Standpunt: Passa Porta

Over een week begint de derde editie van het Passa Porta Festival, waarvoor meer dan honderd auteurs uit dertig landen naar Brussel afzakken. En het zijn niet de minsten: de Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk kon worden gestrikt, maar ook andere grote namen als Philippe Claudel of David Mitchell. Schrijvers uit Nederlands- en Franstalig België delen het podium.

Passa Porta is een tweetalig literatuurhuis, dat voor zijn werking een beroep doet op subsidies uit Vlaanderen en uit Franstalig België.

Lekker van twee walletjes eten, denkt u dan misschien? Culturele organisaties die zich vanuit hun inhoudelijke bekommernis echt als tweetalig willen manifesteren, wordt het werken niet altijd even gemakkelijk gemaakt. De twee gemeenschappen hebben in de loop der jaren een verschillend cultuurbeleid ontwikkeld, waardoor het voor zo'n tweetalige organisatie moeilijk is om aan de subsidievoorwaarden van de ene en van de andere te voldoen. En het is voortdurend dansen op het slappe koord. Want je kunt niet zomaar de ene overheid, die meer geld kan of wil geven, op de eerste bladzijde van je programmaboek vermelden, en de andere ergens in de kleine lettertjes wegmoffelen. Overheden zijn ook ijdel, weet u.

Tegenwoordig verkeren we in dit land in een 'splitsingslogica'. Maar ooit zullen we toch ook eens het debat moeten aangaan hoe er beter dan nu kan worden samengewerkt. Schrijver Erwin Mortier pleitte onlangs in een opiniestuk in De Morgen voor een federaal cultureel niveau. Hij had het onder andere over de federale wetenschappelijke instellingen, waaronder de grote musea in Brussel. Die instellingen worden al (of nog, zo u verkiest) door de federale overheid aangestuurd; Mortier heeft groot gelijk dat dit veel dynamischer moet dan vandaag het geval is. Het zou bovendien redelijk onzinnig zijn om deze instellingen, met hun fenomenale collecties, naar de gemeenschappen te laten overgaan. Omgekeerd heeft de federale overheid in het verleden weinig inspanningen gedaan voor die musea, en het is maar de vraag of je andere tweetalige organisaties naar het federale niveau moet overhevelen.

Als hopelijk over enige tijd de communautaire knopen zijn doorgehakt, en we niet meer in alles een strijd tussen Vlaams en Franstalig zien, dan moet het toch mogelijk zijn dat de twee gemeenschappen een voorbeeldige samenwerking uitstippelen? Voor cultuur bijvoorbeeld, maar ook voor onderwijs. Brussel en de rest van het land zouden daar wel bij varen.