11 juli-interview met Els Ampe: 'Selectieve verontwaardiging stoort me enorm'

Op de 11 juliviering van vorig jaar in het Brusselse Stadhuis waren de schijnwerpers even op Els Ampe (Open VLD) gericht. Tijdens de feestrede van Vlaams parlementsvoorzitter Jan Peumans nam ze hardop het Vlaams-nationalisme van de N-VA op de korrel. Ampe en Peumans hebben het intussen bijgelegd. “Toch benieuwd wat hij dit jaar te vertellen heeft.”

W e nemen het interview af daags voor Els Ampe een week naar Armenië trekt, waar ze voor de Raad van Europa deelneemt aan een congres over de impact van migratie op de regio's en steden in Europa. Dat de jonge fractievoorzitster in het Brussels parlement dáár belandt, is eerder toevallig. "Er was nog een Vlaamse vrouwelijke liberaal nodig met een politiek mandaat in Brussel," zegt Ampe, "en zoveel lopen er niet rond. Ik ben dus een beetje de Chinese vrijwilliger (lacht) ."

Maar het thema, migratie in Europa, is interessant genoeg. "Veel steden in Europa worden met migratie geconfronteerd. Het is zinvol om tot een gemeenschappelijke visie te komen."

Hoopt u er iets uit te kunnen leren voor Brussel?
Els Ampe: "Ja. Ik wil weten hoe verschillende steden met integratie omgaan. In Vlaanderen hebben ze inburgeringscursussen, misschien doen ze het in andere landen anders. Dat is interessant op een moment dat inburgering een topic wordt voor de Brusselse gemeenschap. Eindelijk is er bij Franstaligen ook de wil om erover te praten, zeker bij CDH en MR. Inburgering is geen verhaal van uitsluiting, maar van kansen op de arbeidsmarkt. Dat beginnen Franstaligen ook te begrijpen."

Maar als het over samenlevingsproblemen gaat, dan kijken Franstaligen toch vaak met een andere bril. De Molenbeekse burgemeester Moureaux belandde afgelopen weken in een hevige polemiek rond de onveiligheid in zijn gemeente.
Ampe: "Bij de bevolking merk ik geen verschil in visie. Het zijn mijn Turkse en Marokkaanse buren die me aanspreken over de onveiligheid. Het stoort me dat Moureaux zegt het op te nemen voor de armen in de samenleving, terwijl zij het eerste slachtoffer zijn van de criminaliteit, die Moureaux dan weer minimaliseert. Het gaat om mijn buur die met veel moeite een brommer bij elkaar heeft gespaard die enkele weken later gestolen wordt. Sociaal zijn is begaan zijn met veiligheid van alle mensen, ook van de armen."

"Moureaux zegt dat zijn tegenstanders het multiculturele samenlevingsmodel aanvallen. Maar daar gaat het helemaal niet om. Er is een tekort aan agenten bij de politie in Molenbeek. Dat is de kern van de zaak. De onderbemanning bij de politie is een doelbewuste politiek. Waarom loopt het anders in de politiezone Brussel-Noord wel naar behoren?"

Vorig jaar onderbrak u de 11 julitoespraak van Vlaams parlementsvoorzitter Jan Peumans. U haalde er de voorpagina van Le Soir mee, en banbliksems bij de N-VA. Wat betekent 11 juli voor u? Is het een obligaat nummertje of een feestdag?
Ampe: "Het is een gemeenschapsfeest, zoals ook het Irisfeest dat is. Maar het is geen feest van de natie Vlaanderen. Dat is precies wat Peumans ervan gemaakt heeft: het feest van de Vlaamse deelstaat, onderstut door de Vlaamse identiteit die moet streven naar een Vlaamse natie. Het heeft me altijd verbaasd dat niet meer mensen daar aanstoot aan hebben genomen."
"Het is ook nooit uitgezonden door het journaal. Wat heeft men uitgezonden? Dat de twee gemeenschappen een contract moeten sluiten over dit land. Dat heeft men geïnterpreteerd als een blijk van goede wil, terwijl het een rechtstreekse aanval op het Brussels Gewest is. Om dat te begrijpen, volstaat het de boekjes van de Vlaamse Volksbeweging te lezen, waarin gepleit wordt voor een condominium over Brussel door de twee gemeenschappen."

"Wat ik niet begrijp: Vlaanderen wil meer autonomie. Waarom kan Vlaanderen dat dan niet gunnen aan het andere gewest? Dat is de reactie van een klein kind. Vlamingen moeten aanvaarden dat Brussel een volwaardig derde gewest is. Meer autonomie voor Vlaanderen betekent meer autonomie voor Brussel. Dat is niet meer dan rechtvaardig."

Volgens CD&V ontstaat er dan een onderscheid tussen Vlaamse Vlamingen en Brusselse Vlamingen.
Ampe: "Dat is vandaag al zo. De jobkorting is een voorbeeld, de verschillen in de gemeentebelastingen een ander."

Bij een verzelfstandiging van het Brussels Gewest komen de taalwetten onder druk.
Ampe: "De Brusselse Vlaming moet bij gemeente, Gewest en ziekenhuis in zijn taal terechtkunnen. De overheid moet daarnaast de beste service leveren tegen de laagste belasting. Dat moet altijd het objectief zijn."

De Vlamingen hebben nu ook een stevige poot in de Brusselse regering.
Ampe: "Dat is goed. De ontwikkeling van de democratie kun je afmeten aan de bescherming van de minderheden. In Brussel zijn de Vlamingen goed beschermd, net zoals Franstaligen dat zijn in het federale België. De meerderheid beslist - dat is democratie -, maar niet ten koste van de individuele vrijheden. De meerderheid mag geen dictatuur worden."

