Rachida Aziz: 'Allochtone ondernemers botsen op muren'

Als jonge ondernemer een eigen zaak opstarten is sowieso niet eenvoudig. Maar volgens Rachida Aziz, die zelf de modezaak Azira in de Dansaertstraat uitbaat, kampen allochtone ondernemers met te veel extra struikelblokken. En daardoor dreigt Brussel enorm veel talent te verliezen.

Hoeveel allochtone ondernemers er zijn in Brussel? Niemand die het weet. De laatste wetenschappelijke studie dateert al van 2001. Dat zegt ook al iets. Over de interesse in het onderwerp, bedoel ik. In Brussel was toen 17.857 van de 49.186 ondernemers allochtoon. Recent bleek wel nog dat 53 procent van de nieuwe ondernemers in 2006 een niet-Belgische origine had.

Bij gebrek aan studies zal ik mijn buikgevoel maar laten spreken: er is ontzettend veel talent aanwezig. Dat zie ik toch bij mijn vrienden, mijn familie, op Facebook of op al die avonden dat ik hen aan het werk zie op een podium of terwijl ze met ingrediënten toveren achter een fornuis. Alleen wordt dat talent veel te weinig aangeboord. Normaal begint men op dit punt over gebrekkige talenkennis en mislukte schoolloopbanen. Maar laten we het voor de verandering eens hebben over de jonge mensen die perfect Nederlands of Frans - en heel vaak beide - praten, een opleiding genoten of door zelfstudie en volharding een evenwaardig niveau bereikten. Ook die mensen botsen op muren en hindernissen.

Opnieuw moet ik mij baseren op mijn buikgevoel, en eigen ervaringen. In 2009 opende ik een modewinkel in de Dansaertwijk, symbolisch dicht bij Molenbeek. Ik verkoop er mijn eigen merk Azira. Met Azira wil ik moslima's de kans geven om modebewuste en kwaliteitsvolle kleren te dragen. Het zijn kleren voor alle vrouwen die om een of andere reden op een bepaald moment sommige delen van hun lichaam willen bedekken of laten zien. De kleren worden gemaakt in fair trade-ateliers in Marokko en Brussel. In mijn project probeer ik zoveel mogelijk samen te werken met mensen en organisaties die dezelfde waarden delen: gelijke rechten, fair trade en respect voor diversiteit en individuele keuzes.

Prinses Mathilde
Voor een startende ondernemer of zelfstandige is het heel belangrijk snel de juiste opleidingen te vinden. Ik wou kleren ontwerpen. Ik deed het al twintig jaar, maar ik wou wel nog enkele technische aspecten onder de knie krijgen. Toen ik mij wou inschrijven bij de grote modescholen, werd ik overal geweigerd. Een directeur vertelde vlakaf: "Kunst en religiositeit gaan niet samen." Ik droeg toen nog een hoofddoek en van Michelangelo, Rogier van der Weyden of Bach had die directeur blijkbaar nooit gehoord. Ondertussen sturen die scholen wel stagiairs naar mij.

Wie een winkel wil openen, moet een pand vinden. En waar zit je met een modezaak beter dan in de Dansaertwijk? De gesubsidieerde organisaties die modeontwerpers naar de wijk moeten lokken, stuurden mij wandelen. "Zo'n winkel met jouw doelpubliek hoort in de Gentsesteenweg of in de Brabantstraat," kreeg ik te horen.
Uiteindelijk vond ik op eigen houtje een leegstaande winkel. De eigenaar wou geen Marokkanen in zijn pand. Hij wou een blanke Vlaming waar prinses Mathilde kleren kon komen kopen. Ik heb een truc - een vriend met blond haar en een Vlaamse naam opnemen in de statuten - moeten uithalen om de winkel te kunnen huren. Vorig jaar kwam prinses Mathilde op bezoek. De eigenaar werd door de politie op een afstand gehouden. Een dag later kwam hij voor het eerst langs in de winkel. Ik hou er nog altijd binnenpretjes en een plezante anekdote aan over.

Vervolgens wil je als ondernemer ook gebruikmaken van de klassieke netwerken. Ik werd systematisch uitgesloten. Ondernemers als ik komen dan aanvankelijk terecht bij nieuwe netwerken: Association Belge des Professionnels Musulmans (ABPM) of Ethno Tendance, Brussels Fashion Week-End. Dat zijn netwerken opgebouwd door individuen die op dezelfde hindernissen botsten, en die met heel veel doorzettingsvermogen en energie hun eigen organisaties opbouwen.

Emancipatie
Dan komt de grootste moeilijkheid voor alle ondernemers: investeerders vinden. Zeker op een moment dat banken een GAS-boete verdienen voor hun inciviek gedrag is dat heel nijpend. Maar opnieuw is het voor allochtonen nog net iets moeilijker. Mijn businessmodel won de Prijs van het Gewest van het Microsoft Innovation Center Brussels uitgereikt door minister van Economie Benoît Cerexhe.

Toch haakte een belangrijke investeerder na lang aarzelen op het laatste moment af omdat hij bang was dat "de jongens van Sharia4Belgium aan zijn deur zouden staan omdat Azira pleit voor de emancipatie van de moslimvrouwen". Gelukkig zijn er nog organisaties als de microkredietverlener Microstart, Brusoc en St'art die helpen waar de privésector het laat afweten.

Ik heb voorlopig het geluk gehad dat ik net over die hindernissen geraakte. Sommige van mijn vrienden beginnen er niet eens aan. Ze trekken naar Chicago, New York of Dubai. In dat laatste land stonden investeerders ook al te zwaaien met dollars. Ik heb die afgewezen omdat ik blijf geloven in Brussel.

Maar het moet wel veranderen. Brussel ondergaat een talent drain. Er zijn concrete maatregelen nodig om die te stoppen. Wie trouwens dat talent aan het werk wil zien, moet maar eens langskomen op een van de Art@Azira-evenementen in mijn winkel. De tekening van Angela Davis - één van mijn inspiratiebronnen - in de foto bij dit stuk is trouwens het resultaat van een van die Art@Azira-avonden. De tekenaar Fouad maakt nu carrière in... Casablanca.

Rachida Aziz, eigenares van de modezaak Azira in de Dansaertbuurt. Ze schreef deze opinie naar aanleiding van Cultural Mindfood 2, een initiatief van Yamila Idrissi (SP.A).