Paul Muys: De hoofdpunten van gisteren

Annelies Beck en Jeroen Pauw die geïnterviewd worden over hun lange carrière in de media: dat zou in 2036 de invulling kunnen zijn van een aflevering Krasse knarren, waarvoor organisator deBuren anno nu de oud-journalisten Aad van den Heuvel en Paul Muys uitnodigde.

De Nederlander Aad van den Heuvel (1935) is oud-verslaggever en -presentator van het actualiteitenmagazine Brandpunt en het satirische consumentenprogramma Ook dat nog!. Paul Muys (1945) kennen de meesten nog als voormalig anker van Panorama op de openbare omroep.

Annelies Beck was ditmaal nog de gespreksleidster. Ze kwam - waar blijven sommige mensen toch hun energie vandaan halen? - met tien minuten vertraging uit de VRT-studio's geduikeld, waar ze net de laatste hand had gelegd aan een reportage over de parlementaire desavouering van premier Silvio Berlusconi. De tijdsbesteding van journalisten zou wat later een onderwerp worden in dit gesprek over de evolutie van de media.

Omdat het niet noodzakelijk veel revelaties oplevert als mediamensen het over de media hebben, ook niet als het om mediamensen gaat die nog kunnen vertellen hoe het vroeger was, mochten de grijze eminenties elk drie fragmenten uit hun persoonlijk archief meenemen. Paul Muys begon met een stuk uit het BRT Jaaroverzicht van 1974 over de impeachment van Richard Nixon na Watergate, wat vooral grappig was omdat de ijdele, zwetende, corrupte president nogal wat gelijkenissen vertoonde met Berlusconi. Muys had het fragment vooral gekozen omdat Watergate zowat de eerste nieuwssoap was zoals we die nu zo goed kennen.

Het beeldmateriaal van Nixon kwam natuurlijk niet van de BRT zelf. Muys merkte op dat de BRT-journalisten, in tegenstelling tot hun Nederlandse collega's, nooit ver buiten de landsgrenzen mochten of konden. We zagen Muys in een tweede fragment wel couscous eten in een appartement in Antwerpen, waar het Vlaams Blok in 1988 een electorale doorbraak bij de gemeenteraadsverkiezingen had geforceerd. Dat fragment koos hij om te laten zien hoe ook de media soms lang ziende blind kunnen blijven voor een thema dat de samenleving al lang beroert. Tot slot was Muys dan toch tot in Amsterdam geraakt voor een reportage over drugs. Beck vroeg hem hoe lang zijn ploeg toen de tijd kreeg om zo'n reportage van twintig minuten te draaien. Het antwoord was zes weken (!). Beck registreerde dat met een hoofdknikje waaruit enig begrip sprak, maar het is de vraag of ze zich wel iets kon voorstellen bij zo'n zee van tijd.
Aad van den Heuvel kon inderdaad met spectaculairder materiaal uitpakken. Hij vertelde hoe hij de bouw van de Berlijnse Muur noodgedwongen zonder geluidsband gefilmd had. Dat had hij elegant opgelost door er geluiden op te monteren die de sfeer van een bouwplaats adequaat nabootsten. Voor die toen gangbare methode heeft de journalist Robin Ramaekers (valse impressie van de sfeer in Haïti, weet u nog?) bijna een jaar in de hoek gestaan op de VRT.

Aan Van den Heuvels Brandpunt-reportage over de oorlog in Biafra in 1969 was dan weer niets gefaket: doodleuk commentaar gevend tussen de live op een klein stadje gedropte bommen illustreerde Van den Heuvel dat de Nederlanders toen al durfden te gaan waar vandaag zelfs Rudi Vranckx zou terugdeinzen.

Verder ging de vergelijking van de Nederlandse en Belgische media niet echt. Vooral omdat de heren elkaars media nauwelijks kenden. Ook het tijdsperspectief leverde dus weinig bruikbare conclusies op. Hoewel Muys en Van den Heuvel minstens even verdienstelijk waren, en in hun pioniersrol wellicht avontuurlijker en vernieuwender te werk gingen dan hun huidige collega's, hoef je geen cultuuroptimist te zijn om toe te geven dat er vandaag veel meer, intelligenter, sneller, kritischer, internationaler, onafhankelijker, gedetailleerder en deskundiger bericht wordt dan vroeger. De ondertitel Oud nieuws? van deze Krasse knarren staat er dus niet helemaal voor niets, maar we zijn toch al benieuwd wat Annelies Beck in 2036 te zeggen zal hebben.