Koningsblauw: een gesprek met Maarten Inghels

Elsene heeft Pessoa, Lissabon Herman de Coninck. In 1997 zakte de dichter, essayist en hoofdredacteur van het Nieuw Wereldtijdschrift na een hartstilstand ineen in de rua Marquês Sá da Bandeira. Al voor de achtste maal organiseert Behoud de Begeerte een poëtische hommage aan 'de man die zijn volk poëzie leerde lezen'. Agenda sprak met Maarten Inghels, de jongste zijner leerlingen.

Koningsblauw, onder die titel stofferen zaterdag enkele aanstormende en gevestigde dichters de nagedachtenis aan Herman de Coninck. De dit jaar tachtigjarige Remco Campert deelt het podium met Vrouwkje Tuinman, Esther Naomi Perquin en eeuwige pendelaar-tussen-mens-en-dichter, Leonard Nolens. Die laatste werd onlangs in een gedicht gegoten door de junior in het gezelschap, Maarten Inghels, bij het overlijden van De Coninck negen jaar jong: "Leonard Nolens bewonder ik heel erg. Dat komt omdat ik, net als hij, nogal wat ik-gedichten heb geschreven. Hij gaat soms dwangmatig op zoek naar de andere kant van de ik-figuur, hij spit die helemaal uit en ontleedt zijn gevoelens tot op het bot. Wat in een eerste lezing echt heel vreemd kan overkomen, maar in de terugblik erg waardevol is."

Maarten Inghels' debuutbundel Tumult werd uitgebracht met de ruggensteun van weer een andere grootheid, dichter-anthologist Gerrit Komrij. Tumult toont een verrassend stemvaste dichter. Een schrijver ook die op een evenwicht mikt tussen de zoektocht naar rust en het onweerstaanbare verlangen naar dynamiek. "Een mens wordt ingebonden geboren, als / een kooi; dat idee klit broeds aan mij vast, / het loenst, het tikt af. De zenuwen kleven / als teer, de twijfel is ingenaaide zink," luidt het begin van 'Een deur'. Rust en rusteloosheid, vertraging en versnelling wisselen elkaar af. Maarten Inghels: "Dat heeft ook te maken met de leeftijd, met keuzestress. Op scharniermomenten is die rusteloosheid alomtegenwoordig. Je wilt almaar sneller gaan, terwijl je eigenlijk ook graag even tot stilstand komt. Maar dat lukt nooit: vanaf het moment dat je in die verstilling zit, moet je weer verder, moet er iets gebeuren. Anders blijft het niet interessant."

Tumult is de neerslag van een innerlijke stem die zich geconfronteerd weet met een wereld die broeierig inslaat - "als tumult in je hoofd geplakt" - maar die de dichter niet zozeer tot maatschappelijke betrokkenheid brengt, dan wel noopt tot een schrijven over de tijdgeest. Maarten Inghels: "Ik wilde een stem weergeven die aansluit bij een generatie, waar mensen zich in kunnen herkennen. Ik wilde gedichten schrijven die de ik-figuur overstijgen zodat ze een relatie aangaan met de lezer. De wereld komt eigenlijk maar aan de rand meekijken. De bundel gaat over indrukken van de wereld, over geuren en geluiden, over lawaai en tumult dat we moeten uitfilteren. De boodschap is oninteressant geworden en naar de achtergrond verschoven. Hoe we met dat lawaai omgaan vind ik veel problematischer."

Het ruisen van de wereld
De omgang met de maatschappelijke ruis nodigt uit tot schrijven. "Ik probeer heel erg de werkelijkheid te archiveren of te benoemen, gewoon om grip te krijgen. We leven in een soort van versplinterde, fragmentarische werkelijkheid, en we zouden wel eens de voeling kunnen kwijtraken met de werkelijkheid. Dat verlies wil ik tegengaan. We moeten de werkelijkheid een plaats geven in ons leven. En dat probeer ik met mijn poëzie."

De herinnering, het menselijke archief bij uitstek, krijgt in Tumult een belangrijke plaats. "Dat is gewoon iets in je hoofd of iets wat je neerschrijft op papier en dat het verleden duidt. Net zoals een foto, een gedicht of een schilderij, dat zijn allemaal herinneringen. Ik denk dat de mens echt nood heeft aan het vastleggen van gevoelens. In mijn poëzie is de herinnering wel nooit waarheidsgetrouw, maar een reproductie, een leugen. Niemand heeft nood aan mijn persoonlijke herinneringen of memoires. Er is niks zo oninteressant als een realistisch schilderij van een stilleven, maar met een hoek af krijgt het iets spannends. Dan wordt het ook interessant voor een lezer, denk ik."

:: Koningsblauw - 23.5.2009 20.00 - Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel - 02-507.82.00, tickets@bozar.be
Tickets: 12 euro