Edito: Catharsis

De ochtend van 22 maart 2016. Het publieke leven valt stil. Er zijn alleen sirenes te horen. Het aan- en afrijden van de ambulances duurt eindeloos. Geleidelijk ontdekt iedereen de omvang van wat er is gebeurd. Het ondenkbare.

IS woekert verder. Hoe meer nederlagen in het Midden-Oosten, hoe groter de kans dat jihadisten in het Westen zullen toeslaan. IS is niet alleen een staat. IS is een idee dat blijkbaar moeilijk uit te roeien valt. IS woekert in de hoofden van sommige moslims. Ook hier.
Het zijn verontrustende getuigenissen in de federale Onderzoekscommissie naar de aanslagen. Ze komen van mensen op het terrein. Van een schooldirecteur, van een lokale ambtenaar. De aanslagen hebben geen stop gezet op de radicalisering bij jongeren in ons land. Eerder integendeel.
En toch moeten we op zoek naar verklaringen. Alleen zo kan de catharsis komen. We doen er in deze krant een poging toe.

De fundamenten voor een solide samenleving liggen nochtans vast: kritische zin en dialoog. Ze zijn vandaag meer dan ooit nodig. Het zijn de twee recepten die mee hebben geleid tot de hedendaagse liberale democratie. Die heeft zich tot nu als meest heilzame samenlevingsvorm bewezen. Ver van oorlogen, autocratie en verknechting.

Het zijn ook de recepten die ieder mens in zich draagt. Het volstaat om ze, via onderwijs, media, kerk en moskee, bij iedereen tot volle ontwikkeling te laten komen. Dat zijn de wijze woorden van Mohamed El Bachiri, die zijn vrouw in de aanslagen verloor en zijn ‘jihad van liefde’ schreef. Hij is volgende week gasthoofdredacteur van deze krant.

De kritische zin is nodig om een einde te maken aan de mythevorming die nog steeds een deel van de publieke opinie beheerst, wars van elke waarheid.
En omdat waarheden niet altijd zo duidelijk te bepalen zijn – ‘ieder zijn waarheid’ voert vandaag jammer genoeg de boventoon - is de dialoog nodig. Die leidt tot wederzijds begrip, en met wat geluk, voor een waarheid tussenin die onze samenleving weer een stap verder brengt.