Dave Sinardet: 'Moslims mogen wat forser uit de hoek komen'

Het gaat hard tegen hard tussen PS en N-VA, met wederzijdse uitvallen die van weinig koelbloedigheid getuigen na de terroristische aanslagen. “Dit wakkert de anti-politiek aan,” analyseert VUB-prof Dave Sinardet.

Dat de parapalu’s zouden opengaan niet lang na de aanslagen stond in de sterren geschreven. Maar dat de wederzijdse verwijten zo hard over en weer zouden gaan had niemand kunnen voorspellen.

“Het gevoel van nationale eenheid na de aanslagen heeft niet lang geduurd,” zegt Dave Sinardet. “Welgeteld twee dagen. Met de uitspraken van Erdogan (over Ibrahim El Bakraoui, red.) zat het spel op de wagen. Toen bleek al snel dat de aanslagen niet zonder politieke gevolgen zouden blijven. De zenuwachtigheid is gaan stijgen. De N-VA en de PS hebben elkaar intussen gevonden als de beste vijanden.”

Zijn de uithalen berekende strategie of emotie van het moment?
Dave Sinardet: “Bij de N-VA geldt zeker de strategie: de aanval is de beste verdediging. De hele framing van de N-VA als partij die Molenbeek opkuist en efficiënt onze veiligheid garandeert bleek niet meer vol te houden, na de fouten die zijn gemaakt. En met het gat in de begroting loopt het socio-economische verhaal ook al niet goed. De N-VA loopt schade op.”
“Om dat niet lijdzaam te ondergaan, heeft de N-VA de aanval ingezet. En dan is de schuld van de andere. Zo krijg je uitspraken van De Wever, bijvoorbeeld over het laxisme van de PS.”

De PS zelf laat zich ook niet onbetuigd.
Sinardet: “Mayeur probeert zijn verantwoordelijkheid rond de hooligans te minimaliseren. De overheden hebben denk ik onderschat dat de beelden de wereld zouden rondgaan. Als gevolg daarvan is iedereen in een kramp geschoten.”
“De PS wil natuurlijk het beeld bestrijden dat de aanslagen de fout zijn van een bepaald PS-laxisme. En dan is de N-VA de interessante zondebok.”

Is dat soort geruzie electoraal interessant?
Sinardet: “Mensen dreigen te onthouden dat er wordt geruzied, op een moment dat de veiligheid bedreigd is. Voor de politieke klasse als geheel is dat nefast. De meeste mensen zijn met die polarisatie dus niet opgezet.”
“Maar er is natuurlijk ook een publiek dat wel graag bevestiging krijgt van zijn mening, over PS of over N-VA.”
“De vergelijking met de affaire-Dutroux dringt zich op. Er zijn toen zoveel disfuncties aan de oppervlakte gekomen dat dit tot een massabeweging heeft geleid, tot antipolitieke gevoelens en uiteindelijk tot grondige wijzigingen in het beleid.”
“We zijn vandaag nog lang niet zo ver, maar we kunnen ook nu niet ontkennen dat er heel wat blijkt te zijn misgelopen: Turkije, Mechelen, enzovoort. Als er nog zaken aan het licht komen, bijvoorbeeld in de Terrorcommissie, en als politici spelletjes blijven spelen, dan kunnen we opnieuw een gevoel van ontreddering krijgen bij de bevolking.”

Waren Jambon en Geens niet beter direct opgestapt?
Sinardet: “Het is het een of het andere. Ofwel stappen ze op, ofwel niet. Maar ook hier bleken heel wat politieke spelletjes aan de orde. Zo werd gelekt dat Jambon ontslag ging nemen, terwijl het Geens én Jambon waren. Het is geen fraai spektakel.”
“Ironisch is wel dat de N-VA vandaag zegt dat er geen enkele systeemfout is, dat alle federale diensten perfect hebben gewerkt, dat het hooguit de schuld is van één verbindingsofficier. Terwijl de N-VA vroeger niet ophield om te vertellen dat het Belgisch bestel vol systeemfouten zit.”

Wat er vandaag is misgelopen, ligt dat aan de structuren, of aan het gebrek aan samenwerking?
Sinardet: “Er zijn een aantal zaken die beter georganiseerd kunnen worden. Ik ben al jaren pleitbezorger voor een eengemaakte politiezone in Brussel. Ik ben ook voorstander van een machtsverschuiving van de negentien gemeenten naar gewest, maar er zijn ook Vlaamse taboes waar het nauwelijks over gaat.”
“De aanwezigheid van de gemeenschappen in Brussel spelen ook een versnipperende rol: de justitiehuizen, het preventiebeleid, de inburgering, misschien zelfs onderwijs. Is het logisch dat gemeenschappen die bevoegdheden in Brussel delen? Dat is minstens voer voor debat.”
“Maar vooral is er ook de institutionele muur tussen Brussel en de Rand. Burgemeester Hans Bonte (SP.A) zegt vandaag dat Vilvoorde met Brussel één sociologische ruimte vormt (als het over Syriëstrijders gaat, red.), maar hij was een aantal jaar geleden wel een vurig pleitbezorger van de splitsing van het gerechtelijk arrondissement BHV.”
“Dus ja voor één politiezone, maar dan moet misschien ook Vilvoorde erbij worden gevoegd.”

Waarom voert de N-VA niet de forcing in het doorvoeren van een politiezone? Het federale parlement is hiervoor bevoegd en de politieke meerderheid is er.
Sinardet: “Er is geen akkoord over binnen de regering. De Vlaamse partijen zouden het inderdaad met een wisselmeerderheid kunnen afdwingen. (Fijntjes) Zoals sommigen dat voor BHV ook ooit hebben bepleit. Alleen is er in België nu eenmaal geen traditie van wisselmeerderheden. En ik zou het in deze context ook niet aanraden.”

Integratie gaat tergend traag, radicalisering heel snel, zo blijkt nu. Is Brussel gewapend om het tij te keren?
Sinardet: “Op korte termijn zal de veiligheidslogica primeren. Preventie is een werk van langere adem. Vooral de Vlaamse regering is daarvoor bevoegd, maar je hoort ze daar nauwelijks over.”
“Preventie vergt een genuanceerde analyse. De linker- en rechterzijde probeert hier nu haar eigen waarden op te projecteren. Voor de ene is dat de socio-economische achterstelling en discriminatie, voor de andere is het de schuld van de islam. Terwijl het veel complexer in mekaar zit.”
“Wat ik wel vind is dat de moslim-intellectuelen wat forser uit de hoek mogen komen. Vaak willen ze niet reageren omdat ze zeggen dat het terrorisme niets met hun godsdienst te maken heeft. Intellectueel kan ik dat begrijpen, maar zij zouden het juist als een kans moeten zien om dat foute beeld dat vandaag over de islam leeft bij te stellen.”
Steven Van Garsse