brusselaar en weet net als zijn voorganger Frédéric Dauphin dus wat het is om hier in de zone te fietsen en te wandelen. Het wordt geen makkelijke opdracht, maar wij hebben hoge verwachtingen."

Eind 2022 volgt een evaluatie van de twee nieuwe verkeersoperaties in de zone Noord. Op basis daarvan zal de politiezone haar plan van aanpak mogelijk bijsturen.