Commissie start met onderzoek naar hulpverlening na aanslagen

De parlementaire onderzoekscommissie naar de aanslagen in Brussel start volgende week met het inhoudelijke werk. Eerste punt op de agenda: de hulpverlening en de manier waarop de hulpdiensten gereageerd hebben. "Wie heeft wat gedaan, wie heeft wie verwittigd,...?", zo vatte voorzitter Patrick Dewael kort samen. De commissie heeft daartoe al "bewarend" de communicatie opgevraagd van een reeks betrokken diensten.

De leden van de onderzoekscommissie zaten woensdag zowat drie uur samen. Het aanduiden van de vier vaste experts bleek immers een harde noot om kraken. "Vier maagdelijke namen vinden is erg moeilijk", zo erkende Dewael na afloop. Er rezen immers vragen bij de achtergrond van bepaalde experts.

Uiteindelijk werd afgeklopt op Brice De Ruyver, Paul Martens, Cyrille Fijnaut en Simon Petermann. Bij gebrek aan consensus was daarvoor een stemming nodig. Meerderheidspartijen N-VA, MR, CD&V en Open Vld stemden voor, de PS tegen. De rest van de oppositie onthield zich. Bij verschillende partijen betreurt men de houding van de meerderheid, niet in het minst na de oproepen van de voorbije dagen om de politieke tegenstellingen te overstijgen.

Concreet bleek het niet voor iedereen evident dat de Gentse hoogleraar Brice De Ruyver nu mee de veiligheidsarchitectuur zou doorlichten, nadat hij destijds voor de regering-Verhofstadt mee de politiehervorming uittekende. De Nederlandse professor Cyrille Fijnaut, een tweede expert die de commissie zal bijstaan, zou dan weer de huidige regering hebben geholpen bij de kadernota Integrale Veiligheid.

"Het is heel belangrijk dat ze zich volledig onafhankelijk aan hun opdracht kunnen wijden", verzekerde Dewael, die de kwestie met elk van de experts zal aftoetsen. Er is ook afgesproken dat ze tijdens hun opdracht op geen enkele manier verbonden mogen zijn met de federale uitvoerende macht of de deelstaatregeringen.

Vooralsnog liggen de vier namen wel vast. Zo neemt de commissie De Ruyver en Fijnaut onder de arm voor het luik 'veiligheidsarchitectuur'. Simon Petermann (ULB) werd aangetrokken voor het vraagstuk rond radicalisering, terwijl oud-voorzitter van het Grondwettelijk Hof Paul Martens er als magistraat over moet waken dat de commissie niet in het vaarwater komt van de gerechtelijke onderzoeken.

Volgende week steekt de commissie inhoudelijk van wal met het luik hulpverlening. "Daar zijn al een aantal hiaten blootgelegd in de pers", zo verwees Dewael naar de vraagtekens bij de manier waarop bijvoorbeeld het bevel werd gegeven om de Brusselse metro te sluiten.

Vooruitblikkend op het werk van de komende maanden vroeg de commissie alvast "bewarend" bepaalde gegevens en databestanden op bij de betrokken diensten, om te voorkomen dat die per ongeluk gewist zouden kunnen worden. Denk aan mails, telefoontjes en andere communicatie. "Een bewarende maatregel om zeker te zijn dat we er ooit de hand op kunnen leggen indien nodig", schetste Dewael.

Voor de erg verregaande onderzoeksbevoegdheden - zoals eventueel zelfs huiszoekingen - is een verbindingsmagistraat aangesteld: Peter Hartoch van het Brusselse hof van beroep. Dewael hamerde er op dat de onderzoekscommissie behoedzaam tewerk zal moeten gaan, om de lopende gerechtelijke onderzoeken niet te doorkruisen. "Het is van zeer groot belang dat we geen fouten maken, dat we geen stappen zouden zetten die mogelijk de gerechtelijke onderzoeken zouden hypothekeren, bemoeilijken of in de weg staan."

Eerste opdracht maandag is dan ook het bepalen van een duidelijke manier van werken. Verwacht nog geen défilé aan mensen die hier gehoord zullen worden, drukte Dewael de pers nog op het hart.