"Wat me stoort, is de selectieve verontwaardiging in de Belgische politiek. De N-VA wil in België de wil van de Vlaamse meerderheid opleggen, maar in de faciliteitengemeenten geldt dat argument van de meerderheid dan weer niet meer. Ook aan Franstalige kant zie je, omgekeerd dan, die selectieve verontwaardiging."

Dat is de theorie. In de praktijk blijkt een compromis tussen Franstaligen en Vlamingen meer dan een jaar na de verkiezingen niet mogelijk.
Ampe: "Iedereen moet hiervoor bij zichzelf te rade gaan. De politici moeten een rechtvaardige samenleving voor alle burgers nastreven. Ze moeten geen belangen nastreven die in het nadeel zijn van de andere."

Vandaag liggen verschillende opties op tafel. Evolueert Brussel naar een gemeenschaps-gewest, of worden gemeen-schapsbevoegdheden maximaal bij de Vlaamse en de Franse Gemeenschap gehouden?
Ampe: "Een volwaardig gewest wil niet zeggen dat de Vlaamse Gemeenschap en de Brusselse Vlamingen uit elkaar worden gespeeld. Het betekent wel bijvoorbeeld de invoering van constitutieve autonomie. Ik zie niet wat daar problematisch aan is. Ten tweede, als er bevoegdheden van het federale niveau naar de gewesten gaan, waarom dan niet naar Brussel?"

Kan Brussel onderwijs organiseren?
Ampe: "Ik sluit niet uit dat Brussel dat in de toekomst kan doen. Maar laten we eerst genoeg scholen bouwen, voor we ons aan dit experiment wagen."

Het experiment is misschien al begonnen. Het Brussels Gewest gaat scholen bouwen. Dat is een primeur.
Ampe: "Hierover kan ik erg boos worden, met name op de N-VA. Aan de ene kant gaat Vlaanderen op de rem staan als het gaat over investeringen in het Brusselse onderwijs. Maar als het Brussels Gewest dan wil bijspringen om de nood te leningen, dan schermt de N-VA met klachten over bevoegdheidsoverschrijding. Wie is daar het eerste slachtoffer van? De kinderen in dit gewest die geen plaats hebben in een school."

Om op de lijst van Alain Courtois (MR) voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 een plaatsje te krijgen, moet u Brussel als volwaardig gewest erkennen. Met dit interview is de taak vervuld, zouden we denken - of niet?
Ampe: "We erkennen het derde gewest al langer. Het verbaast me dat Courtois dat als voorwaarde stelt. Sommige mensen hebben blijkbaar bevestiging nodig."

Steunt Open VLD dan de lijst van Courtois?
Ampe: "Dat zullen we nog wel zien. Ofwel maken we een lijst apart, ofwel gaan we samen met MR, of met iemand anders. Maar het is nog wat vroeg. De federale verkiezingen zijn nog niet geconsommeerd , of het gaat al over de gemeenteraadsverkiezingen."

Open VLD maakt deel uit van een linkse Brusselse regering zonder MR. Kan blauw genoeg uit de verf komen?
Ampe: "Ook in de vorige legislatuur maakten we deel uit van een PS-Ecolo-CDH-regering. De samenwerking loopt vlot. Er zijn grote verschillen tussen PS en Open VLD, dat weet iedereen. Waar kunnen we wegen? Er komen geen belastingverhogingen en we saneren. Ook de PS doet haar uiterste best om geen nieuwe uitgaven te bedenken."

"We werken intussen aan meer ethiek in de politiek. Er zit een ordonnantie (Brusselse wet, SVG/DV) in de pijplijn rond transparantie in de lokale mandaten. Elke burger zal weten welke vertegenwoordigers in welke gemeentelijke of gewestelijke vzw's en intercommunales zitten. Een volgende stap is wat mij betreft dat we de gemeentelijke vzw's afschaffen. Ik ben zelf lid van de vzw Kermissen van Brussel. Daar kan ik niets aan doen. Er móét iemand van Open VLD in zitten. Maak toch komaf met die honderden stads-vzw's! Laat dat over aan de administratie van de Stad Brussel. Dan is er ook democratische controle in de gemeenteraad."

U bent erg jong in de politiek gestapt. Was dat achteraf bekeken een goede zaak?
Ampe: "Wat zijn de bekommernissen van de mensen? Waarvoor moeten we de ministers wakker schudden? Dat is wat een parlementslid moet bezighouden. De uitvoerende macht heeft de neiging om de problemen in de maatschappij te minimaliseren. De beleidsmaker is omringd door jaknikkers en belandt zo in een ivoren toren. Het is dan aan een parlementslid om hem te herinneren aan de realiteit. Zo vul ik mijn werk als parlementslid tenminste in. Is het dan een nadeel als je jong bent? Je komt misschien minder beslagen op het ijs dan een doorgewinterde cabinetard, maar je bekijkt de zaken ook met een frissere blik, of met oprechte verontwaardiging."

Wie is Els Ampe?

• Geboren in 1979. Groeit op in Oostende.
• Burgerlijk ingenieur (VUB) en Bestuurskunde (ULB-Solvay).
• Woont in oud-Laken.
• Wordt in 2003 voorzitter van Jong VLD Brussel. Neemt een jaar later deel aan de verkiezingen voor het Brussels parlement en raakt meteen verkozen. Na de verkiezingen van 2009 wordt ze fractieleider voor Open VLD in het Brussels parlement.
• Gemeenteraadslid in de Stad Brussel sinds 2006.