David Pestieau: ‘Een sterke federale staat is meer dan ooit nodig’

België moet helemaal niet verder worden uitgekleed. Dat zegt David Pestieau, ondervoorzitter van de PVDA, in een nieuw boek. “Verder splitsen? Die luxe kunnen we ons als klein land niet permitteren.”

Zeggen dat de PVDA België een warm hart toedraagt is een open deur in trappen. De PVDA is de enige échte Belgische partij, met één Kamerfractie, met één nationale voorzitter en één programma voor het hele land. De mandatarissen zijn bovendien ook heel vaak uitstekend tweetalig.Maar een boek over de toekomst van ons land bracht de communistische partij nog niet eerder uit. Met We are one. Manifest voor de eenheid van België (uitgeverij EPO) is dat er nu wel. In twee talen. Het is onomwonden pleidooi voor het behoud van België, en als het even kan, een herfederalisering van een aantal bevoegdheden. Het is van de hand van Brusselaar David Pestieau, ondervoorzitter van de partij en directeur van de studiedienst.

Waarom heeft u dit boek willen schrijven?
David Pestieau: Om twee redenen. Ik ben ten eerste verontrust. Ik geloof dat 2024 een kantelmoment moment wordt. Het zal niet de zoveelste staatshervorming worden, maar een grote sprong die vandaag wordt voorbereid door de separatistische partijen, N-VA en Vlaams Belang. Er is een strategie in de maak om dit land te splitsen, of het nu via de brutale weg is, zoals Vlaams Belang dat wil, of via de confederale weg, die, laten we eerlijk zijn, ook maar een tussenstap is naar de volledige splitsing van het land.
Maar er is ook hoop. Ondanks de politieke agitatie gedurende twintig jaar voor een verdere splitsing van het land, zien we dat daar helemaal geen draagvlak voor is bij de bevolking. Twee derde van de Vlamingen wil juist méér België.

Roeit u niet tegen de stroom in? Zowel bij opiniemakers als bij de meeste Vlaamse politieke partijen is de roep naar meer bevoegdheden voor de deelstaten dominant.
Pestieau: U raakt een teer punt aan. De opiniemakers ten spijt: de bevolking wil dit helemaal niet. Kijken we naar corona-epidemie. In elke crisis zie je de zwakheid van het systeem. We zagen hoe nefast de versnippering van onze gezondheidszorg is voor de bestrijding van de pandemie. Virologe Erika Vlieghe noemde het een 'killing-factor'. Hoelang heeft het niet geduurd voor Vlaams minister van Gezondheid Wouter Beke (CD&V) moest ontdekken dat hij bevoegd was voor de tracing! En wat is er op het einde van de rit gebleken? Dat de gemeenschappen het uiteindelijk toch samen moeten oplossen.
Een virus stopt niet aan de gewestgrenzen. Dat geldt ook voor het klimaat, voor de energie, en voor het waterbeleid, zoals we gezien hebben met de overstromingen.

Uw voorstel voor een eenheidsfederalisme lijkt sterk op dat van Duitsland. Is dat toevallig?
Pestieau: Duitsland is helemaal niet mijn politieke model van voorkeur, maar het Duitse federalisme? Dat klópt wel. Met een gelijke behandeling van de inwoners, een sterke solidariteit en een hiërarchie van de normen.
Kijk maar terug naar de overstromingen deze zomer. In België keek iedereen naar iedereen. Het was de chaos. En de mensen kregen geen hulp. Ik ben ter plaatse geweest en heb dat met eigen ogen kunnen vaststellen. Tegelijkertijd kwam in Duitsland, met eenzelfde rampspoed, de federale staat meteen tussenbeide om te helpen, én met een sterk heropbouwplan voor de getroffen regio's. Dat is ook wat België nodig heeft.

