Burgemeesterssjerp geen cadeau voor Hariche

Dat Freddy Thielemans (PS) tijdelijk de burgemeesterssjerp van de stad Brussel doorgeeft aan partijgenote Faouzia Hariche laat niet alleen de grote onenigheid binnen de Brusselse PS zien, Hariches Nederlandsonkundigheid heeft ook de Vlamingen op de kast gejaagd. De benoeming werd gezien als de zoveelste pesterij aan het adres van de Vlamingen. Guy Vanhengel (VLD), voorzitter van het college van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), beraadt zich samen met zijn collega's over een strategie tegenover de Franstalige scherpslijperij.

Het was een uitgelekte interne nota die de aandacht van de buitenwereld trok naar waarnemend burgemeester Faouzia Hariche. Freddy Thielemans, die na een geslaagde operatie aan de halsslagader tot 15 januari herstellende is, laat zich niet vervangen door de perfect tweetalige schepenen Carine Vyghen of Jean-Baptiste De Crée, maar door de Nederlandsonkundige Faouzia Hariche. In het meerderheidsakkoord dat in 2000 gesloten werd, stond nochtans dat tweede schepen Vyghen de vervangster was van de burgemeester. Maar nadat Vyghen in ongenade was gevallen bij de burgemeester, was de volgende op rij De Crée, maar ook die heeft het zo te zien verkorven. Hij uitte kritiek toen schepen Marie-Paule Matthias overstapte van Ecolo naar de PS. "Heeft de burgemeester schrik dat de populaire Vyghen teveel in beeld zou komen als waarnemend burgemeester?", vroeg gemeenteraadslid Marie-Paule Quix (Spirit) zich af.

Ongenoegen over de aanstelling van een Nederlandsonkundige burgemeester van de kant van Spirit, VLD, en N-VA werd door de PS onmiddellijk als extreem-rechts gekwalificeerd. Zeer tot ongenoegen van Vanhengel: "Van zodra je in het Brusselse een opmerking durft te maken over het gebrek aan elementaire beleefdheid tegenover de Nederlandstalige gemeenschap, vegen de Franstalige collega's ons op één hoop met het Vlaams Belang." Maar toen François-Xavier de Donnea (PRL) destijds Olivier Maingain (FDF) tijdelijk de burgemeesterssjerp wou laten omgorden, protesteerden de Vlamingen ook, en met succes. Zelfde toon bij staatssecretaris Brigitte Grouwels (CD&V): "Bepaald stuitend zijn de uitlatingen van PS-voorman Philippe Moureaux die dit alles probeert af te doen als racistische oprispingen van Vlaamse zijde. Dit is een doorzichtige en schandalige poging om de allochtone bevolking in Brussel op te zetten tegen de Vlamingen."

Vanhengel onderstreept nog dat het kwijnend respect tegenover de Nederlandstaligen niet van gisteren dateert: Thielemans verklaarde in Humo dat hij schrik heeft van het Vlaamse getto (!) in de Dansaertstraat en OCMW-voorzitter Yvan Mayeur veegt zijn voeten aan het tweetalig onthaal in de ziekenhuizen. Maar ook PS-opperhoofd Philippe Moureaux deed zijn duit in het zakje: hij dreigde er mee om de Vlamingen hun gewaarborgde vertegenwoordiging af te pakken. Dat in tegenstelling tot de bevolking: "Steeds meer Franstalige mensen doen een inspanning om Nederlands te spreken, onze scholen lokken veel allochtonen die tweetalig willen worden."

Hariche zelf verklaarde zich vereerd met de benoeming en noemt ze een positief teken naar de allochtone gemeenschap toe: "Maar ik hoop dat ik voor mijn kwaliteiten gekozen ben." Dat ze geen Nederlands spreekt, wuift ze weg met: "Nog geen tijd gehad." Ze zegt wel Nederlands te begrijpen en te lezen. In de wandelgangen wordt haar ook verweten absoluut geen interesse te hebben voor het Nederlandstalig onderwijs waarvan ze ook schepen is.De kritiek van Nederlandstalige kant mag dan voor de PS nog maar eens een gelegenheid zijn om op de Vlamingen te schieten, de Franstalige media volgden het PS-discours niet. Zo verweet La Tribune de Bruxelles Hariche niet alleen nepotisme - haar man is benoemd tot directeur van de vzw Jeunesse à Bruxelles, waarvan zij de raad van bestuur voorzit - , maar ook een slecht beheer van de stadsscholen. De vraag luidt dan ook of Thielemans Hariche een dienst heeft bewezen met het tijdelijke burgemeestersschap.

