Good Move: 'Stop de democratie van de luidste roepers'

Gemeentebesturen moeten democratie niet verwarren met het slaafs volgen van de luidste roepers. Zeker niet als het gaat over mobiliteit.

De wijken in Brussel autoluw maken, gaat niet van een leien dakje. Terwijl het algemene idee nog op gejuich en een Europese prijs onthaald werd, leidt de concrete invoering ervan tot weerstand. Die vertaalt zich in petities, bedenkelijke enquêtes, woelige gemeenteraden en zelfs sabotage. Hoe breed gedragen het verzet tegen Good Move werkelijk is, weet niemand, maar het staat vast dat de luidste roepers goed gehoord worden.

Molenbeek zwichtte als eerste onder de druk, en stopte al na drie weken de test met een verkeersfilter in de Maritiemwijk. Daarna volgde Anderlecht, dat het circulatieplan in Kuregem na twee maanden weer introk. Intussen staat ook het mini-circulatieplannetje in de Lecharlierwijk in Jette ter discussie, en is het nog maar de vraag of het autoluw maken van de Dielegemwijk het schepencollege van deze week in Jette zal overleven.

Andere gemeenten die het plan nog moeten invoeren zien nu wat er gebeurt, en kondigen graag en gretig aan dat ze het in hún gemeente zeker zover niet willen laten komen. Dat is al het geval in Evere en in Ukkel. Op gewestniveau vertelt PS-voorzitter Ahmed Laaouej dan weer dat Anderlecht de juiste beslissing nam door het plan in te trekken – daarbij opgejaagd door de PVDA.

Soms is de kritiek op de circulatieplannen terecht. Zo kon de participatie vooraf beter, werd onvoldoende de dialoog aangegaan, zijn sommige ingrepen verkeerstechnisch niet de juiste of valt de invoering van het plan ongelukkig samen met werken.

Maar soms gaat het gewoon om een chauffeur die van zijn oren maakt omdat hij nu vijf minuten moet omrijden, niet meer naast zijn voordeur kan parkeren of wat langer in de file staat.

Een deel went aan de nieuwe situatie, een ander deel protesteert, of organiseert zich in groepen zoals L’automobiliste en a marre! – op Facebook goed voor 43.000 leden – en laat luid en soms agressief van zich horen op gemeenteraden. Een klein deeltje gaat nog verder en uit bedreigingen op sociale media, zet verkeersborden in de voortuin van Anderlechts burgemeester Fabrice Cumps (PS) of breekt op eigen houtje verkeersfilters af.

Dat politici hun beleid nu op die laatste groep mensen afstemmen, is een kwalijke zaak. Daar werd in het Oude Griekenland al voor gewaarschuwd. Polybius noemde het de ochlocratie, of de heerschappij door de meute. Voor hem was het de ontaarde versie van democratie, waarbij een overheid gestuurd wordt door de (tijdelijke) opvattingen van een menigte die vooral aan zichzelf denkt, en er niet voor terugdeinst instellingen te intimideren. In een echte democratie staat het algemeen belang voorop, schreef hij, en temperen tijdrovende democratische procedures al te impulsieve beslissingen.

Natuurlijk: het kan best zijn dat de brede bevolking tegen een circulatieplan is, iets wat zeker in autominnend Ukkel of Watermaal-Bosvoorde niet ondenkbaar is. Als men daar geen doortastend Good Move-plan wil: so be it. Maar democratisch verkozen gemeentebesturen die wel zo’n plan wilden en dat nu ook uitvoeren, mogen niet bij het minste zuchtje tegenwind overstag gaan. Paradoxaal genoeg is net dat ook democratie.

Daarom is de lof voor het bestuur van de Stad Brussel terecht. Ook dat krijgt af te rekenen met felle tegenstand en doemberichten over vertrekkende middenstand – maar het zet toch door. Dat doet niet alleen schepen voor Mobiliteit Bart Dhondt (Groen), maar ook burgemeester Philippe Close (PS) en schepen voor Economische Zaken Fabian Maingain (Défi). Zij verdedigen coalitiebreed hun circulatieplan, iets wat niet gebeurde in Anderlecht en Molenbeek – met het bekende resultaat tot gevolg.

In Gent heeft die aanpak alvast geloond. Schepen voor Mobiliteit Filip Watteeuw (Groen) haalde na de invoering in 2017 vier keer zoveel stemmen, en nu is er nauwelijks nog een Gentenaar te vinden die wil terugkeren naar vroeger. En vergis je niet: ook in Gent was het verzet bij de middenstand erg groot, werd Watteeuw met de dood bedreigd, werden bakfietsers ratten genoemd. Dat men nu denkt dat het ergens inherent Gents of Leuvens is om de auto wat vaker aan de kant te laten, toont net aan hoe efficiënt zo’n circulatieplan wel is.

Dat de andere Brusselse gemeenten lessen kunnen trekken uit Kuregem, valt niet te betwijfelen. Maar hopelijk trekken ze ook lessen uit de steden waar het wel gelukt is.