Analyse: wat na de sluiting van Pacheco?

De beslissing is onherroepelijk, al werd ze met pijn in het hart genomen: het rust- en verzorgingstehuis Pacheco sluit eind 2011 noodgedwongen de deuren. OCMW-voorzitter Yvan Mayeur (PS) heeft de beslissing vorige week officieel bevestigd.

'Iedereen vindt de sluiting van Pacheco een spijtige beslissing, maar helaas is ze onvermijdelijk," zei Yvan Mayeur vorige week vrijdag. Als OCMW-voorzitter kon hij niet langer zwijgen. Onze collega's van FM Brussel brachten de sluiting twee weken geleden in primeur en ook de vakbonden bevestigden het bericht ondertussen, maar Mayeur wou (terecht) wachten tot de OCMW-raad officieel de beslissing bekrachtigd had. "Het personeel was ongerust," zegt Mayeur. "Vooral de - valse - geruchten dat Pacheco de deuren zou sluiten in januari 2008, zorgden voor onrust."

Dat klopt dus niet. Pacheco sluit wel degelijk de deuren, maar pas in het najaar van 2011. Yvan Mayeur en de OCMW-raad hebben ervoor gekozen de rusthuiscapaciteit op het grondgebied van de stad Brussel (achthonderd bedden) te behouden. De bejaarden die in Pacheco wonen, kunnen in andere rusthuizen van het OCMW terecht, en er wordt geen personeel ontslagen. Maar het vertrek uit de mooie historische panden - Pacheco bestaat al sinds 1824 - zal pijn doen.

Nieuwe normen
De sluiting heeft alles te maken met de nieuwe rusthuisnormen die dateren van 1999 en in 2010 van kracht moeten zijn. Op vraag van het Brussels Gewest werden ze al met vijf jaar uitgesteld. Zo moet minstens 55 procent van de bedden in rust- en verzorgingstehuizen of RVT's uit eenpersoonskamers bestaan, de rest uit tweepersoonskamers. Ook moet iedere kamer over eigen sanitair beschikken, en de normen voor brandveiligheid worden strenger.

Het Pacheco-rusthuis telt op dit ogenblik een zeer beperkt aantal een- en tweepersoonskamers; de meeste zijn kamers voor drie en vier personen. Het rusthuis mag dan fraai ogen - het diende meermaals als decor voor (Franse) films -, aangepast aan deze tijd is het niet meer. Yvan Mayeur is het volledig eens met de nieuwe normen, al moet Pacheco ervoor opgegeven worden. "Maar," zegt hij, "stelt u zich eens voor wat voor zware verbouwingen er zouden moeten komen om van het beschermde gebouw een complex te maken met alleen maar een- en tweepersoonskamers. Het aantal luchtkokers voor de badkamers alleen al!"

Het grote nadeel aan het pand - dat tegelijk een deel van de charme is - is dat het opgetrokken is rond twee tuinen en dat de immense gangen, waarin de bejaarden eten, langs de tuin gebouwd zijn. Vooral het aanbrengen van branddeuren zou voor onoverkomelijke problemen zorgen. Om het aantal residenten te kunnen behouden, zou een vierde verdieping noodzakelijk zijn. En zo'n constructie zou bijkomend personeel vergen en de exploitatiekosten de hoogte in jagen.

Scenario's
De OCMW-raad is niet over één nacht ijs gegaan. Tal van scenario's zijn onderzocht. Met dit resultaat:
:: De Verenigde Godshuizen aan de Cellebroersstraat worden eind 2011, begin 2012 opnieuw in gebruik genomen. Het rusthuis werd een paar jaar geleden gesloten toen De Wilde Rozen in Neder-Over-Heembeek de deuren opende. De Verenigde Godshuizen zijn volgens Mayeur geschikt om 136 RVT-bedden voor alzheimerpatiënten, dementerenden en mensen die lijden aan het korsakovsyndroom, te huisvesten. Het gebouw wordt nu gebruikt door het OCMW van Schaarbeek, dat een nieuw rusthuis bouwt. Er komen zeventig procent eenpersoonskamers.

:: Sint-Geertrui in de Marollen wordt in vier fases gerenoveerd. Het aantal bedden slinkt van 190 naar 168.

:: De Ursulinen, het tehuis in de gelijknamige straat, wordt in twee fases aangepakt. Eén vleugel wordt verbouwd tot acht serviceflats; langs de Priemstraat komen dertig kamers. De capaciteit stijgt van 155 naar 158 bedden.

:: Het rusthuis Heizel, in de schaduw van het Lakense Atomium, wordt uitgebreid van 86 naar 158 bedden.

:: De Wilde Rozen in Neder-Over-Heembeek telt 180 bedden en 37 serviceflats. Een uitbreiding met 37 serviceflats wordt bestudeerd.

:: Pacheco wordt verbouwd tot een honderdtal woningen: vijftig voor middeninkomens en hogere middeninkomens, vijftig voor mensen met een beperkte mobiliteit en een handicap. Yvan Mayeur kan voor de verbouwing een beroep doen op een Europees gespecia­liseerd netwerk dat zijn sporen al heeft verdiend in Duitsland, Frankrijk en Italië. Ook daar werden ziekenhuizen en rusthuizen verbouwd tot woningen.
En dan zijn er nog de tweehonderd ziekenhuisbedden voor geriatrische patiënten in Pacheco. Ook die wil Mayeur behouden. Hij rekent erop dat deze patiënten in het huidige Bordet terechtkunnen. Mayeur wil ter vervanging van het huidige Bordet een nieuw ziekenhuis bouwen naast het Erasmusziekenhuis, gespecialiseerd in de behandeling van kankers.

Mayeur zei ook nog dat Vlaanderen veel verder staat in thuiszorg dan Brussel, maar het een (thuiszorg) sluit het ander (rusthuizen behouden) niet uit. De leeftijd waarop mensen naar een rusthuis verhuizen, gaat omhoog, maar de bejaarden leven ook langer.