Analyse Sint-Agatha-Berchem: Nieuwkomers maken het dorp spannend

Sint-Agatha-Berchem is sterk veranderd sinds de verkiezingen van 2006, ten goede en ten kwade. Vernieuwde lanen, het nieuwe (bijna affe) gemeenteplein en het Valida-ziekenhuis schitteren. Een invasie van inwijkelingen en een malaise bij de oude middenstand zorgen voor vraagtekens. Gemengde gevoelens dus, ook al stonden verschillende Berchemse realisaties model voor het Gewest.

W aarvoor gaat de Berchemnaar naar de stembus? De kiezer stemt op de kandidaat die zijn of haar probleem(pjes) oplost of wie hij of zij sympathiek vindt. Zo gaat dat van oudsher in dit rustige 'dorp'. Maar met een bevolkingsexplosie van drieduizend nieuwe burgers in zes jaar tijd wordt het stemgedrag van 14 oktober onduidelijk.

Er zijn 14.697 kiezers, ofte zeven procent meer dan in 2006 (toen er 13.712 waren). Van hen zijn er 371 geen Belg, het gros komt wel uit de Europese Unie. Van de 22.876 inwoners (in januari) zijn er nu eenmaal 3.909 vreemdelingen. Inwijkelingen en veel 'eerste stemmers' (18- tot 24-jarigen) zorgen ervoor dat het kiesgedrag moeilijk in te schatten wordt. Alle kaarten worden grondig herschud - en de kandidaten weten dat.

Aan het infuus
In 2006 ging LBR-burgemeester Joël Riguelle (in 2003 in het zadel gehesen door zijn voorganger Julien Gooskens) een coalitie aan met MR, dat het FDF had omarmd. Resultaat: een sterke meerderheid van LBR (11 zetels) en MR (7).

Riguelle pakte alles in snel tempo aan. "Grote problemen zijn er niet," zegt hij wel vaker. Grootste verdienste daarbij is het geld dat kon worden binnengehaald van andere overheden; Riguelle is ook Brussels parlementslid en kent de weg. Zijn score: een pak zichtbare projecten, mee gefinancierd (en soms alleen) door het Gewest en andere overheden.
Het OCMW-ziekenhuis Albert Laurent, op sterven na dood, kreeg het reddende infuus en verrees als Valida, het eerste privaat-publieke ziekenhuis in het gewest. Met veertig­duizend raadplegingen in 2010 is Valida een schot in de roos. En vooral: de Berchemnaar blijft vlak bij huis zorgverstrekking vinden.

Andere realisaties? Een nieuwe Josse Goffinlaan en Gentsesteenweg en een nieuwbouwproject bij de Ring met kantoren, woningen en crèche. Klap op de vuurpijl was de heraanleg van het Schweitzerplein, de droom van alle vorige burgemeesters. Ook bleek er geld voor schooluitbreidingen, de opstart van een nieuw OCMW-rusthuis, stormbekkens voor wateroverlast in straten.

Akkoord, op een en ander zit wat vertraging, maar mocht heel Brussel in dit tempo verfraaien, dan herkende je de stad niet meer. De wegomleggingen eisten wel geduld van de burger én de middenstander. Hopelijk keren de 'shoppers' weer. Enig excuus voor de overlast die soms inderdaad geen einde lijkt te kennen: de gemeenten die gisteren niet investeerden, zullen het morgen misschien niet meer kunnen.

Een deel van de verdiensten komt zeker de Vlaamse schepenen toe. Schepen Peter Decabooter (CD&V) gaf de aanzet om de achterstanden in kinderopvang- en schoolplaatsen weg te werken (afgerond of in opstart). Schepen Vincent Riga (CD&V) schroefde het energieverbruik met 100.000 euro per jaar terug, voor alle openbare gebouwen, de sporthal incluis. Met meer dan één actie stond Berchem model voor het Gewest.

(lees verder onder het kader)


Weinig oppositie
Heeft deze meerderheid dan alle verwachtingen ingelost? Verre van. Het middenstandsbeleid was een zootje ongeregeld. De zelfstandige klaagt steen en been, loopt weg en sluit de deuren. En welk type nieuwe zelfstandigen komt ervoor in de plaats? Schepen Michaël Vander Mynsbrugge (MR) heeft het zelf toegegeven: "Je n'ai pas réussi." (Met het sportbeleid daarentegen lukte het de MR wél.)

In dat kmo-debacle treft overigens ook de LBR schuld. Of liet die aanmodderen om zijn coalitiepartner in een verzwakte positie naar de kiezer te zien gaan?

De nieuwe sociale woningbouw volstaat niet om de jonge (en armere) inwijkelingen een betaalbare woning te geven. En de Cité Moderne blijft een 'beschermde krottenwijk', al krijgt de gemeente geen voet tussen de deur in het dossier. Laatste kritiek: er blijven maar schoolklassen te kort.

Het alternatief zijn nieuwe beloften. De nieuwe lijst N-VA zal profiteren van de hiaten; de 'vermolenbekisering' wordt niet door iedereen op gejuich onthaald. De socialisten van SP.A, die unaniem ontslag namen in 2003 (toen een Vlaams Belanger de OCMW-stoel kreeg), staan met één nieuw gezicht - Dirk Moors - zeer zwak als oppositie. Moors ziet heil in meer samenwerking met andere gemeenten en goede relaties tussen de gemeenschappen; 'une Berchem plus colorée' noemt zijn lijsttrekker dat.

Veel is niet geluisterd naar de enige echte oppositieklok van de jongste zes jaar. Dat zijn de kopstukken Marc Ghilbert (PS) en Christian Boucq (Ecolo), die de situatie 'de meerderheid beslist' aanvaardden. De goede verstandhouding met Riguelle, wars van ego's, siert beide partijen. Want "een coalitie in een gemeente wordt sterk beïnvloed door persoonlijke verhoudingen en minder door partijen," haalt VUB-politicoloog Kris Deschouwer regelmatig aan.

Vivant komt niet meer op. Het Vlaams Belang kwijnt weg. Van het 'sociaal alternatief' Berch'm heeft geen enkele partij schrik. Alles zal andermaal afhangen van de score die de Lijst van Burgemeester Riguelle haalt. In 2006 wipte Riguelle onverwachts Ecolo uit de meerderheid. Dit keer zou de LBR, met een verzwakte MR nu FDF apart opkomt, wel een of meer andere coalitiepartners in de arm kunnen nemen. Wie? Het antwoord geeft Riguelle zelf op de verkiezingsavond.