Waarom lokt EVRAS zo veel protest uit? ‘Ouders voelen zich niet gehoord’

De verplichte lessen seksuele opvoeding in het Franstalig onderwijs krijgen veel tegenstand. Ook in Brussel kwamen zondag zo’n 2000 mensen op straat om te betogen tegen het nieuwe decreet. Maar waar komt dat ongenoegen vandaan? "Veel ouders hebben het gevoel dat hen iets wordt opgedrongen."

BRUZZ sprak met Hanan Ben Abdeslam, vroedvrouw en coördinator van het Expertisecentrum kraamzorg Volle Maan in Brussel. Ze geeft ook vormingen over cultuursensitieve, seksuele en reproductieve gezondheid.

EVRAS

Evras staat voor éducation à la vie relationelle, affective et sexuelle, ofwel ‘relationele, emotionele en seksuele opvoeding’. Het handboek dat professionals kunnen gebruiken bij de seksuele en relationele begeleiding van jongeren bestaat al meer dan tien jaar, maar tot op heden waren scholen niet verplicht om er gebruik van te maken. Op voorstel van ministers Caroline Désir (PS), Christie Moréale (PS) en Barbara Trachte (Ecolo) komt daar nu verandering in, maar die beslissing stoot heel wat ouders voor de borst.

“Protest is bijna altijd het resultaat van mensen die zich niet gehoord voelen, dat is in deze niet anders”, zegt Hanan Ben Abdeslam. “Ouders krijgen te horen dat hun kinderen weldra verplicht seksuele opvoeding krijgen over onderwerpen die zijn vastgelegd in een curriculum, maar waar komt dat curriculum vandaan? Wie heeft dat decreet gemaakt? Welke experts en mensen vanop het terrein waren daarbij betrokken? Daarover is amper of niet gecommuniceerd, met als gevolg dat mensen hun eigen waarheden zijn gaan construeren en verspreiden - met protest en acties tot gevolg.”

Ouders niet betrokken

Ben Abdeslam betreurt dat ouders niet zijn betrokken in de conversatie die aan het decreet voorafging. “Ik denk dat veel ouders het gevoel hebben dat hen iets wordt opgedrongen. Seksualiteit maakt deel uit van de opvoeding en het klopt dat er in sommige gezinnen nog een taboe rust op het thema, maar dat betekent niet dat ouders niet meer betrokken moeten worden."

Om de taboes rond seksualiteit te helpen doorbreken, ontwikkelde het kenniscentrum Volle Maan zo’n tien jaar geleden een ‘cultuursensitieve seksuele en reproductive koffer’. De koffer moet verschillende thema’s bespreekbaar maken: anatomie, anticonceptie, de menstruele cyclus, maar ook genitale verminking en culturele gevoeligheden komen aan bod.

Cultuursensitieve koffer

“In eerste instantie was de koffer bedoeld voor kwetsbare moeders, maar de vraag bleek zo groot dat zelfs scholen ernaar begonnen te vragen. Dat is volgens mij een duidelijk signaal, en uiteraard stellen wij ons de vraag waarom het beleid niet meer inzet op dit thema. Thema’s als voortplanting en lgbtq komen intussen uitgebreid aan bod, maar het cultuursensitieve luik wordt amper besproken.”

Nochtans is er nood aan kennis over cultuursensitieve voorlichting, zegt Ben Abdeslam. “Die is momenteel nog te eenzijdig. Facilitators en leerkrachten geven zelf aan dat ze nood hebben aan meer tools en kennis, dat ze niet in staat zijn om op alle vragen een antwoord te formuleren. Ik ga zelf regelmatig langs in scholen, organisaties en verenigingen om hierover in gesprek te gaan met jongeren, en hoewel zij al les kregen over voortplanting en beleving, blijkt dat er nog veel extra vragen naar voren komen wanneer zij de kans krijgen om die vanuit hun eigen beleving en opvoedingskader te stellen."

Dat is voor Ben Abdeslam het bewijs dat het beleid misschien minder inclusief is dan het beweert te zijn. Want de onderzoeken waarop het zich baseert, tonen niet alles. "Welke noden zijn er? Met welke vragen blijven jongeren zitten? Hoe denken ouders daarover? Is het thema bespreekbaar aan de keukentafel? Voelen jongeren zich comfortabel om over de onderwerp te spreken die hen nu worden voorgeschoteld? Met welke problematieken komen jongeren bij psychologen en -therapeuten terecht? Ik denk dat het belangrijk is om een antwoord op die vragen te formuleren en zowel ouders als mensen vanop het terrein te betrekken bij de discussie, alvorens een beleid uit te stippelen."