Standpunt BDW: New York

Steeds meer Brusselse gezinnen spreken thuis enkel Arabisch. De overheid heeft in principe geen zaken met de thuistaal, stelt Danny Vileyn, "maar zonder kennis van een van de contacttalen sluiten mensen zichzelf uit. En zonder gemeenschappelijke taal kan er nooit een gemeenschappelijk stadsproject zijn. Wat het kosmopolitische New York kan, moet ook in Brussel mogelijk zijn."

Brussel wordt tegen sneltempo veeltaliger, maar de kennis van het Nederlands, Frans en Engels gaat er niet op vooruit. Integendeel. Dat is de paradox waarmee dit stadsgewest kampt. Dat er steeds meer verschillende talen goed tot uitstekend gesproken worden kan alleen maar toegejuicht worden - al weten we niet hoeveel mensen bijvoorbeeld Sora of Laki spreken.

Veeltaligheid hoort al langer dan vandaag bij dit stadsgewest. Veeltaligheid wordt alleen een probleem als er geen gemeenschappelijke taal is, dan wordt het Babel zoals we provocatief op onze voorpagina schrijven.

In Vlaanderen is de gemeenschappelijke taal het Nederlands. In Wallonië is dat het Frans. In Brussel zijn dat het Frans, het Nederlands en - meer en meer - het Engels. Bijna 20 procent van de Brusselaars spreekt met de buren af en toe een woordje Nederlands, Frans en Engels. Tien tot twaalf jaar geleden was die groep te verwaarlozen. Zes jaar geleden werd er in Brussel alleen op de werkvloer Engels gesproken. Het onderwijs staat in deze stad voor enorme uitdagingen. En zoals VUB-onderzoeker Rudi Janssens terecht zegt, is inzetten op meertaligheid in het onderwijs iets anders dan meertalig onderwijs.

Het aandeel Brusselaars dat zegt goed tot uitstekend Nederlands te spreken is in twaalf jaar tijd met tien procent gedaald. En dat is verontrustend. Uit het onderzoek blijkt dat dit op het conto van het Franstalig onderwijs moet geschreven worden. Positief is dan weer dat het aantal gezinnen waar naast Frans ook Nederlands gesproken wordt, stijgt. Dat is onder andere te danken aan het Nederlandstalig onderwijs. Het vele geld dat Vlaanderen in zijn hoofdstad investeert, is goed besteed.

Ook politiek is deze barometer niet zonder betekenis. Het Frans is niet langer de monoliet die andere talen moeiteloos aan de kant schuift. Er is meer en meer sprake van een brede waaier aan talen die naast en met elkaar bestaan. En er is ook de remonte van de migrantentalen, met het Arabisch als grote uitschieter. Meer en meer gezinnen hanteren het Arabisch als enige thuistaal. Niet alleen nieuwkomers maar ook de tweede en derde generatie. Het is een fenomeen dat nader onderzoek verdient. Niet dat de overheid zaken heeft met de thuistaal, verre van. Maar zonder kennis van een van de contacttalen sluiten mensen zichzelf uit. En zonder gemeenschappelijke taal kan er nooit een gemeenschappelijk stadsproject zijn. Wat het kosmopolitische New York kan, moet ook in Brussel mogelijk zijn.