Leah Thys en de triatlon van de podiumkunsten

Net als we het willen hebben over emoties en hoe die dankzij acteren, zang, dans en muziek in een musical tot explosie komen, is Leah Thys aan een sigaretje toe. In het rokerskot van de Conservatoriumafdeling aan het kanaal blaast de BV-lesgeefster wolkjes van lof uit over de kwaliteit van haar studenten. “Een musicalartiest is veelzijdig getalenteerd.”

Tijdens de middagpauze van de musicalafdeling van het Conservatorium neemt het entertainmenttalent het er even van. In rijtjes achter hun laptop zingen de studenten in geaffecteerd Nederlands mee met gedownloade musicaltunes. "Soms ben je wel een beetje iets te prominent!" scandeert een jongen met hoge stem, zich verkneukelend aan de liedjes. In dit musicallaboratorium gaat het er allemaal ultrasoft en bonbonroze toe.

Woensdag ging de nieuwe productie Sweeney Todd, de bloedbarbier van Fleet Street in p remière (die nog tot en met 18 december speelt). Het is maar één zichtbaar bewijs van de intensiteit waarmee het musicalgenre de bachelors in het bloed zit. Aan het enthousiasme zie je het: musical is back. Hoe dat komt, vroegen we aan een leading lady in zang en theater, Leah Thys, de Marlene Dietrich van de Vlaamse scene (en uiteraard bekend van de tv-serie Thuis). Eerder gaf ze les aan verschillende theateropleidingen in Londen, nu doceert ze al vijftien jaar aan de Brusselse musicalopleiding. Ze geeft er het vak Labannotatie, uitgevonden door de Slovaaks-Duitse danspedagoog Rudolf von Laban (1879-1958).

Leah Thys leerde Laban en zijn theorie tijdens haar conservatoriumopleiding (jaren 1970) kennen dankzij de choreografe Lea Daan (Gombert). Thys: "Het gaat om het ontdekken van de ruimte waarin iets gebeurt, en om de analyse van jezelf (en de mens in het algemeen); hoe het allemaal in elkaar zit. Er komt veel bij kijken: natuur, cultuur, politiek,... Hoe liegt iemand, hoe is iemand verliefd? Tekst biedt louter extra informatie aan; waar het om gaat, is de overdracht van de situatie-ervaring naar het publiek. Daarom moeten de studenten eerst en vooral zichzelf fysiek en mentaal leren kennen, zodat ze kunnen terugvallen op automatismen. De ruimte geeft de richtlijnen
aan om bewust te bewegen."

Geen makkelijke klus dus. Thys legt uit: "Het dramatische gegeven moet voelbaar gemaakt worden. Het empathisch gevoel moet zo ontwikkeld zijn dat ik het als acteur herken. Verlangen, bijvoorbeeld, is niet zomaar uit te drukken. Je moet specifiek spelen dat je naar iets verlangt; pas dan wordt het zichtbaar en 'echt' voor de toeschouwer. De emotie moet eerst binnen in je ontstaan en dan moet het in de ruimte interessant gemaakt worden. Dan pas wordt het geloofwaardig. En vervolgens kun je de universele gevoelens in om het even welk personage plaatsen."

Hoe kun je dat concreet leren? Thys: "Je kunt gaan luisteren naar een stuk klassieke muziek. Dan beeld je je in dat die muziek de stem is van de persoon die het allerbelangrijkste in je leven is. Omdat muziek emotie is - de emotie van de componist -, kun je dit verplaatsen naar een reëel iemand. En aangezien je van die persoon houdt, zul je door de stem - de muziek - beroerd worden. Heel goed kunnen dansen of zingen is één ding, maar als het niet doorleefd wordt, dan leeft het niet. De studenten moeten emotionele verbeelding hebben, empathische gevoelens - en dat is nog iets anders dan fantasie. Bij musical is het enige cadeau dat je krijgt, de muziek - iets wat het genre natuurlijk makkelijk verteerbaar maakt. Maar als je als mens niet zelf helemaal - met acteren, zang en dans - aanwezig bent, dan klopt het plaatje niet."

Allround
Na de opleiding is er natuurlijk het beroep, dat uitnodigend lonkt. Het Ballet van Vlaanderen en Theater Arena hebben het musicalgenre uit de Angelsaksische wereld hier geïntroduceerd. Sinds eind vorige eeuw is het - met stijgend succes - gegroeid naar vertaalde musicals en eigen Vlaamse en Nederlandse producties.

Thys: "Musical is zeker niet De 3 biggetjes van Studio 100 alleen, er zijn ook de kleine pareltjes als Ganesha (laureaat van de Vlaamse Musical Prijzen 2010, JMB) en de grote zalenvullers als Dans der vampieren, dat van slapstick tot sérieux ging. Musical is - met zijn dans, zang én acteren - de triatlon van de podiumkunsten, waarnaar duizenden mensen komen kijken. Komt daarbij dat een zaal als Viage (waar wekelijks een 'best of'-revue wordt gegeven, JMB) afgestudeerden kansen geeft tot podium- en publiekservaring; en je ontwikkelt talent in het genre. De musicalopleiding is zo allround dat de jongeren veelzijdig en meertalig geschoold zijn en vooral overal inzetbaar worden: van toneel tot film. De enige kritiek op musical is dat het showelement zich opdringt, maar dat is eigen aan het genre. Het publiek komt om zich te laten entertainen. Theater en dans worden met de multimediatechnieken ook erg showy. Alle genres vloeien in elkaar over. En musical is de opera van vandaag."