Onenigheid
Heel de pijnlijke vertoning heeft ook de grote onenigheid binnen de PS nog maar eens onderstreept. De Brusselse PS bestaat uit twee kampen die elkaar uit persoonlijke en inhoudelijke motieven bestrijden. Enerzijds heb je de clan Thielemans met de machtige kabinetschef Philippe Close en de even weinig Vlaamsvriendelijke OCMW-voorzitter Yvan Mayeur, die er een zeer ideologisch gekleurd discours op na houden. Anderzijds heb je de pragmatische Carine Vyghen en Jean-Baptiste De Crée. De eersten verwijten Vyghen en De Crée cliëntelisme, Vyghen en De Crée verwijten Thielemans en Mayeur te weinig aandacht voor belangrijke zaken - stadsrenovatie en wegenonderhoud bijvoorbeeld - en teveel voor publiekstrekkers als Brussel-bad. Vyghen speelde in 2002 de bevoegdheid financiën kwijt ten voordele van Thielemans die zelf onderwijs afstond aan Hariche. Ook toen rees er al kritiek over haar Nederlandsonkundigheid. En toen het schepencollege ook nog eens een Nederlandsonkundige aan het hoofd van de administratie onderwijs wou plaatsen, was de maat voor de Vlamingen al vol. Of om het met de woorden van de legendarische VdB te zeggen: trop is teveel. Dat een meertalig en erudiet man als Thielemans dat over het hoofd zou gezien hebben toen hij de sjerp aan Hariche doorspeelde, doet de wenkbrauwen fronsen.

En de Franstalige groenen en liberalen? Eerste schepen Henri Simons (Ecolo) trok de kaart van Hariche en Moureaux, maar Jacques Simonet (PRL) vond Hariche, omdat ze geen Nederlands kent, een ongelukkige keuze. Het FDF daarentegen vond ook dat er niets aan de hand was. Nederlands moet niet in de hoofdstad van het tweetalige België, vonden zij. Volgende week beraadt het college van de Vlaamse Gemeenschapscommissie zich over een houding tegenover de voortdurende PS-aanvallen en loze beschuldigingen.

----------------------------------------
NOCH VONDEL, NOCH VOLTAIRE

De stad Brussel heeft een traditie van tweetalige burgemeesters. Met het aanduiden van Faouzia Hariche (PS) als tijdelijke vervangster breekt de polyglot Freddy Thielemans (PS) met die traditie, zo luidt het bij de VLD van de stad Brussel. Een terugblik op de tweetaligheid van de Brusselse burgemeesters sinds 1982.

De Bourgondiër Hervé Brouhon (PS), die in 1982 als eerste socialistische burgemeester de sjerp mocht omgorden, kende zijn Nederlandse grammatica en ook zijn woordenschat wist hij goed te kiezen. Brouhon getroostte zich veel moeite om Nederlands te spreken. Gevolg was wel dat een in wezen kort telefonisch gesprek met de burgervader tergend langzaam vorderde. Maar Brouhon weigerde met Nederlandstalige journalisten Frans te spreken. Nederlands was de regel. Zelfs al moest hij er meer tijd voor uittrekken dan goed was voor hemzelf en voor de vragensteller. Menigmaal heeft ondergetekende zuchtend op zijn horloge gekeken. Maar Brouhon respecteerde de Nederlandstaligen.

Een Brusseleir
Na het onverwachte overlijden van Brouhon in 1993 was het niet eerste schepen Fernand Lefère (CVP), een Vlaming, die hem - zoals mocht verwacht worden - opvolgde , maar de goedlachse Michel Demaret (PSC). Demaret sprak Brussels Frans en trok zich uit de slag in 't Vloms. Het was op een persconferentie in één van de chique zalen van het stadhuis dat hij de volgende gedenkwaardige uitspraak deed (in het Frans): "Ik spreek noch de taal van Voltaire, noch die van Vondel, ik ben een Brusseleir." De uitspraak zat de volkse figuur met de eeuwige sigaar als gegoten. Over Demaret werd heel veel geroddeld over onfrisse zaakjes, maar bewijzen kwamen er niet op tafel. De grote charme van Demaret was zijn jovialiteit en zijn gebrek aan zelfingenomenheid. Eén uitschuiver, een flauwe grap over de Paus, maakte abrupt een einde aan zijn burgemeestersscarrière, en de veeltalige Freddy Thielemans volgde hem op. De belezen Thielemans vertelde ooit dat ze hem als kind in Meise uitscholden voor 'Hollander'.

Na Thielemans kwam de Antwerpse edelman François-Xavier de Donnea (PRL). Zijn Nederlands, een stuk minder geaffecteerd dan dat van Thielemans, was en is perfect. De Donnea onderstreepte wel graag dat hij Franstalig was. Brusselse burgemeesters en het Nederlands, de kwaliteit was in het verleden ongelijk, maar nooit werden de kennis en het spreken van de taal van de meerderheid der Belgen afgedaan als niet ter zake of niet belangrijk.