Europalia lonkt naar Azië

Het festival Europalia viert met gastland Turkije zijn 25ste editie in 45 jaar tijd. “Het accent ligt voortaan op creaties, uitwisselingen en jonge artiesten,” zeggen directeur-generaal Kristine De Mulder en artistiek directeur Dirk Vermaelen. “We plannen al volop het festival Indonesië 2017 en toetsen ook Iran af voor 2019.”

V olledig nieuw is de missie van de Stichting Europalia naar aanleiding van de viering 25/45 niet – een gratis expositie in Bozar maakt dit duidelijk. Maar de nadruk ligt voortaan wel op enkele pijlers. Creatie is daar één van, binnen het totaalplaatje van twaalf miljoen euro gedragen door beide landen.

Betekent creatie actualisering van de kunstdomeinen van een gastland?
Kristine De Mulder: “Creatie stimuleren en nadien kunnen tonen betekent opdrachten geven: voor dans, fotografie, enzovoort. Alle tentoonstellingen waren en blijven creaties op maat. Die inspanning gaan we dan ook maximaal rendabiliseren in de toekomst. We willen evenementen heropzetten in naburige landen. De vernieuwde missie bestaat er ook in om meer uitwisseling van artiesten mogelijk te maken. Dit betekent (nog meer) investeren in nieuwe producties. Daar heeft iedereen baat bij: de kunstenaars in de eerste plaats. En het publiek natuurlijk ook.”

Hoe is voor deze editie, Europalia Turkije, de ‘uitwisselingspolitiek’ concreet aangepakt?
Dirk Vermaelen: “Eén voorbeeld. Voor dans hebben we choreograaf Marc Van Runxt naar Istanbul gestuurd, die er workshops bracht en vijf dansers selecteerde. De dansers zijn nu hier en maken ‘Atmosfeer’, een productie die eind dit jaar in première gaat. Europalia is co-producent. We geven dus ondersteuning tot creatie van een nieuwe productie, iets wat essentieel is om artiesten in de kijker te zetten. Qua promotie organiseren we toonmomenten waarop we proberen programmatoren uit andere landen naar hier te halen. Ook voor theater en exposities - die stuk voor stuk creaties zijn – gaan we dit proberen.”

Valt dit voor een heel groot aanbod wel te organiseren?
De Mulder: “De tijd van 48 tentoonstellingen zoals voor de editie China is voorbij. Kwantiteit is geen doel meer. We willen dat alle evenementen voldoende aandacht krijgen, en dat ze elkaar niet beconcurreren. Creaties, kruisbestuivingen en kwaliteit zijn de focus.”

Al jaren droomt u van meer internationale uitstraling van het festival. Wanneer wordt dat concreet?
De Mulder: “Op verschillende vlakken is onze aanwezigheid in de grensregio’s al jaren een feit. We zijn nu ook gestart met prospectie in landen als Spanje, Portugal, Oostenrijk,…. Als we daar zusterorganisaties kunnen vinden die onze evenementen, na het festivalseizoen in België, willen programmeren, dan zou dat een goede zaak zijn. Met die rondreis van exposities of nieuwe podiumproducties wil Europalia de rest van Europa bereiken.“

Welke toekomstplannen liggen al op tafel?
Vermaelen: “Telkens gaat het op dezelfde manier. We vragen nu al aan Indonesië voor 2017 welke voorstellen ze in het achterhoofd hebben. Wij kunnen dan polsen bij de ‘ontvangende’ partners in eigen land of deze onderwerpen in hun programmatie passen. We ontdekten bijvoorbeeld dat er al een festival Indonesische dans in Finland bestaat. Het lijkt dus wenselijk om ginds een voorstel aan te bieden.”

De geschiedkundige hoofdtentoonstelling in Bozar wordt ‘Anatolië’. Is die de oplossing om minderheden en religies evenwaardig aan bod te laten komen?
Vermaelen: “Het uitgangspunt is geweest om naast Istanbul Anatolië te vatten, een groot gebied waar we weinig over weten. We maakten het onszelf dus niet gemakkelijk door bijvoorbeeld louter met schatten uit Topkapi aan te draven. Door de diversiteit van Anatolië te brengen, en de gemene deler te zoeken, brengen we iets anders. Achter dit onderwerp zit dus ook nieuw wetenschappelijk onderzoek, wat de expositie bijzonder interessant maakt. We zagen dat rond de oudste beschavingen al rituelen te vinden waren die teruggaan tot de Ottomanen.”

Heeft u schrik van reacties bij media of publiek dat Turkije gelinkt wordt aan islamisering?
De Mulder:“Ik krijg constant die vraag. De openingstentoonstelling is altijd een soort intredepoort tot een land. De kunstgeschiedenis van het gastland wordt er zo breed mogelijk in de tijd en geografisch voorgesteld, met een nieuwe invalshoek. Het onderwerp moet zich daarvoor lenen. Voor India was dat de voorstelling van het lichaam. Voor China de erfenis van de keizers. En nu zijn dat de rituelen die worden doorgegeven of plots stoppen. Zoals het element water dat een zuiverende traditie had in de oude beschavingen, en vandaag nog belangrijk is. Een onderwerp als religie hoort in diezelfde rij. En dan gaat het over alle religies, en niet zoals men veronderstelt enkel de islam. Trouwens, het zou eens goed zijn dat hier een grote tentoonstelling over de islam wordt georganiseerd. Zodat iedereen weet waar islam echt voor staat. Nu spookt dat woord in de sfeer van IS, wat er hoegenaamd niet mee kan geïdentificeerd worden, zoals de moslims zullen beamen.”

Europalia Turkije

data: 6/10 > 31/01