Mondmaskerplicht verlengd in Brussels onderwijs: 'Belemmering voor een optimaal resultaat'

Begrip maar toch ook teleurstelling bij de Nederlandstalige Brusselse scholen, nu blijkt dat enkel Brusselse leerlingen hun mondmasker opnieuw zullen moeten opzetten in de klas. Want dat masker hindert de interacties in de klas. Ze denken zelf na over manieren om de vaccinatiegraad op te krikken: "Via het CLB, of via een mobiele equipe."

In Vlaanderen en Wallonië mogen leerlingen bij het begin van het schooljaar hun mondmasker in de klas achterwege laten, in Brussel niet. Dat hebben de Vlaamse en Franse gemeenschap dinsdag beslist, na een blik op de vaccinatie- en besmettingsgraad in het hoofdstedelijk gewest.

Dat wil zeggen dat alle leerlingen van het Brusselse Nederlandstalige onderwijs - vanaf het vijfde leerjaar - een mondmasker moeten blijven dragen tijdens de lessen. Ook in het Brusselse Franstalige onderwijs is beslist dat de mondmaskers verplicht blijven voor leerlingen en leerkrachten in de secundaire scholen, in de lagere scholen moest dat ook vorig schooljaar niet.

Vaccinatiegraad

Vlaams minister van Jeugd en Brussel - en zelf een Brusselse ouder - Benjamin Dalle (CD&V) vindt het zeer jammer dat de Brusselse kinderen en jongeren in september wel nog mondmaskers zullen moeten dragen op school.

Toch zegt de minister begrip te hebben voor de beslissing van zijn colllega's, Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) en diens Franstalige tegenhanger. "Helaas is dit het gevolg van de lage vaccinatiecijfers in het Brussels Gewest", laat Dalles kabinet weten. "In het belang van onze Brusselse kinderen en jongeren moet er enkele versnellingen hoger worden geschakeld in de vaccinatiecampagne. Dit moet een absolute prioriteit zijn van de beleidsmakers in Brussel, er mag geen tijd meer verspild worden.”

Een overzicht in de krant Le Soir woensdag laat zien dat de vaccinatiegraad bij Brusselse tieners inderdaad achterop hinkt, en het aantal besmettingen bij kinderen en jongeren onder 19 jaar juist flink toeneemt: (lees verder onder de grafieken)

Hoe kijken directeurs in het Brusselse naar de verlenging van de mondmaskerplicht? "De leerlingen zijn sowieso niet te vinden voor de mondkapjes", zegt Johan Schellemans, de directeur van het Atheneum Emanuel Hiel in Schaarbeek. "Het was al heel moeilijk om die verplichting te laten naleven."

"Voor de leerkrachten is het vermoeiend om continu met een mondmasker op te moeten praten, en ze zijn er meestal ook minder verstaanbaar door. Onze leerlingen praten lang niet allemaal thuis Nederlands, dus is het mondmasker een belemmering voor een optimaal resultaat. De leerkrachten gaven ook aan dat bij leerlingen met een mondmasker op moeilijk te zien is of ze kunnen volgen. Er zijn zeker mensen die hadden gehoopt dat het mondmasker tegen september niet meer zou hoeven, zoals nu in Vlaanderen het geval is."

Niet-verbale communicatie

"Pedagogisch en psychologisch is de hele dag een masker dragen uiteraard verre van ideaal", zegt professor ontwikkelings- en onderwijspsychologie Wim Van den Broeck (VUB). "We moeten dat niet dramatiseren, bij de vorige coronagolven moest het ook in het belang van de volksgezondheid, maar onaangenaam is het zeker."

"De luchtkwaliteit in zo'n masker is niet geweldig, wat een negatieve impact heeft op de concentratie. Verstaanbaarheid is zeker een probleem, en ook heel wat niet-verbale communicatie gaat verloren als het gezicht niet te zien is. De gezichtsmimiek maakt zowel bewust als onbewust deel uit van de menselijke communicatie. Dat merk je ook al als volwassene, als je vergadert met mensen van wie je online de gelaatsuitdrukking niet te zien krijgt."

"De communicatie tussen mensen wordt dus bemoeilijkt met een mondkapje op. Rampzalig is dat niet: mensen zijn gelukkig veerkrachtige wezens, zolang de situatie tijdelijk is. Maar intussen duurt ze al een hele tijd natuurlijk."

