'Kiezen voor gemeenschap slecht idee'

Dokter Milan Roex legt uit wat zijn bezwaren, als Brusselse burger en als arts, zijn bij het idee om de Brusselaar te dwingen zich te ‘bekennen’ tot een van beide gemeenschappen. Een slechte zaak, vindt hij, voor patiënten, zorgverleners én voor de overheid. “Als de Vlaamse Gemeenschap tekortschiet in haar aanbod, dan wordt ze daar zeker op afgerekend.”

In deze tijden van staatshervorming worden vele ballonnetjes opgelaten met ideeën die oplossingen aanbrengen voor de communautaire problemen. Een van die ideeën is de Brusselaars te laten kiezen voor een gemeenschap; die keuze zou dan tot gevolg hebben dat je een beroep doet op de diensten van de gekozen gemeenschap. Eenmaal die keuze gemaakt, ben je verplicht een beroep te doen op de structuren die de gekozen gemeenschap ter beschikking stelt.
Als Brusselaar en als huisarts in Brussel heb ik ernstige bezwaren tegen een dergelijke oplossing.

Allereerst heb ik bezwaren als burger: ik meende altijd dat in Brussel zowel de Nederlandstalige gemeenschap en de Franse gemeenschap actief konden zijn en dat ze hun diensten aan de Brusselaars kunnen aanbieden, welke taalaanhorigheid ze ook hebben. Dit strookt volledig met het gelijkheidsbeginsel dat de onderhandelaars destijds in onze Grondwet ingeschreven hebben; zij gaven ook het Grondwettelijk Hof de opdracht om deze (en andere) vrijheden en verworvenheden te bewaken door ze te toetsen aan de uitgevaardigde wetten en decreten. De gemeenschappen bieden hun diensten aan in het Brussels Gewest en de Brusselaar wikt en weegt, en kiest. Zo gaat dit voor alle persoonsgebonden materies, ook voor de gezondheidszorg, voor onderwijs, voor cultuur.

Als burger vrees ik vooral voor de ongelijkheid tussen de inwoners zal toenemen, zelfs binnen de gezinnen: er zijn nu eenmaal cultureel gemengde gezinnen, nieuw samengestelde gezinnen; de zovele Brusselaars van buitenlandse oorsprong hebben lang niet altijd de keuze voor deze of gene gemeenschap gemaakt en zullen zo'n keuze in het beste geval enkel op toevallige basis maken, anderen krijgen ze opgedrongen.

Ook als huisarts heb ik duidelijke bezwaren tegen een 'binnenlandse nationaliteitskeuze'. Hoe en op welke basis zullen onze patiënten (de Nederlandstalige, de Franstalige én de andere) moeten kiezen, ook de gemengde gezinnen, de gezinnen van buitenlandse oorsprong die nog geen binding met een autochtone gemeenschap hebben kunnen opbouwen? Zullen ze kiezen voor de meest biedende, of voor het meest voor de hand liggende aanbod?

Hoe en op welke basis moeten de artsen kiezen? Zullen zij hun gemeenschap of hun patiënten volgen? Hoe zullen ze een keuze moeten uitleggen aan hun patiënten? Ook aan die patiënten die voor een andere gemeenschap gekozen hebben? Hoe zullen de artsen en de gezondheidswerkers het overzicht tussen de twee gemeenschappen kunnen verwerven?

Expertise overboord
Allengs is er in Brussel een hele expertise opgebouwd in de interculturele en multilinguïstische benadering van patiënten en cliënten, en ik meen oprecht dat men nog meer kan doen op dit vlak. Is het de bedoeling dat ook die expertise verloren gaat? Wij menen dat Brussel voor beide gemeenschappen een laboratorium is waar deze expertise te gelde gemaakt kan worden.

Tegelijk moet men zich afvragen of Vlaanderen een ernstig aanbod wel kan overwegen in Brussel: zullen we de mankracht vinden om het hele plaatje te vullen? We stellen vast dat de Nederlandstalige medewerkers in Brussel er vaak niet wonen en dat het steeds moeilijker wordt om administratieve krachten, verplegenden en artsen naar Brussel te lokken. Als de Vlaamse Gemeenschap tekortschiet in haar aanbod, dan wordt ze daarop zeker afgerekend. De evaluatie van een dienstverlening gebeurt nu eenmaal meestal door de hiaten in een organisatie vast te stellen.

Ik wil hier met een positieve noot besluiten: er is in de Brusselse gezondheidszorg voldoende expertise, mankracht en wil om mee te werken aan de uitbouw van communautaire en co-communautaire diensten voor de Brusselaar. Het blijft een uitdaging om die aan te passen aan de huidige én de toekomstige noden van de almaar evoluerende Brusselse bevolking.

En net op dat gebied kan Vlaanderen heel wat betekenen voor alle Brusselaars. De bestaande expertise naar waarde schatten kan ons leiden tot het ontginnen van nieuwe paden die - soms veel meer dan reglementen en regelingen - een aantrekkingskracht kunnen uitoefenen op alle Brusselaars.

Het is niet zo dat die inzet onmiddellijk rendeert, maar we kunnen er zeker van zijn dat ze op de langere termijn een enorme meerwaarde kan opleveren voor alle Brusselaars; anderzijds kan de opgedane ervaring in het verstedelijkte Vlaanderen in de toekomst te gelde gemaakt worden.

Als besluit: niet doen kiezen, wel inzetten! Wie niet tegen ons is, is met ons.

Milan Roex is Brusselaar en huisarts