Sint-Lukasdocent exposeert in CC Strombeek

In Mechelen hangen honderden foto's. Ze hebben op het eerste gezicht niets met elkaar gemeen, behalve dat ze uit reeksen bestaan. Er worden ook een paar zwart-witfilmpjes geprojecteerd. Super 8, hortende beelden en grove korrel. Niet eens het betere amateurwerk. In Strombeek lijkt het wel de tegenpool: een paar kleurrijke wanden en een tiental kubussen op de vloer. Geen groter contrast denkbaar, en toch is hier dezelfde kunstenaar aan het werk. Philippe Van Snick. Als u zijn werk niet kent, dan moet u nú gaan kijken, u hebt nog heel even.

Bij het lezen van het fraai uitgegeven boekwerk dat de retrospectieve tentoonstelling over Philippe Van Snick (Gent, 1946) begeleidt, valt het op dat, naast de tientallen vragen die in de teksten van de medeauteurs opduiken, bijna geen enkel antwoord te bespeuren valt. Zou het dus toch zo zijn dat ook de kunstwetenschappers met het geval-Van Snick op een harde dobber gestoten zijn? Het traject dat de kunstenaar aflegt, is alleszins atypisch en brengt hem van de conceptuele kunst terug naar de schilderkunst van zijn prille carrière. Zijn vroege contacten met Marcel Broodthaers en Joseph Beuys, die actief waren in Keulen en Düsseldorf, leerden hem twee artistieke praktijken kennen die, alhoewel formeel en intellec­tueel mijlenver uit elkaar liggend, ook opvallende raakpunten hadden. Verzamelen is er een van, net als het sacraliseren van minder gangbare voorwerpen binnen het kader van een kunstwerk. Zo kregen eieren, mosselschelpen of straatnaamborden bij Broodthaers en vilt, vet, voedingswaren of kantoormeubilair bij Beuys, dankzij de artistieke context, een sterke zeggingskracht.

Dertig jaar lang al produceert en verzamelt Van Snick foto's en filmpjes. Vaak worden de series opnames gemaakt omwille van (meestal vakkundig opgezette) formele verwantschappen. Het zijn ook reeksen die draaien om het decimaal stelsel dat de kunstenaar onophoudelijk hanteert. Tien zwarte puntjes duiken frequent op: als tattoo op een vrouwenarm, als punaises in een muur gedrukt, soms gewoon door het negatief geprikt. Een reeks foto's toont een oude wasbak gevuld met water: tien druppels inkt vormen een steeds wisselend en vluchtig vormenspel wanneer het water door de afvoer verdwijnt.

De sterke beelden brengen ons bij het thema van de mutatie of de verplaatsing, dat prominent aanwezig is bij Van Snick. Die strenge serialiteit van het werk is natuurlijk vooraf bepaald door de kunstenaar. Het belet hem niet regelmatig een ironisch commentaar te geven op de kunstgeschiedenis. Zo is het befaamde schilderij 'Le Balcon' van Manet, dat René Magritte parodieerde door de deftige burgers te vervangen door evenveel doodskisten, opnieuw sarcastisch aangepakt. De scène wordt hier wel van binnenuit gefotografeerd, alsof de kunstenaar de coulissen van de kunstwereld wou tonen. Ook de bekende logogrammen van Christian Dotremont in Lapland krijgen, al dan niet bewust, een evenknie in de foto's van voetstappen in de smeltende sneeuw.

Acht plus twee
De honderden foto's en enkele filmpjes, die nu voor het eerst het archief van de kunstenaar verlaten, vormen een zeer coherente tentoonstelling in de Garage in Mechelen. Ze worden aangevuld met een reeks van 22 schilderijen met chromatische varia­ties, die Van Snicks werk rond punt, lijn, vlak en ruimte linken aan zijn recenter kleurenonderzoek.

Ook in dit onderzoek gaat hij logisch en toch ook gedeeltelijk intuïtief te werk. In het Strombeekse luik van de dubbeltentoonstelling wordt de bezoeker geconfronteerd met de ingrijpende kracht van het werk van Van Snick. Tegen een indrukwekkende blauwe wand (je zou hier kunnen gewagen van het Van Snick Blauw, naar analogie met het International Klein Blue van Yves Klein) tekenen zich grote kleurvlakken af. De lichtjes afwijkende, degressieve maatvoering en het gebruik van gesatureerde kleuren tegen de levendig blauwe achtergrond veroorzaken spannende visuele ontwikkelingen. De egaal aangebrachte vlakken onttrekken zich als het ware aan de materialiteit van de wand waarop ze geschilderd zijn.

Van Snick speelt het allemaal heel subtiel. De glanzende vloer van de open expositieruimte weerspiegelt het kleurenspel en verleent het geheel een wat zwevend karakter. Tien kubussen (de kunstenaar blijft immer zijn 'emo-decimaal' stelsel trouw) in acht vrolijke kleuren plus zilver (het materiële) en goud (het geestelijke) zijn achteloos in de ruimte neergezet. Ze versterken de installatie door er een menselijke schaal aan toe te voegen. Niet toevallig lijkt de gouden doos op de verkeerde kant neergezet. Zoals een Japanse pottenbakker net dát foutje in het glazuur van een voor het overige perfect gebakken schaaltje appre­cieert, wil Van Snick in zijn interventie geen gladgepolijste designobjecten neerzetten.

In een andere ruimte heeft hij zijn symboolkleuren blauw en zwart, die voor dag en nacht staan, op twee parallelle wanden laten aanbrengen. De evidentie waarmee de banale ruimte hierdoor tot leven komt, is bewonderenswaardig. Het werk zou het verdienen permanent deel uit te maken van het gebouw. De videofilm die geprojecteerd wordt, toont de pragmatische aanpak van Van Snick in zijn atelier. Het is een ontwapenende weergave van de praxis van de kunstenaar en zijn assistenten bij het uitwerken van een project ter plaatse.
Opmerkzame bezoekers aan deze tentoonstelling zal de knappe muurschildering, discreet aangebracht aan de buitenkant van het gebouw, opgevallen zijn. Ze werd uitgevoerd naar een vroeg ontwerp dat ook in Mechelen te zien is. Waarmee de cirkel rond is.

:: Nog tot en met 26 november in De Garage, Onder de Toren 12, 2800 Mechelen (015-29.40.00) donderdag tot en met zondag van 11 tot 18 uur, en tot en met 17 december in CC Strombeek, Gemeenteplein, 1853 Grimbergen (02-263.03.43), dinsdag tot en met zondag van 9 tot 22 uur.
Op 16 december (16 uur) is er in CC Strombeek een symposium over Van Snick, gevolgd door een diner en concert van Dry Speed & DJ Kaisar Invites. 20 euro all-in, 10 euro voor studenten. Bij de expo's hoort ook een boek: Hilde van Gelder en Wouter Davidts (red.), Philippe Van Snick - Undisclosed recipients, uitg. A Project by bkSM, 15 euro