'Procedureslag over voetgangerszone is schot in eigen voet'

Bijna twee jaar heeft Brussel een voetgangerszone die er eigenlijk geen is. En de echte heraanleg lijkt nog veraf, want de tegenstanders kondigen nieuwe procedures aan tegen de bouwvergunning. De Gentse pioniers van de voetgangerszone daar vinden dat de klagers zo in hun eigen voet schieten. En pleiten voor een luisterende burgemeester.

Twintig jaar geleden voerde Gent een voetgangerszone en circulatieplan in die de stad tot een van de meest leefbare in Europa maakten. Frank Beke (SP.A) was toen burgemeester, Sas Van Rouveroij (Open VLD) schepen van Mobiliteit.

De twee politici slaan het gebeuren in Brussel vandaag vanop afstand gade. Hoofdschuddend, want de procedureslag in de hoofdstad vinden ze een gevaarlijke situatie.

“Voor je het weet, zit je in een soort stellingenoorlog,” zegt Beke. “Dat is nooit goed, want dan wil niemand nog uit de loopgraven komen.”

Beke ziet ook een soort selffulfilling prophecy in het discours van protesterende handelaars. “Zoals Vlerickprofessor Gino Van Ossel vorige week nog zei: ‘Wie ‘bloedbad’ roept, krijgt ook een bloedbad.’” Handelaars moeten met andere woorden opletten dat ze niet zelf een dramatisch beeld verspreiden bij hun eigen klanten.
Beke raadt de tegenstanders vooral aan om in te zetten op positieve invloed op het bestuur. Dat kan natuurlijk alleen als er een vorm van dialoog is. En dat is net de belangrijkste kritiek in Brussel aan het adres van burgemeester Yvan Mayeur (PS). Beke citeert daarover graag zijn Amsterdamse collega Job Cohen: “Als burgemeester moet je ‘de boel samenhouden’, en dat slaat echt op veel meer dan op verschillende bevolkingsgroepen.”

Handelaars handelen volgens Beke vaak uit angst. “Er zullen verschuivingen zijn, maar die zijn er ook zonder circulatieplan. Je krijgt een soort funshopping in de binnenstad. De e-markt zet zich ook steeds meer door. Je moet je stad daarom aangenamer maken met minder auto’s, anders kunnen mensen evengoed thuis blijven zitten achter hun computer.”

Het aanhoudende protest legt de heraanleg wellicht lam tot aan de gemeenteraadsverkiezingen. De oud-burgemeester waarschuwt tegenstanders die op een afschaffing van de voetgangerszone zouden hopen. “Vergevorderde plannen gaan zelden volledig de prullenmand in. Een stadsbestuur dat dat toch doet, mag trouwens op heel veel tegenstand van de andere zijde rekenen.”

Ook zijn voormalig wapenbroeder Van Rouveroij betreurt de procedureslag. Hij vindt die situatie tekenend voor de juridisering van de samenleving anno 2017.

“Twintig jaar geleden had ik natuurlijk ook mijn tegenstanders in Gent. Ik werd met de dood bedreigd en liep weken met een kogelvrij vest rond. Maar zulke procedureslagen waren er niet bij. Vandaag zie je overal wel dat elk groot project verdrinkt in een moeras van inspraak, tegenspraak en rechtspraak.”
De Open VLD’er maant de tegenstanders aan om de verandering te omarmen. “Er zijn nu eenmaal evoluties in steden die je niet tegenhoudt.”

Een ding wil Van Rouveroij nog kwijt. “De handelaar die mij met de dood bedreigde, deed dat zogezegd omdat zijn omzet instortte. Uit het gerechtelijk onderzoek bleek later dat die omzet net was gestégen in die periode. De man was gewoon onwaarschijnlijk gefrustreerd door de manier van werken. Vandaag begrijp ik dat wel. Als ik achterom kijk zou ik het anders aanpakken: blijven luisteren en met veel meer flankerende maatregelen.”