Celia Groothedde schreef crècheboek: 'Kinderopvang minder toegankelijk voor arme gezinnen'

In heel Europa krijgen mensen in armoede minder makkelijk toegang tot kinderopvang. Die kloof is in België nog groter dan in andere Europese landen. Dat schrijft politica in de Vlaamse oppositie Celia Groothedde (Groen) in haar nieuwe boek ‘De crèchecrisis’.

Meer dan de helft van alle jonge gezinnen maakt gebruik van kinderopvang. In 'De crèchecrisis' belicht schrijfster en politica Celia Groothedde - al jaren een luis in de pels van de Vlaamse regering als het gaat om kinderopvang - niet aleen de uitdagingen, maar ze draagt ook mogelijke oplossingen aan. "De uitgever heeft het een pamflet genoemd," lacht Groothedde. "Ik moest er even over nadenken, maar ik dacht: ja."

Opvallend: ruim zeventig procent van de kinderen van Belgische afkomst maakt gebruik van de kinderopvang in de Vlaamse Gemeenschap. Dat cijfer daalt naar amper vijftig procent bij gezinnen die in armoede leven en nog eens naar dertig procent bij gezinnen van niet-Belgische origine in armoede, zo blijkt uit cijfers van Kind en Gezin die Groothedde in boek werk aanhaalt.

Voorrang aan werkende ouders

De kloof ontstaat om verschillende redenen, legt Groothedde uit in 'Crèchecrisis'. Zo geven sommige crèches voorrang aan werkende ouders en is het minimumtarief voor gezinnen met een klein inkomen verhoogd. Ook vinden ouders uit de middenklasse dankzij hun netwerk gemakkelijker een plek.

Ook de afname van het aantal plaatsen in crèches speelt mee. Sinds 2019 is er, ondanks alle beloftes over het creëren van meer plaatsen, een gestage daling van het aantal geweest - van 95.027 in 2019 naar 94.480 begin 2023, weet Groothedde. Dat leidt tot wachtlijsten en voorrangsregelingen, verklaart de politica.

Dat terwijl goede kinderopvang net een manier is om uit de armoede te geraken. Groothedde linkt de recente tewerkstellingscijfers van het Brussels Gewest direct met de sociale maatregelen en de sociale kinderopvanginitiatieven. "Mensen in armoede hebben misschien wel de kans gekregen om deel te nemen aan goede kinderopvang, waardoor ze hun leven vorm kunnen geven. Uiteindelijk komt dat ook de economie ten goede."

Dankzij de vele schorsingen en sluitingen van de laatste jaren ziet ze de noodplekken dichtslibben, ten koste van kwetsbare ouders in Brussel. "De Vlaamse overheid voorziet een royale subsidie van zo’n zestig euro per dag voor wie vervangplekken na sluiting of schorsing nodig heeft, maar die geldt alleen op de plek waar de opvang sluit. Met andere woorden: Brussel vangt deze kindjes kosteloos op ten koste van de eigen inwoners."

Hoopvolle signalen

Toch zijn er volgens Groothedde ook hoopvolle signalen. De Elmer Creches, een Nederlandstalige kinderopvang gericht op kinderen uit de buurt, kan volgens Groothedde model staan voor de kinderopvang van de toekomst. Kinderen met specifieke zorgbehoeften zijn er welkom en personeel kan leren combineren met studeren. Het Brussels Loket Kinderopvang is volgens Groothedde een broodnodig initiatief dat ouders wegwijs maakt in het complexe landschap van de kinderopvang.

Maar om de kinderopvang écht te steunen, zijn er volgens Groothedde in de eerste plaats flinke investeringen nodig vanuit de Vlaamse regering. En die blijven uit. "Red de kinderopvang nu, want het gaat nu al ongelooflijk veel geld kosten om terug een stevige, stabiele sector te krijgen. Noodmaatregelen zijn niet genoeg. Als de opvang nu niet wordt gered gaan we ofwel terug naar de jaren 1950, waarin moeders en grootmoeders thuisblijven, ofwel krijgen we een elitaire opvang met meer segregatie."