Analyse Sint-Gillis: armen, bobos en weinig tussenin

Minister-president Charles Picqué (PS) keert ten laatste na de gewestverkiezingen van 2014 terug naar het gemeentehuis. Hij heeft de ambitie om zijn politieke carrière te eindigen zoals hij ze begon: als burgemeester. Picqués Lijst van de Burgemeester heeft nog altijd een absolute meerderheid, al bestuurt hij wel sinds jaar en dag met de liberalen van de MR. Maar de groenen beuken in op de coalitie. Ze willen er na 14 oktober bij horen.

'Z elfs maandagen zijn in Sint-Gillis een zegen. Ga met je maandagochtend­humeur naar de wekelijkse markt aan het Van Meenenplein - die stilaan kan wedijveren met die op het Elsense Kasteleinsplein -, en je hebt je zó weer verzoend met de wereld." Een lyrische quote uit de mond van een collega die een paar jaar in Sint-Gillis gewoond heeft en een jaar na de verhuizing nog heimwee heeft.

Sint-Gillis, de gemeente van minister-president Charles Picqué (PS), is een hype, zoveel is duidelijk. Picqué, die al bijna zijn hele carrière titelvoerend burgemeester is, heeft onlangs nog aangekondigd dat hij met de gewestverkiezingen van 2014 de post van minister-president verlaat om zich voluit op Sint-Gillis te werpen. Partijgenote Cathy Marcus houdt ondertussen zijn stoel warm. Voor Marcus deed een andere partijgenote, Martine Wille, dat.
Dat Picqué ondertussen bijna twintig jaar minister-president is en ook federaal minister van Grootstedenbeleid geweest is, heeft de gemeente geen windeieren gelegd. Picqué heeft - terecht overigens - van de verschillende financieringsmogelijkheden gebruikgemaakt. Het federale Grootstedenbeleid is zelfs 'zijn kind'.

Dertig jaar geleden werd Picqué schepen in Sint-Gillis. Drie jaar later werd hij burgemeester. Hij begon zijn carrière in een gemeente met een lege kas, met de vaste wil de boel te laten bougeren. Hij maakte furore met de heraanleg van voetpaden, een investering met hoog rendement. Ondertussen is die oefening wel aan herhaling toe.

Biomanden
Sint-Gillis, dat is het Parcours d'Artistes, dat zijn biogroentemanden, trendy cafés en restaurants en linkse boekhandels, maar ook een verouderde gevangenis en de troosteloosheid van een grootstedelijk station (Brussel Zuid). Niet dat de gemeente er echt veel aan kan doen, aan dat station of aan de gevangenis. Ze heeft wel plannen voor de lap grond die vrijkomt eenmaal de gevangenen van Sint-Gillis en Vorst naar Haren verkast zijn. Maar is de gemeente niet al te optimistisch? Er is in dit land zo'n ontstellend gebrek aan cellen dat een sluiting nog niet voor morgen lijkt, zelfs niet als die in Haren er effectief staat.

In het dichtbevolkte Sint-Gillis, waar de bevolking maar blijft toenemen, is de herwaardering van de openbare ruimte overigens een van de grote uitdagingen voor de komende zes jaar. Hoe gezellig het autovrije Sint-Gillisvoorplein in de zomermaanden ook is, het verdient permanent autovrij te zijn. Sint-Gillis is ook een van de negen gemeenten die niet rond zijn met hun mobiliteitsplan.

Twintig jaar na de aankondiging van een nieuwe Zuidwijk geraakt de buurt eindelijk opnieuw volgebouwd. Echt architecturaal geslaagd kan de operatie niet genoemd worden, maar er zijn naast kantoren ook woningen en publieke voorzieningen gebouwd. Er komt ook nog een Nederlandstalige crèche en een kleuterschool. In de Engelandstraat ging een grote Nederlandstalige school open.

Sint-Gillis mag dan een hip imago hebben, de gemeente blijft arm. Met de door sommigen verketterde gentrification valt het dus wel mee: Sint-Gillis is, als je naar de inkomens kijkt, de derde armste gemeente van Brussel. Het gemiddeld inkomen stijgt daarentegen het snelst van heel het gewest. Daar staat tegenover dat de gemiddelde vraagprijs voor een huurappartement de duizend euro per maand nadert. Sint-Gillis heeft wel een Grondregie die bijna duizend appartementen beheert (boven op de sociale woningen) en die tegen betaalbare prijzen verhuurt. De jongste zes jaar kwamen er een goede honderd bij. Sint-Gillis is de gemeente met het grootste aantal gemeentelijke appartementen voor midden­inkomens na de Stad Brussel.

Sint-Gillis wordt echt bestuurd, en dat laat zich in meer dan één opzicht zien. Het art-decozwembad Victor Boin is bijvoorbeeld nog altijd open - ter vergelijking: dat van het rijkere Ganshoren is al tien jaar dicht. Voor een arme gemeente is dat echt een prestatie.

Heer en meester
Picqué mag nog altijd heer en meester zijn, de populariteit van de Lijst van de Burgemeester is wel tanende. In 1988 haalde die nog 26 zetels, in 1994 waren er dat zes minder, in 2000 schoten er nog negentien over en in 2006 achttien.

"Er zit sleet op de coalitie van liberalen en socialisten," zegt Ecolo-Groen-kopman Alain Maron, die voor de eerste keer zicht heeft op machtsdeelname. Ecolo heeft nu zeven gemeenteraadsleden.

Picqué bestuurt al achttien jaar met de liberalen, die nu zes zitjes in de gemeenteraad hebben en wier plaatselijke boegbeeld Patrick Debouverie schepen van Financiën, Toerisme en Middenstand is. De liberalen hebben de eerste helft van de legislatuur met Mady Novalet-Van Vooren ook de Vlaamse schepen geleverd. Vincent Henderick (CDH), die de vorige zes jaar in de oppositiebanken zat, trekt opnieuw de christendemocratische lijst. Op 14 oktober neemt het FDF deel aan de verkiezingen met een nieuwe kopvrouw. En ook de PVDA-PTB dingt naar de gunst van de kiezer.