BalanceTonBar, een jaar later

In oktober vorig jaar kwamen vrouwen, onder impuls van het collectief #BalanceTonBar, op straat om te protesteren tegen seksueel geweld.

Met de getuigenissen kwam GHB in het vizier, een rapers-drug die na inname erg moeilijk in het lichaam is terug te vinden. Er werden barmannen in Elsene met de vinger gewezen. Duizend mensen kwamen op straat.

Hoe staat het nu een jaar verder? Er is heel wat verbeterd. Zo zijn er cafés die meisjes, in de damestoiletten bijvoorbeeld, aanwijzingen geven over wat ze moeten doen als ze worden lastiggevallen. Ze kunnen dan bijvoorbeeld met een codewoord bij iemand achter de bar terecht. Er zijn opleidingen voor het veiligheidspersoneel en verkrachten onder verdoving is nu als verzwarende omstandigheid opgenomen in het strafrecht.

Veel good practice dus, maar voor Maité Meeus, initiatiefnemer van BalanceTonBar, had het nog meer kunnen zijn, legt ze uit in het gratis blad Metro. Toch is ze tevreden over de maatschappelijke evolutie: “Seksueel geweld is niet langer louter ‘bespreekbaar’ geworden,” zegt ze. “Het is een maatschappelijk feit geworden. We kunnen niet langer zeggen dat het niet bestaat.”

Hopelijk leidt dit er toe dat bij jonge vrouwen de vrees kan worden weggenomen om uit te gaan in de grootstad. En dat mannen nu ook weten dat ze niet meer wegkomen met seksueel geweld, in welke vorm dan ook. De grote uitdaging zal nu zijn om daar een duurzaam beleid onder te zetten, zodat dit een blijver wordt.

En toch vallen er, in de marge, ook kanttekeningen te maken bij het hele #BalanceTonBar-verhaal. We moeten ook kunnen zien dat een bepaalde massahysterie niet ver weg was. Geruchten konden al snel ‘waarheden’ worden. Zo kwam Carl de Moncharline, peetvader van het Brussels nachtleven, in het oog van de storm na enkele anonieme klachten. Achteraf werd hij vrijgepleit.

Later kwamen er nog eens de verhalen over needle spiking. Bij dat fenomeen zou iemand met een naald een stof of medicatie inspuiten bij een nietsvermoedend slachtoffer. Daar is tot nu toe geen begin van bewijs van, ondanks de tientallen meldingen in de media.

De RTBF deed enkele maanden geleden navraag naar het aantal klachten voor verkrachting na het toedienen van verdovende middelen, maar ook daar bleken geen dossiers bekend. Bestaan die dan niet? Zeker wel, en de alertheid is goed, maar de omvang moet niet overdreven worden.

Het is daarom ook goed dat de media in eigen boezem kijken en #MeToo-verhalen, zeker als die anoniem zijn, kritisch en vanuit alle kanten belichten. Dat mag bijvoorbeeld ook blijken uit het verhaal dat Knack vorige week bracht over Dries Tys, VUB-professor archeologie die in januari dit jaar werd ontslagen na een #MeToo-schandaal. De man komt in het weekblad zelf aan het woord, verontschuldigt zich voor zijn vrijpostige gedrag, maar wie goed leest ziet dat de waarheid veel genuanceerder was dan die in de media verscheen, met een vechtscheiding en mogelijk professionele afrekeningen in de achtergrond.

Het goede nieuws is dan weer wel dat men uit fouten kan leren. Want er is maar één manier om dit soort kwalijke toestanden te vermijden en dat is de waarheid kennen in al haar nuances. Dat kan door de drempels weg te halen bij de slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag om feiten te melden, zonder vrees voor represailles. Door duidelijke regels en procedures.

Tegelijk moeten er voldoende kansen op weerwoord zijn en moeten proffen goed weten waar de grenzen liggen. De VUB heeft net haar tuchtreglement in die zin herzien, en richt een extern meldkanaal op. Ook dat is good practice.