Van den Broeck wijst erop dat er mensen zijn die pleiten om het over een andere boeg te gooien, en bijvoorbeeld meer gebruik te maken van ventilatie. "Er bestaan ook wetenschappelijke studies die het nut van mondmaskers bij kinderen in twijfel trekken, al bestaan er wellicht ook andere studies, de wetenschap is hier nog niet over uit. Veel hangt ook af van wat er buiten schooltijd en de schoolpoort gebeurt, of tieners zich daar ook aan de regels houden."

Sensibiliseren

"Maar in Brussel is de situatie niet evident", erkent directeur Schellemans van Emanuel Hiel. "Veel van onze leerlingen kregen compleet foute informatie over het vaccin - vrouwen zouden er onvruchtbaar van worden, je zou er nog zieker van worden, enzovoort - en waren daardoor eind vorig schooljaar helemaal niet geneigd om zich te laten vaccineren."

"Daarom dat we ze toen al hebben proberen sensibiliseren tijdens de les L.O. We zijn toen ingegaan op de voordelen van het vaccin, maar het is moeilijk om al die leerlingen te overtuigen. Er is dringend een inhaalbeweging nodig in Brussel, want we hopen echt dat we die mondmaskers zo snel mogelijk achterwege kunnen laten binnen het nieuwe normaal. Een verplichting ligt moeilijk, maar misschien kunnen we het de leerlingen wel zo makkelijk mogelijk maken. In Vilvoorde gaat er blijkbaar een vaccinatiebus uitrijden naar de scholen, misschien moeten we zoiets overwegen."

Dat de situatie in elke Brusselse school bovendien anders is, toont het voorbeeld van de Brusselse kunsthumaniora in Laken, waar volgens directeur Serge Algoet "90 procent van de leerlingen in Vlaanderen of Wallonië woont". "Wij bieden bovendien podiumkunsten aan: dans, muziek en theater. Op de scène staan is een essentieel onderdeel van de opleidingen, dat de leerlingen nu al anderhalf jaar moeten missen."

In overleg met de preventieadviseur besloot de kunstschool eind vorig schooljaar de maskers binnen kleine bubbels al achterwege te laten in welbepaalde lessen, zoals bijvoorbeeld de danslessen, die heel wat fysieke inspanning vergen.

"Dat gaan we nu ook weer doen, en we gaan binnen de wettelijke grenzen ook weer optredens organiseren. Ik ben wel van plan om alle leerlingen te vragen hun coronacertificaat te laten zien op het secretariaat, zodat we de lessen en optredens zo goed mogelijk kunnen organiseren. De leerlingen die er geen hebben, wat bij ons vermoed ik een kleine minderheid zal zijn, gaan we toch sterk aanmoedigen om zich alsnog te laten inenten. Eventueel via het CLB of via een mobiele equipe, dat moeten we nog bekijken."

Italiaanse loonbevriezing

"De kunsthumaniora heeft anderhalf jaar lam gelegen, zonder de voorstellingen die toch de core van onze business zijn en waar de leerlingen echt naar snakken", zegt Algoet. "Constant testen is bovendien bijna niet mogelijk." In Frankrijk, Nederland en Italië wordt een corona-vaccinattest gevraagd bij alle optredens, en het is volgens Algoet maar een kwestie van tijd voor dat er ook in België komt.

"Alleen zo kunnen we terug naar de maatschappij zoals we die vroeger kenden. Persoonlijk ben ik er ook voorstander van om leerkrachten te verplichten zich te laten vaccineren. Ik weet dat het niet evident is, maar in Italië bijvoorbeeld mogen niet-gevaccineerde leerkrachten de school niet meer in en wordt hun salaris binnen de vijf dagen bevroren, zodat ze wel verplicht zijn een prik te laten zetten. Ook leerlingen boven de 12 moeten er gevaccineerd zijn."

"We gaan de leerlingen binnen onze scholengroep aanmoedigen om zich te laten vaccineren", vat Karin Struys, woordvoerster van de GO! Scholengroep Brussel de situatie samen. "We gaan vaccins niet verplichten, maar streven er wel naar om de situatie voor al onze leerlingen te normaliseren. In de komende dagen zullen de scholengroep en het CLB overleggen om te kijken hoe we die aanmoediging in concrete acties om kunnen zetten."