Het voorstel van federaal staatssecretaris Thomas Dermine (PS) voor een solidariteitsfonds voor de getroffen gebieden werd in Vlaanderen maar lauw onthaald.
Pestieau: Ik heb aan de Vesder veel helpende handen gezien, ook van Vlamingen. Die solidariteit is er wel degelijk. Maar dat staat inderdaad in schril contrast met het koude egoïsme van het separatistische blok (N-VA en Vlaams Belang): ieder voor zich, kijk naar uw eigen geld. Terwijl ook Vlaanderen door rampspoed getroffen kan worden.
Kijk, we hebben twee grote crisissen gekend: de overstromingen en de corona-epidemie. Allebei bewijzen ze dat er een federale aanpak nodig is. We zijn een klein land. We hebben niet de luxe om alles verder op te splitsen.

Tegenover solidariteit staat ook verantwoordelijkheid. De zesde staatshervorming verwacht dat de gewesten voortaan zelf meer doen om er sociaal-economisch bovenop te raken. Daar valt weinig tegen in te brengen.
Pestieau: Ik ben het daar niet mee eens. De socio-economische toestand in Wallonië heeft historische wortels. Op een bepaald moment hebben de kapitalisten van de Société Générale hier in Brussel beslist om het geld dat ze in Wallonië investeerden in Vlaanderen te besteden. Dat had niets te maken met taal of met goed bestuur.

Bij een socio-economische achterstand in een bepaalde regio is het aan de federale staat om bij te springen. Zo ging het ook in Beieren in Duitsland. Dertig jaar geleden kreeg het geld van de andere Länder. Vandaag is de deelstaat welvarend. En in ons land? Onlangs bleek dat de transfers naar Wallonië, in vergelijking met andere landen, helemaal niet zo gigantisch zijn. Transfers zijn normaal in een federaal land. Wat niet wil zeggen dat het een blanco cheque moet zijn.

U haalt ook uit naar de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka die volgens u eerder dan een verdere opdeling van het land, vooral een neoliberale agenda wil doorduwen. Wat een waarschuwing moet zijn voor de werkende klasse. Dat klinkt als een zuiver marxistische analyse.
Pestieau: Ja, maar je hoeft geen marxist te zijn om te weten dat N-VA-voorzitter Bart De Wever heeft gezegd: 'Voka is mijn baas.' Voka-voorzitter Wouter De Geest is een goede vriend van De Wever. Natuurlijk is de nationalistische strijd er een voor meer neoliberalisme. Voka doet daar helemaal niet geheimzinnig over.
Voka stelt nu bijvoorbeeld voor om het arbeidsmarktbeleid en het gezondheidsbeleid naar Vlaanderen over te hevelen. De hoop is natuurlijk dat de sociale zekerheid zo verder ontmanteld kan worden, en dat de mutualiteiten en de vakbonden, die een tegenmacht vormen tegen het patronaat, uitgeschakeld kunnen worden. Voka wil geen splitsing voor meer efficiëntie, maar voor meer patronale macht.

Vreemd genoeg zit de PVDA met haar pleidooi voor meer België op dezelfde lijn als Georges-Louis Bouchez (MR). Zal de PVDA voorstellen voor een herfederalisering in het parlement mee goedkeuren?
Pestieau: Zeker. Maar met wat u zegt over Georges-Louis Bouchez ben ik het niet eens. De PVDA trekt al lang en als enige de kaart van de Belgische eenheid. Vandaag worden we hierin gevolgd, onder meer door Groen en Ecolo.
Maar bij de MR weet ik niet of het over een overtuiging gaat, dan wel om politieke opportunisme. De Waalse MR-minister Jean-Luc Crucke, een regionalist, zegt het tegenovergestelde van Bouchez. Neen, Bouchez is hypocriet. Hij is streng voor werklozen en zegt dat ze zich moeten omscholen. Anders krijgen zij sancties. Maar hij is tegelijk heel mild voor zichzelf. Hij belooft al jaren om Nederlands te leren, maar kan dat nog steeds niet. Als je een toppoliticus wil zijn in dit land, wat Georges-Louis Bouchez toch pretendeert te zijn, en je streeft naar Belgische eenheid, dan moet je tweetalig zijn.

WE ARE ONE. Manifest voor de eenheid van België (EPO) wordt woensdag 29 september voorgesteld in Bozar, met onder meer Alain Gerlache, Alexis Deswaef, Tia Hellebaut, Filip Jordens en de auteur. 19.30 uur.