Prijs Jonge Belgische Schilderkunst zonder winnaar

Wat afgelopen woensdag in het PSK tot de viering van een nieuwe lichting getalenteerde kunstenaars en een overtuigend pleidooi voor de Belgische beeldende kunsten had moeten leiden, is met een sisser afgelopen. De jury van de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst 2007 heeft unaniem beslist om de hoofdprijs niet uit te reiken. De kunstenaars zijn met verstomming geslagen.

De vzw Jonge Belgische Schilderkunst werd in 1950 opgericht om de jonge kunstenaar te ondersteunen. De wedstrijd die met dat doel tweejaarlijks werd georganiseerd, wierp in het verleden zijn vruchten al af: van de laurea­ten is een groot deel internatio­naal doorgebroken (onder meer Hans Op de Beeck, Orla Barry, Pierre Alechinsky en Jan De Cock). Elke Belgische of in het land verblijvende kunstenaar jonger dan 35 kan deelnemen aan de wedstrijd, in om het even welke discipline. Aan de wedstrijd zijn vier prijzen verbonden: de hoofdvogel, de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst-Crowet (25.000 euro), en drie prijzen die goed zijn voor een geldbedrag van 12.500 euro: de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst-Emile en Stephy Langui, de Prijs Paleis voor Schone Kunsten en de Prijs ING. De jury selecteerde in november vorig jaar zeven kandidaten uit een tweehonderdtal dossiers: Virginie Bailly, Koenraad Dedobbeleer, Gabriel Lester, Cédric Noël, Mira Sanders, Sarah Vanagt en Pieter Vermeersch. Elk moesten ze in drie weken tijd een nieuw kunstwerk creëren, na maanden van voorbereidend werk.

Pieter Vermeersch ontving de Prijs Paleis voor Schone Kunsten, Mira Sanders de Prijs ING, en Cédric Noël de Emile en Stephy Langui-prijs. De hoofdvogel, de Crowet-prijs, werd, verrassend genoeg, niet afgeschoten. Verrassend, omdat de jury zelf de eerste selectie verzorgt, en dus zelf al de genomineerden voordraagt. Over de beslissing liet de jury alleen weten dat ze overtuigd was van de artistieke waarde van de werken, maar dat ze desondanks geen enkel van de zeven werken de hoogste onderscheiding wenst toe te kennen.

Uitmuntende champagne
In een open brief hebben de zeven genomineerde kunstenaars nu hun ongenoegen over de gang van zaken geuit. Het werk dat de kunstenaars hebben verricht, staat in schril contrast met de moeite die de jury zich getroostte om het werk te beoordelen. Sarah Vanagt: "Woensdag 20 juni om vier uur na de middag wordt de jury voor het eerst de tentoonstellingsruimte binnengelaten om de zeven werken van de laureaten te bekijken. Om 20 uur toosten laurea­ten, genodigden en juryleden met uitmuntende champagne: alle werken werden dan verondersteld gezien te zijn en de jury werd verondersteld een beslissing te hebben genomen." Wat verderop in haar commentaar zegt Vanagt: "Ik betreur dat de jury 2007 niet heeft bestaan."

Ook bij de andere kunstenaars is de consternatie groot. Gabriel Lester ziet een kunstwereld op zijn kop: "De kunstenaars in de marge, de organisatie in het midden en de jury in het centrum van de aandacht." Virginie Bailly: "Er is klaarblijkelijk een discrepantie tussen de selectie op basis van de dossiers, de verwachtingen die bij de jury werden gewekt en de uiteindelijke presentaties. Wat is de waarde van de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst als de jury haar eigen waarde afkeurt?"

Met hun ongenoegen willen de zeven niet tornen aan het beslissingsrecht van de jury. Wat vooral kwaad bloed zet, is het totale gebrek aan argumentatie, aan een verklaring voor een dergelijke bijzondere beslissing. Dedobbeleer: "Als een jury en een organisatie weigeren met argumenten te komen om een beslissing te staven, wordt ons, kunstenaars, geen enkel argument ter discussie gegund." Pieter Vermeersch verwoordt het zo: "Of hoe een statement zonder gezicht om helderheid vraagt."
Bozar had al laten weten dat het op geen enkel moment inbreekt in de beslissing van de jury, en laat de jury vrij om haar keuze toe te lichten.

In een open brief lieten de leden van de jury dinsdagavond weten het te betreuren dat "zij niet in de mogelijkheid werd gesteld om tijdens de persconferentie noch tijdens de uitreiking haar eigen beslissing toe te lichten." De jury beklemtoonde dat zij "geen oordeel" heeft geveld "over het gehele oeuvre van de deelnemende kunstenaars," maar dat ze ervan uitging "dat een eerste prijs louter en alleen wordt toegekend aan een werk dat de vermelding 'uitmuntend' of 'excellent' verdient. (...) De jury was en is van mening dat geen van de werken (...) - ondanks de technische complexiteit en de nagenoeg perfecte afwerking van de onderscheiden installaties - aan deze criteria voldoet." En: "De jury beschouwt de getoonde werken als intelligent maar niet overtuigend en besloot daarom unaniem om 'de eerste prijs' te annuleren," aldus het persbericht.