Standpunt BDW: Schuld

Daar zijn we dan, bij de schuldvraag. Een oerchristelijk thema, schuld. Mochten we beter weten dan zouden we nog geneigd zijn te denken dat Islamitische Staat hardop lacht, daar in hun hoofdstad Raqqa, om ons Westers gedoe dat steeds volgt op hun aanslagen.

Er ontploft een bom, er vliegen kogels, en nadat de doden zijn geteld, beginnen we met z’n allen te debatteren en werpen we een bommetje op Syrië. Dat we niet bang mogen zijn en niet mogen polariseren, zeggen politici nog, maar dat de dreiging desalniettemin ernstig is, en de aanhang eigenlijk ook best groot. En dat er nog aanslagen zullen volgen. Eigenlijk kunnen we er zeker van zijn: Abu Bakr Al-Baghdadi, de zelfverklaarde kalief van Islamitische Staat, zal zeker hardop lachen om ons vertwijfelde ‘debat’.

Er zit geen richting in de bedoelingen van IS dan deze: zij plegen aanslagen uit naam van een modernistisch-technologische variant van een zesde-eeuwse religie, en al dat bloed, al die doden zijn voor hen voortekenen van de apocalyps. In afwachting van die apocalyps moeten zoveel mogelijk mensen zich bekeren, en wie dan nog achterblijft zal branden in de hel, of, als die achterwege blijft, eigenhandig vermoord worden. Wat in tussentijd door ons gezegd of tegengeworpen wordt laat hen koud. Uiteindelijk zijn alleen harde maatregelen tegen dit fascisme opgewassen.

Waarom laten jonge Brusselaars zich hieraan vangen? Waarom komen zij zo vaak uit Molenbeek? Is Molenbeeks ex-burgemeester Philippe Moureaux (PS) te laks geweest? Voor ons zijn het echter wel vragen die er toe doen. Philippe Moureaux heeft zich gedurende zijn lange mandaat ingezet voor een lakse multiculturele politieke ideologie, waarvoor hij verkozen was. Zijn weigering om die ideologie in het perspectief van de veranderende omstandigheden te zien – wat van hem een goed politicus zou gemaakt hebben, en niet louter een ideoloog – heeft in zijn gemeente een voedingsbodem gecreëerd voor IS-aanhangers. Want in zijn gemeente is de verwerping van onze geschiedenis en cultuur net iets te breed. Dat is misschien niet zijn schuld, maar dus wel mede zijn verantwoordelijkheid. En eigenlijk geeft hij dat ook toe wanneer hij op Twitter zegt dat Islamitische Staat vernietigd moet worden. Ook hij ziet uiteindelijk in welk monster er is geschapen, en hoe makkelijk het gedijt in de samenleving die hij mee vorm heeft gegeven.

Maar schuld? De wereld zit alleszins complexer in elkaar dan alles op Molenbeek afschuiven. De Molenbeekse IS-strijder weet dat alvast, dankzij zijn computertje. En heeft er als tegenreactie een eenduidig antwoord op. Daar hoort een eenduidig politiek antwoord op: met fascisten praat je niet in deze tijden. De tijd van praten en verkeerd gerichte empathie is voorbij. Eigenlijk mogen onze politici best eens wat empathie voor ons, het volk, aan de dag leggen. Het is tenslotte niet niets wat er vijfentwintig jaar na het einde van de geschiedenis (zoals Francis Fukuyama voorspelde, red.) gebeurt, onder hun bewind.