'Geef ons fietspad in de Wetstraat terug'

Op 4 september werd de tijdelijke fietsstrook in de Wetstraat ontmanteld. Michaël de Borman wil, na 20 jaar de fiets als vervoermiddel te hebben gepromoot, niet langer zwijgen. "We hebben een brede en veilige infrastructuur nodig die een enorm aantal fietsverplaatsingen toelaat."

In september 2010 hebben de gekozenen van het parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het regionale mobiliteitsplan Iris 2 voorgesteld. In een regio waar de verwachte bevolkingstoename (tegen 2020) 17% zou bedragen, stelt het plan vast dat als men extra files wil vermijden en de levenskwaliteit wil kunnen garanderen, er massaal moet worden ingezet op het openbaar vervoer en verplaatsingen te voet of met de fiets.

62% van de verplaatsingen in Brussel gebeurt over een traject van minder dan vijf kilometer. 25% legt zelfs minder dan één kilometer af. Met de fiets kun je je snel en voor weinig geld verplaatsen zonder geluids- en milieuvervuiling of onveilige situaties te veroorzaken. De fiets neemt, onderweg of gestald, niet veel ruimte in. De fiets veroorzaakt geen files.

Dagelijks 30 minuten bewegen beschermt tegen zwaarlijvigheid en cardiovasculaire aandoeningen. Buitenlandse studies tonen aan dat elke euro die wordt besteed aan fietsinfrastructuur of de promotie van het fietsgebruik een daling van de gezondheidskosten met 4 euro teweegbrengt.

De fiets is kortom een geweldige manier om je te verplaatsen in een stad met een hoge activiteits- en bevolkingsdichtheid, en de facto de ideale oplossing voor veel van de problemen in onze stad en samenleving.

Het aantal fietsers in Brussel kent de laatste jaren een exponentiële groei. Je ziet tegenwoordig iedereen op de fiets: vrouwen, mannen, ouders met kinderen, bezorgers, ouderen, hippe jongeren, mensen met boodschappen, kantoormensen met stropdassen en mantelpakjes, kinderen op weg naar school en zelfs enkele parlementsleden. Op hun eigen fiets, op Villo-fietsen en soms zelfs op elektrische fietsen.

Je kunt mensen zien rijden tijdens de spitsuren, overdag en zelfs 's nachts, een recente evolutie die getuigt van het feit dat de fiets het dagelijkse vervoermiddel van een flink aantal van onze stadsgenoten is geworden.

Deze groei van het aantal fietsers is er gekomen zonder dat er veel infrastructuurplannen werden geïmplementeerd. Tot op de dag van vandaag zijn er overigens slechts vijf van de negentien aanvankelijk voorziene gewestelijke fietsroutes (GFR's) afgewerkt. De exponentiële stijging van het fietsgebruik is vooral te danken aan het fantastische promotiewerk van vrijwilligers en personeel van organisaties als Pro Velo, dat dit jaar 20 jaar bestaat, de GRACQ, de Brusselse tak van de Fietsersbond, PlaceOVélo, de European Union Cyclists' Group... Maar deze organisaties kunnen niet alles bereiken.

Een voorwaarde in het Iris 2-plan om een verlamde en dichtgeslibde stad te kunnen vermijden, is het optrekken van het aandeel van het fietsgebruik tot 20% tegen 2018. 20% op regionale schaal houdt in dat de meest compacte stadsdelen, het centrum en de gemeenten van de eerste kroon, een veel hoger aandeel moeten halen, waarschijnlijk 40%. Hoe kan men een nog groter aantal Brusselaars overtuigen dat de fiets ook hun vervoermiddel kan worden? Dat ze hun auto kunnen inruilen voor een fiets zonder aan veiligheid in te boeten?

We hebben nog heel wat voor de boeg. We hebben geen kleine GFR's meer nodig. Die zijn 20 jaar geleden bedacht voor het kleine aantal fietsers van toen. Nu hebben we een brede en veilige infrastructuur nodig, die een enorm aantal fietsverplaatsingen toelaat.

Op dit moment zijn er in het centrum slechts drie fietspaden die voldoen aan deze criteria: de fietspaden die het Gewest in 2009 op de as Pacheco-Berlaimont aanlegde, de fietspaden die de Stad Brussel in maart 2012 op de centrale lanen markeerde, en het fietspad dat begin juli 2012 op een van de vier rijvakken van de Wetstraat werd ingericht.

Helaas is de zomer voorbij. De Jubelpark-tunnels werden heropend en het tijdelijke fietspad in de Wetstraat werd ontmanteld. In de Wetstraat zijn pieken van 500 fietsers per uur opgemeten. Door het fietspad in de Wetstraat te ontmantelen verwijst men duizenden fietsers terug naar een strook op het voetpad van 80 centimeter breed waar ook voetgangers en leveranciers gebruik van maken. Gevaarlijk en niet praktisch. De enige veilige fietsverbinding tussen het oosten en het centrum van de stad is zo verdwenen.

Als de doelstellingen van het Iris 2-mobiliteitsplan moeten worden gehaald en als de burgers die ervoor hebben gekozen om niet deel te nemen aan de obstructie en verstopping van de stad over een waardige infrastructuur moeten kunnen beschikken, moet het brede, afgescheiden fietspad in de Wetstraat behouden blijven. Ook moeten er dringend veilige en comfortabele fietspaden worden aangelegd op alle verkeersaders van het Gewest die nog niet fietsvriendelijk zijn: de Kleine Ring (tussen de Hallepoort en het IJzerplein en tussen Madou en Rogier), het stukje Wetstraat vlak voor het Federale Parlement, de Generaal Jacqueslaan, de Kroonlaan, de Franklin Rooseveltlaan, de Mettewielaan, de Albertlaan…

Ouders die rustig hun kinderen op de fiets kunnen laten rijden zonder dat ze daardoor gevaar zouden lopen, het zou een goed meetinstrument zijn voor de fietsvriendelijkheid van Brussel.

Huidige en toekomstige fietsers kunnen alleen maar hopen dat ze gehoord worden en dat de beleidsmakers genoeg intelligentie en moed aan de dag zullen leggen.

Michaël de Borman is de vroegere voorzitter van Pro Velo vzw en ex-vicepresident van de European Union Cyclists' Federation. Hij zetelt in de bestuursraden van Gracq vzw en Pro Velo vzw.