Ervaringsbestemming

Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) staat deze week misschien wel voor de delicaatste beslissing uit haar carrière: het al dan niet toekennen van een milieuvergunning aan ‘ervaringsbestemming’ (u leest het goed) Uplace in Machelen.

Door net voor de gewestelijke verkiezingen van juni 2009 een zogenaamd Brownfield­convenant af te sluiten voor de sanering van het vervuilde terrein bij de brug van Vilvoorde, is de Vlaamse overheid in dit dossier betrokken partij én rechter geworden. Die dubbele rol heeft de provincie Vlaams-Brabant aan zich laten voorbijgaan door uit het convenant te stappen. Daar, in die allerlaatste bijeenkomst van de vorige Vlaamse regering, moet een serieuze koehandel hebben plaatsgevonden. De regeringspartijen wilden allemaal nog enkele grote dossiers binnenhalen. Beseften de betrokkenen op dat ogenblik zelf de draagwijdte van dat gigantische project in Machelen? Het protest tegen de komst van Uplace weerklonk toen overigens nog niet erg luid.

Dat is intussen wel even anders: Vlaams-Brabantse gemeenten zeggen en masse 'nee' omdat ze vrezen dat hun handelskernen zullen leeg­lopen. Eenzelfde bezorgdheid klinkt bij Unizo. Milieuverenigingen én de mobiliteitsorganisatie Touring wijzen op het gevaar van een permanent verkeersinfarct op de nu al verzadigde Ring. Volgens Vlaams-Brabant zal Uplace een rem zetten op de reconversie van de rest van het gebied. En intussen is ook duidelijk dat de Vlaamse Inspectie van Financiën, de Bouwmeester én het departement Stedenbouwkundig Beleid negatieve adviezen hadden gegeven. Het begint er steeds meer op te lijken dat de lusten voor de privéprojectontwikkelaar zullen zijn, en dat de lasten bij de belastingbetaler dreigen terecht te komen. Het zijn allemaal argumenten die Vlaanderen niet zomaar kan negeren.

Een fundamentele kritiek, niet alleen op Uplace, maar ook op de Brusselse projecten Neo en Just under the Sky, kwam er ook van trendwatcher Nathalie Bekx. In Amerika zijn de consumenten de onpersoonlijke megashoppingcentra zo beu als koude pap, schreef Bekx in De Standaard. Elfhonderd malls (die zich misschien ook allemaal als 'ervaringsbestemming' promootten?) zijn er intussen gesloten. "In België vraag je je af waarom je überhaupt megashoppingcentra nodig hebt als je overal zalig kunt winkelen in eeuwenoude steden," schrijft Bekx. "Want daar heb je een natuurlijke vervlechting van retail en openbare voorzieningen."

Wat bezielt overheden toch om de toekomst van hun vitale stadskernen zo te hypothekeren?