Brusselse secundaire scholen werken nu al met maximumfactuur

Er gaan steeds meer stemmen op om niet alleen in het lager, maar ook het secundair onderwijs een maximumfactuur in te voeren. De Koninklijke Athenea in Schaarbeek en Etterbeek hanteren nu al vaste kosten per schooljaar, zonder in te boeten op meerdaagse uitstappen of buitenlandse stages.

In het Brussels gewest groeit 26,5 procent van de (Nederlandstalige) kinderen op in armoede, zo blijkt uit cijfers van Kind en Gezin. In het Nederlandstalig lager onderwijs is een maximumfactuur nu al verplicht, zodat de kosten gedrukt worden en ouders op voorhand weten welk bedrag ze opzij moeten houden.

Er gaan stemmen op voor een algemene maximumfactuur in het middelbaar onderwijs, via onder meer het Netwerk tegen Armoede en de Gezinsbond. Cijfers van de Studiekostenmonitor tonen immers aan dat de factuur in sommige scholen stevig kan oplopen. In Brussel werken enkele scholen nu al met een maximumfactuur, zoals het GO! atheneum Etterbeek en GO! atheneum Emanuel Hiel in Schaarbeek. Ook de nieuwe freinetscholen van vzw Keerpunt met vestigingen in Vorst en Sint-Jans-Molenbeek volgen hun voorbeeld.

Eigen cursussen

Christine Matthys, coördinator bij het Emmanuel Hiel, merkte zo’n zes jaar geleden dat de schoolkosten soms de spuigaten uitliepen. De school besloot de kosten in te delen in drie categorieën: schoolmateriaal, kleinere uitstappen en meerdaagse uitstappen. Per jaar betalen ouders 165 euro voor schoolboeken voor hun eerste kind. Dat bedrag daalt telkens voor het tweede en derde kind.

“Daar zit alles in, tot en met de fotokopieën. Tijdens het schooljaar zijn er geen extra kosten,” vertelt Matthys. “Het is ook het enige bedrag dat ze nu in september moeten betalen, al zijn er uitzonderingen voor gezinnen waarvan we weten dat ze het extra moeilijk hebben.” Om de kosten voor de school te drukken, werken vooral de hogere jaren zo veel mogelijk met eigen cursussen in plaats van dure werkboeken.

Buitenlandse stage

Voor kleinere uitstappen ligt het maximumbedrag op 75 euro per schooljaar, dat in drie schijven kan betaald worden. Meerdaagse excursies variëren van 50 tot 250 euro. Maar die limiet betekent absoluut geen beknibbeling op het aanbod. “Het vraagt wat extra werk en coördinatie, maar veel leerkrachten maken er een erezaak van om zo goedkoop mogelijk activiteiten te vinden,” zegt Matthys.

“Het is natuurlijk een zegen dat we in Brussel zitten, waar zo veel te doen en te bezichtigen is. De leerlingen hebben allemaal al een MIVB-abonnement, dus we hebben al geen vervoerskosten,” klinkt het. “En via subsidies kan je veel besparen. Via het Erasmusproject kunnen we bijvoorbeeld onze leerlingen drie weken op buitenlandse stage sturen, een unieke ervaring en volledig vergoed door de Europese Unie.”

Onzichtbaar

Die projecten vragen wel een grondige voorbereiding, extra werk dus voor de leerkrachten. “In het begin waren er soms morrende reacties van het team. Niet iedereen zag het belang in van die extra inspanningen. Tot we via het project ‘Samen tegen onbetaalde schoolfacturen’ een getuigenis hoorden van een moeder in armoede, en leerkrachten echt beseften hoe moeilijk het kan zijn. Sindsdien is iedereen heel gemotiveerd.”

Zelfs met alle maatregelen is de schoolfactuur voor sommige gezinnen nog steeds te zwaar. “Ieder jaar blijven er openstaande rekeningen achter. Sommige leerlingen laten we een deel niet betalen, zonder dat iemand dat hoeft te weten. Uiteraard zijn er overal profiteurs, maar we kennen onze leerlingen goed en weten wie het echt moeilijk heeft thuis,” aldus Matthys. “Niet dat dat altijd zichtbaar is. Sommige kinderen krijgen een gsm en nette kleren zodat ze niet opvallen, maar hebben het financieel wel erg moeilijk.”

Ook het project ‘Samen tegen Onbetaalde Schoolfacturen’ blijft hameren op de problematiek. Daarom roepen ze op 16 september op tot een grootschalige Boekencheck. Scholen kunnen tellen welke leerlingen nog geen boeken hebben, vaak een indicator dat er een probleem is. Via de website krijgen ze meteen ook tips hoe ze daarmee om kunnen gaan.