Geef Paspartoe terug aan de verenigingen

Met het nieuwe systeem van Paspartoe worden vele kansen gemist, menen enkele regionale en bovenlokale sociaal-culturele verenigingen. De regeling van de Paspartoe miskent volgens hen de rol van het sociaal-culturele werk als aanbieder van cultuur. “Waarom kan wat in Vlaanderen kan, niet in Brussel?”

In De Standaard van vrijdag 5 september 2014 konden we lezen dat de nieuwe Vlaamse minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) het succesvolle project Uitpas wil uitbreiden. Personen in armoede, zij het financieel of sociaal, naar cultuur brengen is een edel doel, daar twijfelt niemand aan, zeker het verenigingsleven niet.

Het vorige collegelid Cultuur van de VGC Bruno De Lille (Groen) wilde ook de Uitpas in Brussel introduceren. Lovenswaardig? Zeker, ware het niet dat daardoor een veelgebruikt en voor het verenigingsleven belangrijk instrument moest sneuvelen, de cultuurwaardebon. Vele verenigingen konden dank zij de cultuurwaardebon Brusselaars, vaak met beperkte financiële draagkracht, laten deelnemen aan het cultuur tegen voordeeltarieven. Driemaal per jaar kon een lokale vereniging de bons krijgen: een expo van Europalia, een keer naar de opera en een naar een voorstelling in het lokale gemeenschapscentrum. Op die manier gingen veel mensen, die anders nooit een voet in Bozar of de Munt zetten, naar cultuur. Het is net het groepsaspect dat de mensen meetrekt naar die voorstelling en het is de uitwisseling achteraf, bij een pint, die het nog boeiender maakt. Door het groepsgebeuren trekken verenigingen mensen uit hun sociaal isolement. Als ik naar mijn vereniging kijk, kan ik zeggen dat onze afdelingen mensen samen cultuur zullen laten beleven, met of zonder cultuurwaardebon. Toch zijn vele afdelingen ongerust. Over de financiële gevolgen dat dit heeft voor hun werking. De prijzen van expo’s en voorstellingen worden duurder, én de ondersteuning via cultuurwaardebon valt weg.

De hele uitwerking van de Uitpas in Brussel, waarvan de naam natuurlijk ‘verbrusseld’ moest worden tot Paspartoe, moest worden geregeld voor de verkiezingen. Vanuit ons verenigingenoverleg hebben we de uitwerking en ontwikkeling steeds met grote aandacht gevolgd.

Cultuurparticipatie
Ondertussen zijn de teerlingen geworpen. Midden juli trad met Pascal Smet (SP.A) een nieuw collegelid voor Cultuur aan. In de beleidsnota van het nieuwe college lezen we: “Als sleutel voor deelname aan cultuur moeten we snel evalueren of de ‘Paspartoe’ die mensen bereikt voor wie de (financiële en culturele) drempel het hoogst is. Inzake toeleiding naar het culturele en het vrijetijdsaanbod via groepsactiviteiten als vereniging, als onderwijs- of als gezinsinstelling wordt het meest geschikte en laagdrempelige instrument ontwikkeld. Via overleg en afstemming met andere instrumenten voor participatie willen we het gebruik ervan ook verbreden.” Dit stemt ons hoopvol, geacht collegelid. Onze deur staat open, wij gaan graag de dialoog aan, in het belang van de stad, Brussel, die ons allen nauw aan het hart ligt. Enkele weken voor de verkiezingen formuleerden we onze vragen en bemerkingen over de Paspartoe:

“Wij hebben met de meeste aandacht de omschakeling van cultuurwaardebon naar Paspartoe gevolgd. Nu eindelijk de contouren van het nieuwe beleid duidelijk zijn, blijven wij met een aantal vragen:
De rol van het sociaal-culturele werk als toeleider naar het cultuurgebeuren wordt miskend. Daar waar afdelingen van verenigingen tot op heden driemaal per jaar Cultuurwaardebons mochten aanvragen om in groep een cultureel evenement mee te maken, wordt dit nu beperkt tot een eenmalige aanvraag voor maximaal 45 personen per jaar. Verenigingen maken van cultuurbeleving een sociaal gebeuren en slopen aldus vele drempels die mensen ervan weerhouden een cultuur te doen. Een Paspartoe-beleid dient die wetenschappelijk vastgestelde rol te erkennen en te ondersteunen. Wij vragen dus minimaal een herstel van de oude toestand, zodat onze afdelingen nog steeds ondersteund met een Paspartoe tot driemaal per jaar hun achterban tot cultuurparticipatie kunnen bewegen.

Democratisering
Net zoals onder het systeem van cultuurwaardebons, miskent ook de regeling van de Paspartoe de rol van het sociaal-culturele werk als aanbieder van cultuur. Nochtans zijn wij vragende partij om ook ons aanbod aan gunstvoorwaarden te bieden aan Paspartoehouders, op voorwaarde dat dit zonder al te veel bureaucratische rompslomp kan gebeuren. Waarom kan, wat in Vlaanderen kan, niet in Brussel?
We kunnen enkel vaststellen dat met het nieuwe systeem van Paspartoe vele kansen worden gemist. Wij blijven bereid met het beleid en de andere actoren in het culturele veld mee te werken aan een werkelijke democratisering van het cultuurbeleven. U heeft vast mijn telefoonnummer!

Jo Bossuyt, Voorzitter overleg van regionale en bovenlokale hoofdstedelijke sociaal-culturele verenigingen, Davidsfonds Brussel
Deze oproep werd mee ondertekend door: Griet Bonne (Federation of Anglophone Africans in Belgium), Anne Rondas (Femma), Thaïs Haerens (Federatie Zelforganisaties - Vlaanderen), Ylva Berg (Internationaal Comité), Bernard Desmet (Masereelfonds), Ingrid Van Kerckhoven (Okra), Rohnny Buyens (S+), Eef Verschueren (VTBKultuur) en Hans Van Rompaey (Willemsfonds)