Analyse: asielopvang zorgt voor heibel tussen ministers

Op bevel van de rechter bracht Fedasil, het agentschap voor asielopvang, vorige week een groep asielzoekers onder in een hotel. Eerder had het Brusselse OCMW geweigerd hen financieel te steunen. De kwestie van de overvolle asielcentra staat deze week op de agenda van het kernkabinet.

De asielzoekers waren in april in België aangekomen en hadden een asielaanvraag ingediend. Tot in 2001 werden asielzoekers toegewezen aan een OCMW, dat hen dan financiële steun gaf. Acht jaar geleden werd die regeling veranderd. In plaats van geld kregen asielzoekers alleen nog materiële hulp, meer bepaald kost en inwoning, eerst een tijd in een open asielcentrum en daarna in de huizen die de OCMW's overal te lande ter beschikking stellen. De maatregel had meteen effect: terwijl er in 2000 nog 42.691 asielaanvragen waren, waren er dat het jaar nadien nog maar 24.549. De dalende trend hield aan tot in 2007 (11.115 aanvragen). Vorig jaar was er weer een lichte stijging.

Intussen werd het aantal opvangplaatsen uitgebreid. Op dit moment biedt Fedasil, het federale agentschap voor de opvang van asielzoekers, onderdak aan ruim zestienduizend mensen. Toch had het agentschap geen plek voor de asielzoekers die zich in april aandienden. Daarom nam het zijn toevlucht tot een noodoplossing, opgenomen in de opvangwet van 2007: als er geen plaats meer is in de opvang, dan kan Fedasil de asielzoekers toch naar een OCMW sturen voor financiële hulp. In de wet wordt echter niet meer gesproken over een spreiding van de asielzoekers over de verschillende OCMW's. Gevolg: de asielzoekers die vorige maand arriveerden, trokken allemaal naar het OCMW van Brussel. Dat weigerde hen een uitkering te geven. Daarop trok Cire, de Franstalige vluchtelingenorganisatie, naar de arbeidsrechtbank, dat Fedasil verplichtte de mensen onder te brengen "in een opvangstructuur die aan de minimumeisen voldoet om een menswaardig leven te kunnen leiden". Anders moest Fedasil een dwangsom van 250 euro per asielzoeker per nacht betalen. Fedasil gaf de groep onderdak in een hotelletje en zorgde er vervolgens voor dat de opvang van Casu in de Miniemenstraat begin deze week weer openging.

Impasse

Pieter De Gryse van Vluchtelingenwerk Vlaanderen noemt de weigering van het Brusselse OCMW een flagrante overtreding van de wet. "Je kunt het niet eens zijn met een politieke beslissing, maar de wet blijft de wet." Hij legt uit waarom de asielcentra en lokale opvanghuizen op dit moment overbevolkt zijn. "Behalve de asielzoekers wier dossier in behandeling is bij de dienst Vreemdelingenzaken of de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, zijn er nog andere groepen die op basis van de wet van 2007 moeten worden opgevangen." Dat zijn bijvoorbeeld de asielzoekers die onder de oude asielwetgeving, van vóór juni 2007, een aanvraag hebben ingediend, een negatief advies hebben gekregen en nu in beroep zijn bij de Raad van State. Deze mensen komen mogelijk in aanmerking voor regularisatie. Voorts zijn er de mensen zonder papieren met kinderen en de mensen die verblijfspapieren gekregen hebben, maar moeite hebben om meteen een woning te vinden. "Zij mogen nog twee maanden blijven. Dat is het principe van de continuïteit van de steun."

Volgens De Gryse klopt het dus niet wat minister van Asiel en Migratie Annemie Turtelboom (Open VLD) vorige week in de pers liet uitschijnen: dat er mensen in de opvang zitten die er niet thuishoren. Turtelboom, die gekant is tegen een uitkering voor asielzoekers, verweet haar PS-collega van Maatschappelijke Integratie Marie Arena dat ze een bed & breakfast organiseert voor mensen die al papieren hebben. Arena legde de schuld voor de opvangcrisis dan weer bij Turtelboom, die asielzoekers te lang op een beslissing laat wachten. Deze week buigt het kernkabinet zich over de kwestie. Arena vraagt opnieuw geld voor opvangplaatsen. Ook wil ze dat mensen die al lang in de procedure zitten, een OCMW-uitkering krijgen zodat ze weg kunnen uit de centra.

Vluchtelingenwerk vindt dat de federale regering dringend de impasse over de regularisatiecriteria moet doorbreken. De Gryse: "Zolang de regering dat dossier bevriest, moet ze de prijs betalen en extra opvangplaatsen creëren. Pas als de criteria vastliggen, kan er echt werk gemaakt worden van een terugkeerbeleid."